ضربه جدید به درآمد بازنشستگان | وضعیت صندوق‌های بازنشستگی بحرانی است | دولت تامین اجتماعی را به کارگران واگذار کند

 یکی از مشکلات اصلی دولت صندوق‌های بازنشستگی است که نیاز به اصلاح اساسی دارند. دولت بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی به تامین اجتماعی دارد.

شقاقی با بیان اینکه صندوق‌های بازنشستگی نیاز به اصلاحات ساختاری دارند، تصریح کرد: در این زمینه باید دو کار انجام شود، اولاً باید نظام استخدامی و اداری کشور اصلاح شود و دوم مدیریت شفافی در صندوق‌ها حاکم شود تا از هرگونه رخ دادن رانت، فساد و ناکارآمدی جلوگیری شود، همچنین باید منابع هزینه‌ای و درآمدی صندوق‌های بازنشستگی شفاف شود، زیرا درحال‌حاضر صورت‌های مالی این صندوق‌ها شفاف نیستند، از سوی دیگر از استخدام‌های بی‌رویه در این صندوق‌ها جلوگیری شود، چراکه در دولت‌ها و مجالس گذشته افرادی بی‌ضابطه به استخدام صندوق بازنشستگی درآمدند که هزینه این کار را بازنشستگان متحمل شدند.

کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت باید ساختار صندوق‌های بازنشستگی را مورد بازنگری جدی قرار دهد، به عنوان مثال درحال‌حاضر صندوق تأمین اجتماعی با توجه به ماهیت و اساسنامه‌اش متعلق به کارگران است، اما دولت در مدیریت و تعیین سیاستگذاری تامین اجتماعی دخالت مستقیم می‌کند و عملاً هزینه بسیار زیادی را بر دوش کارگران می‌گذارد، در صورتی که تامین اجتماعی از دولت بودجه نمی‌گیرند و تمام دخل و خرجش برای کارگران است، بنابراین اینکه آیین نامه‌ها و بخشنامه‌های مختلف برای صندوق تامین اجتماعی اجرا شود، این موضوع حقوق کارگران را تضییع می‌کند.

دولت چقدر به تامین اجتماعی بدهکار است؟

حمید حاجی اسماعیلی کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه دولت بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی به تامین اجتماعی دارد گفت: دولت در ابتدا باید این بدهی را تسویه کند، زیرا صندوق تامین اجتماعی با توجه به ماهیت بیمه‌ای که دارد باید به کارگران خدمات ارائه کند، اما با توجه به بار‌های هزینه‌ای که به این صندوق تحمیل می‌شود، این سازمان با توجه به افزایش هزینه‌ها به سختی از عهده اداره امور بر می‌آید، بنابراین دولت باید دست از تامین اجتماعی بردارد و آن را به کارگران واگذار کند.

وی با بیان اینکه موضوع سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بازنشستگی موردی دیگری است که باید دولت آن را دنبال کند، افزود: درحال‌حاضر صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری با مشکلات و معضلات بسیاری روبه‌رو هستند و اگر دولت در بودجه سنواتی برای آنها منابع مالی در نظر نگیرد، آنها نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند، بنابراین دولت باید در آنها سرمایه گذاری‌های مولد انجام دهد، تا آنها در سال‌های آتی بتوانند روی پای خودشان بایستند، در غیر این صورت صندوق‌های بازنشستگی در سال‌های آینده با بحران‌های زیادی از جمله ورشکستی کامل روبه‌رو خواهند بود.

وحید شقاقی‌شهری کارشناس مسائل اقتصادی درگفت‌وگویی با اشاره به اینکه وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در کشور تبدیل به یک بحران شده است، اظهارکرد: درحال‌حاضر صندوق‌های بازنشستگی شامل صندوق بازنشستگی فولاد، کشوری، نیرو‌های مسلح و تامین اجتماعی بسیار وضعیت نابسامانی دارند و اگر قرار باشد همین وضعیت فعلی ادامه پیدا کند، دولت ناچار است تا ۴، ۵ سال آینده برای پوشش هزینه‌های این صندوق‌ها و جلوگیری از ورشکستگی نیمی از بودجه عمومی را به صندوق‌های بازنشستگی به غیر از تأمین اجتماعی اختصاص دهد.

