یک کشف عجیب؛ شناسایی ۱۹ هزار آتشفشان زیردریایی

بیش از ۱۹ هزار آتشفشان در زیر دریا با استفاده از داده‌های راداری با وضوح بالا کشف شده‌اند.

یک پژوهش جدید بیش از ۱۹ هزار آتشفشان زیردریایی یا کوه‌های دریایی را که قبلاً ناشناخته بودند در اقیانوس‌های جهان هویدا کرده است.

آتشفشان زیردریایی (Submarine volcano) نوعی آتشفشان است که مجرای آن در زیر آب‌های دریا قرار دارد و از این طریق ماگما به سطح زمین راه می‌یابد. برآورد می‌شود که حدود ۷۵ درصد خروج ماگما از طریق این‌گونه آتشفشان‌ها صورت می‌گیرد. بخش عمده این آتشفشان‌ها در نزدیکی مرز صفحه‌های زمین‌ساختی واقع شده که به نام پشته میانی اقیانوس شناخته می‌شوند. اگرچه بیشتر این آتشفشان‌ها در نقاط ژرف دریا‌ها و اقیانوس‌ها قرار دارند، با این حال برخی از آن‌ها در آب‌های کم‌عمق نیز یافت می‌شوند که می‌توانند در هنگام فوران، مواد آتشفشانی را به بیرون از آب منتقل نمایند.

وجود آب در این آتشفشان‌ها می‌تواند تغییر بزرگی در ویژگی‌های فوران آتشفشانی پدید آورد. به عنوان مثال افزایش هدایت گرمایی آب باعث سرد شدن و انجماد سریع‌تر ماگما نسبت به فوران زمینی می‌شود و اغلب باعث تبدیل ماگما به شیشه آتشفشانی‌ می‌شود.

این کشف جدید با استفاده از داده‌های راداری با وضوح بالا انجام شد که می‌تواند نشانه‌های ظریف انباشته شدن آب دریا بر فراز یک کوه دریایی پنهان را که توسط گرانش آن کشیده می‌شود، شناسایی کند.

اغلب این آتشفشان‌های زیردریایی توسط فناوری سونار کشف نشده باقی مانده بودند و در حالی که تاکنون تنها یک چهارم از کف تمام دریا‌های زمین نقشه‌برداری شده است، نمی‌توان تعداد دقیق آن‌ها را دانست.

سونار (Sonar) یا ناوبری و فاصله‌یابی صوتی، یک فناوری ردیاب زیردریایی است که طرز کار آن استفاده از انتشار امواج صوتی است. این روش علاوه بر ردیابی، معمولاً به منظور ناوبری و ارتباط با دیگر یگان‌های شناور و زیرآبی نیز استفاده می‌شود.

خفاش‌ها به منظور حرکت کردن و تعیین مسیر و شکار حشرات به‌عنوان غذا در تاریکی مطلق، یک سامانه با قدمت بیش از ۶۰ میلیون ساله دارند که بر هر سامانه ناوبری که تاکنون به وسیله فناوری تولیدشده برتری دارد. آن‌ها با فریاد زدن در فرکانس‌های فراصوت (معمولاً بالای ۲۰ کیلوهرتز) می‌توانند صدا‌های منعکس‌شده از اشیاء اطرافشان را تشخیص دهند و آن‌ها را به صورت «تصویر صوتی» تفسیر کنند.  

همان طور که گفته شد، پیش از این تنها یک چهارم از کف اقیانوس‌ها توسط فناوری سونار ترسیم شده بود و این امر باعث می‌شد که تعداد کوه‌های دریایی را ندانیم. با این حال، داده‌های راداری با وضوح بالا از جمله داده‌های ماهواره CryoSat-۲ متعلق به آژانس فضایی اروپا و ماهواره SARAL متعلق به آژانس‌های فضایی هند و فرانسه، اکنون برای تعیین موقعیت کوه‌های دریایی به ارتفاع ۱۱۰۰ متر استفاده شده است.

دیوید سَندوِل، ژئوفیزیکدان دریایی که سرپرست این پژوهش بود گفت: این یافته‌ها حیرت انگیز هستند. این کوه‌ها خطراتی برای زیردریایی‌ها و کشتی‌ها ایجاد می‌کنند، اما مواد معدنی کمیاب را نیز در خود جای داده‌اند که آن‌ها را به اهداف تجاری برای معدنچیان اعماق دریا تبدیل می‌کند.

وی افزود: علاوه بر این، آن‌ها واحه‌های حیاتی برای زندگی دریایی فراهم می‌کنند و نقش مهمی در کنترل جریان‌های اقیانوسی در مقیاس بزرگ که مسئول جذب مقادیر زیادی گرما و کربن دی اکسید هستند، ایفا می‌کنند.

اهمیت آتشفشان‌های زیردریایی چیست؟

کوه‌های دریایی یا آتشفشان‌های زیردریایی، واحه‌های حیاتی برای حیات دریایی هستند و شیب‌های تند آن‌ها خانه‌ای برای مرجان‌ها و دیگر موجودات دریایی است.

نقشه‌های جدید می‌تواند این استدلال را تقویت کند که کوه‌های دریایی به عنوان پله‌هایی برای عبور حیات از اقیانوس‌ها عمل می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها سرنخ‌هایی از زمین‌ساخت صفحه‌ای و ماگماتیسم دارند و به نوعی شبیه به همزن هستند که به کنترل جریان‌های اقیانوسی در مقیاس بزرگ که مسئول جذب مقادیر زیادی گرما و کربن دی اکسید هستند، کمک می‌کنند.

لری مایر، مدیر مرکز نقشه برداری ساحلی و اقیانوسی دانشگاه نیوهمپشایر گفت: این فهرست جدید از کوه‌های دریایی یک گام مهم رو به جلو است. این اطلاعات می‌تواند به مطالعات اکولوژی، زمین‌ساخت صفحه‌ای و اختلاط اقیانوس‌ها کمک کند.

جان لاوِل، آب‌نگار ارشد آژانس ملی اطلاعات مکانی (NGA) که تلاش‌های نقشه‌برداری ماهواره‌ای ارتش ایالات متحده را اجرا می‌کند، می‌گوید که درک بهتر از شکل کف دریا به آماده شدن برای تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند.

این کشف جدید وسعت اقیانوس و اسرار موجود در زیر سطح دریا‌ها را برجسته می‌کند. اقیانوس‌ها بخشی جدایی ناپذیر از سیاره ما هستند و پژوهش‌هایی مانند این برای درک کامل پیچیدگی‌های آن ضروری هستند. / باشگاه خبرنگاران