اعمال ۲۰ تنبیه انضباطی جدید برای دانشجویان | از منع موقت از تحصیل تا محرومیت از تحصیل تا پنج سال

هفته گذشته جدیدترین نسخه شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان کشور با امضای وزرای علوم و بهداشت برای اجرا به دانشگاه‌های کشور ابلاغ شد. این شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان که مصوب ۳۵۸ مین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، افزون بر اینکه ۲۰ تنبیه انضباطی، از منع موقت از تحصیل تا محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا پنج سال را مصوب کرده است، برای برخی از اعمال و رفتار دانشجو در خارج از دانشگاه و همچنین برخی از فعالیت‌های دانشجو در فضای مجازی، مجازاتی را در نظر گرفته است.

مطابق ماده ۲۹ این آیین‌نامه، خیانت در امانت یا ایراد خسارت نسبت به اموال عمومی و اموال خصوصی، در صورت شکایت صاحب مال، مطابق مجازات عنوان شده، برخورد می‌شود.

برخی از موارد گنجانده شده در این آیین‌نامه به فعالیت‌های دانشجو در فضای مجازی مربوط می‌شود. از جمله ماده ۳۲ که مطرح شده است «در صورت ارتکاب هر‌یک از تخلفات در فضای مجازی از قبیل هک‌کردن، ویروسی‌کردن، سابوتاژ رایانه‌ای (تغییر، محو، متوقف‌سازی و…)، تخریب رایانه (نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری از طریق نفوذ به سیستم)، جاسوسی‌کردن و دستیابی غیرمجاز به اطلاعات، ضبط صدا، یا تصویربرداری‌های بدون مجوز یا انتشار آنها، فروش، افشا یا انتشار اسناد، اطلاعات یا داده‌های مربوط به دانشگاه، وارد‌شدن به حریم خصوصی افراد در فضای وب یا استفاده ابزاری یا سوء‌استفاده از اطلاعات، اعم از اخاذی، افشا، انتشار، … یا تهدید به اقدام در این موارد یا موارد مشابه نیز جرم تلقی خواهد شد.» همچنین مواردی مانند نفوذ به سایت‌های دولتی، ارسال ایمیل‌های مخرب، ایجاد دسترسی غیرمجاز یا اخلال در سطح دسترسی افراد، بارگذاری، دانلود یا انتشار موضوعات غیر‌اخلاقی و کلیه جرایم عمومی در فضای وب، متخلف به تناسب تخلف نیز با تنبیه مواجه خواهد شد.

بر اساس تبصره دو همین ماده، دانشجو برای تشکیل هرگونه گروه‌های مجازی دانشجویی به مجوز کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی، نیاز دارد و تشکل‌ها و مجموعه‌های رسمی هم تابع قوانین مربوطه هستند. در صورتی که دانشجو یا تشکلی برای تشکیل یک گروه مجازی عادی و بیش از ۱۰۰ نفر اقدام به دریافت مجوز نکند، شامل تنبیهاتی از منع موقت از تحصیل و تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی به شهریه‌پرداز تا سنگین‌ترین آن که اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا پنج سال است، می‌شود. همچنین مطابق تبصره ۷ ماده ۳۲، «هر گونه عضویت با هدف ارتباط و تبادل در کلیه شبکه‌ها، نرم افزار‌ها و سکو‌های مجازی گروه‌های غیر قانونی مشمول تنبیهات بند‌های ۴ تا ۹ (به جز بند ۵) می‌شود.» بر این اساس دنبال کردن اکانت‌های غیرقانونی در شبکه‌های اجتماعی، مجازاتی، چون توبیخ کتبی، محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه، دریافت خسارت از دانشجو و منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال را به دنبال دارد.

بر اساس ماده ۳۸ آیین‌نامه انضباطی دانشجویان، اخلال، ایجاد وقفه یا مزاحمت برای کلیه امور و برنامه‌های دانشگاه، متخلف به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۸ محکوم و «چنانچه اخلال منجر به انتفاع آموزشی دانشجو شود، متخلف به بند پنج هم محکوم می‌شود»

در زمینه تخلفات سیاسی مطرح شده، بر اساس ماده ۴۱، «هواداری یا تبلیغ به نفع گروهک‌ها و مکاتب الحادی؛ درصورتی که فعالیت و تبلیغ (در فضای حقیقی یا مجازی) به نفع گروهک‌های محارب و معاند نظام جمهوری اسلامی ایران یا گروه‌های غیرقانونی منحله که به موجب احکام قضایی یا اعلام مراجع امنیتی، معاند نظام جمهوری اسلامی ایران تشخیص داده شده باشند، متخلف به یکی از تنبیهات بند‌های ۶ تا ۱۹ محکوم می‌شود.» مطابق تبصره دو، در صورت اثبات موضوع این ماده، بدون آنکه مراجع امنیتی یا قضایی پرونده اعلام کنند، جهت تصمیم‌گیری به کمیته مرکزی انضباطی ارجاع خواهد شد.