بودجه صندوق‌های بازنشستگی چقدر است؟

وی افزود: این در حالی است که در بودجه سال آینده نیز ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای صندوق‌های کشوری و لشکری در نظر گرفته شده، از سوی دیگر وضعیت صندوق تامین اجتماعی نیز بسیار بغرنج است، زیرا دولت بدهی بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی خود به این سازمان را تسویه نکرده، در حالی که تامین اجتماعی خود با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است، در صورتی که قرار باشد بدهی دولت انباشته شود، قدر مسلم مشکلات تامین اجتماعی عمیق‌تر خواهد شد.

شقاقی با تاکید بر اینکه ادامه روند فعلی وضعیت صندوق‌های بازنشستگی ناممکن و مسئله‌ساز است، گفت: دولت برای سروسامان دادن به وضعیت بحرانی صندوق‌ها باید اصلاح ساختاری را در دستور کار خود قرار دهد، این درحالی است که صندوق‌های بازنشستگی طی سالیان گذشته به حیاط خلوت دولت‌های مختلف تبدیل شده یودند، بطوری که در این صندوق‌ها مدیران آنها حقوق‌های نجومی دریافت کردند، در حالی که شاهد ناکارآمدی مدیریت در این صندوق‌ها بوده‌ایم، همچنین دست‌اندازی دولت و سایر نهاد‌ها به منابع و درآمد‌های صندوق‌ها نیز باعث شده وضعیت آنها امروز به مرز بحران برسد.

این اقتصاددان اضافه کرد: همچنین عدم وجود شایسته‌سالاری و عدم تناسب جذب نیرو با فرآیند بازنشستگی نیز از دیگر دلایل وضعیت بحرانی امروز صندوق‌های بازنشستگی است، از سوی به دلیل اینکه عمده درآمد صندوق‌ها از طریق سرمایه‌گذاری به‌دست می‌آید، با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در کشور طی یک دهه اخیر سود آور نبوده، صندوق‌ها نیز نتوانستند به درآمد مناسبی دست پیدا کند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: به همین دلایل صندوق‌ها نیازمند کمک دولت بودند، همچنین اگرشرایط اقتصاد کلان کشور همچنان با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم کند، این فضا برای انجام سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی فراهم نخواهد شد و صندوق‌ها نمی‌توانند درآمد داشته باشند و همچنان دستشان در جیب دولت و بودجه عمومی خواهد بود، این در حالی است که صندوق‌های بازنشستگی به غیر از تامین اجتماعی از لحاظ بودجه ۹۰ درصد به دولت متکی هستند.

راه حل مشکلات صندوق‌های بازنشستگی چیست؟

وی با بیان اینکه صندوق‌های بازنشستگی نیاز به اصلاحات ساختاری دارند، تصریح کرد: در این زمینه باید دو کار انجام شود، اولاً باید نظام استخدامی و اداری کشور اصلاح شود و دوما مدیریت شفاف در صندوق‌ها حاکم شود تا از هرگونه رخ دادن رانت، فساد و ناکارآمدی جلوگیری شود، همچنین باید منابع هزینه‌ای و درآمدی صندوق‌های بازنشستگی شفاف شود، زیرا درحال‌حاضر صورت‌های مالی این صندوق‌ها شفاف نیستند، از سوی دیگر از استخدام‌های بی‌رویه در این صندوق‌ها جلوگیری شود، چراکه در دولت‌ها و مجالس گذشته افرادی بی‌ضابطه به استخدام صندوق بازنشستگی درآمدند که هزینه این کار را بازنشستگان متحمل شدند.

شقاقی خاطرنشان کرد: همچنین مهم‌ترین اقدامی که باید در مورد انجام اصلاحات ساختاری در صندوق بازنشستگی انجام‌شود، ثبات مدیریت کارآمد در این صندوق‌ها است، تا زمانی که مدیریت کارآمدی در این صندوق‌ها حکمفرما نشود، وضعیت آنها اصلاح نخواهد شد، از سوی دیگر باید در نظام اداری و استخدامی کشور و نظام حقوق و دستمزد نیز تغییراتی انجام شود، این اقداماتی است که دولت باید انجام دهد تا وضعیت صندوق‌های بازنشستگی اصلاح شود، در غیر اینصورت در سال‌های آینده بحران صندوق‌های بازنشستگی تبعات و خسارات بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت./ فرارو