در ماده ۴۳ همچنین «توهین به شعائر و مقدسات اسلامی یا ملی، ادیان رسمی کشور یا ارتکاب اعمالی بر ضد نظام جمهوری اسلامی»، تخلف شمرده می‌شود که از مصادیق ذکر شده در آن هم می‌توان به فحاشی و استفاده از الفاظ رکیک به طور شفاهی یا کتبی، از طریق شعارنویسی، پخش اعلامیه و فضای مجازی و ... اشاره کرد. تنبیهات در نظر گرفته شده برای این مورد هم از محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه تا منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال را شامل می‌شود.

بر اساس ماده ۴۴، «ایجاد و شرکت در بلوا و آشوب»، چه در محیط دانشگاهی و چه در محیط خارج از آن توسط دانشجو، تخلف محسوب شده و به یکی از تنبیهات بند ۶ تا ۱۲ محکوم می‌شود. در ادامه این ماده گفته شده است که «اگر بلوا یا آشوب در جهت ضربه زدن به ارکان نظام باشد، متخلف به یکی از تنبیهات بند‌های ۶ تا ۱۷ محکوم می‌شود و چنانچه با هماهنگی و برنامه‌ریزی قبلی یا با هدایت گروه‌های غیرقانونی خارج از دانشگاه یا رسانه‌های معاند باشد یا تکرار شود تنبیه از بند ۱۱ تا ۱۹ قابل تشدید است.»

در بحث تخلفات اخلاقی، مطابق ماده ۴۶ آیین‌نامه، تشکیل جلسه و دعوت از دیگران برای استعمال مواد اعتیادآور یا استفاده از مشروبات الکلی، یا مشارکت و همکاری در این خصوص، حتی اگر در محیط خارج از دانشگاه باشد هم تخلف محسوب می‌شود ومحرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه، دریافت خسارت و منع موقت از تحصیل از یک تا چهار نیمسال را در پی دارد. در ادامه این ماده مطرح شده است که «در صورت استفاده از اماکن وابسته به دانشگاه، به یکی از تنبیهات بند‌های ۶ تا ۱۷ محکوم و در صورت تکرار، تنبیهات تا بند ۱۹ قابل تشدید است.»

همچنین بر اساس ماده ۵۱، «استفاده از هرگونه آلات لهو و لعب یا محصولات رسانه‌ای غیرمجاز؛ چنانچه متخلف از محیط یا امکانات دانشگاهی برای این منظور استفاده کرده باشد به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۴ محکوم می‌شود.» بدین معنا در صورتی که دانشجو در محیط دانشگاه اقدام به استفاده و نواختن از سازی کند، باز احضار و اخطار شفاهی بدون درج در پرونده انضباطی گرفته تا توبیخ کتبی و درج در پرونده انضباطی، محکوم می‌شود.

در ماده ۵۴ هم عنوان شده است که «عدم رعایت موازین محرز شرعی در ارتباط با نامحرم؛ متخلف به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۶ محکوم می‌شود و چنانچه دارای شاکی خصوصی باشد یا عفت عمومی را خدشه‌دار کند یا آثار علنی و مشهود داشته باشد یا در صورت تکرار، تنبیهات تا بند ۱۱ (به جز بند ۵) قابل تشدید است.»

مطابق ماده ۵۶، شرکت در «جلسه نامشروع» تخلف است. این ماده در تعریف از «جلسه نامشروع» گفته است که «عبارت است از گردهم آمدن گروهی به قصد انجام اعمالی که شرع اسلام آن را نفی کرده و جایز نمی‌داند مانند مهمانی‌های نامتعارف (پارتی و ...).» در حقیقت اگر دانشجو در «جلسه نامشروع» که یکی از مصادیق آن «پارتی» است شرکت کند، از سبک‌ترین مجازات که اخطار کتبی بدون درج در پرونده انضباطی است تا منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال در انتظارش است.