انقلاب هسته‌ای چین آغاز شد

​، ۱۹ روز پس از به قدرت رسیدن به عنوان رهبر چین، شی جین پینگ ژنرال‌های ناظر بر موشک‌های هسته ای این کشور را فراخواند و تقاضای صریحی را مطرح کرد. او گفت که چین باید برای رویارویی احتمالی با یک دشمن مهیب آماده باشد. حرفی که نشان‌دهنده این بود که خواهان توانایی هسته‌ای قوی‌تر برای مقابله با این تهدید است.

او به ژنرال‌ها گفت که نیروی آنها «ستون موقعیت ما به عنوان یک قدرت بزرگ» است. بر اساس خلاصه رسمی داخلی سخنرانی او در دسامبر ۲۰۱۲ در مورد بازوی موشکی هسته‌ای و متعارف چین، شی گفت آنها باید «برنامه‌های استراتژیک برای پاسخگویی در پیچیده‌ترین و دشوارترین شرایط در صورت مداخله نظامی توسط یک دشمن قدرتمند» را پیش ببرند.

به گزارش نیویورک تایمز، به طور علنی، اظهارات شی در مورد مسائل هسته‌ای پراکنده و فرمولی بوده است. اما اظهارات او در پشت درهای بسته، که در سخنرانی فاش شد، نشان می‌دهد که اضطراب و جاه‌طلبی باعث ساخت دگرگون‌کننده زرادخانه تسلیحات هسته‌ای چین در دهه گذشته شده است.

از همان روزهای اولیه، شی نشان داد که برای نشان دادن ارتقای چین به عنوان یک قدرت بزرگ، به یک نیروی هسته‌ای قوی نیاز است. او همچنین این نگرانی را منعکس کرد که تسلیحات هسته‌ای نسبتاً متوسط ​​چین ممکن است در برابر ایالات متحده؛ «دشمن قدرتمند»، با حلقه متحدان آسیایی‌اش آسیب‌پذیر باشد.

اکنون که گزینه‌های هسته‌ای چین رشد کرده است، استراتژیست‌های نظامی این کشور به دنبال سلاح‌های هسته‌ای نه تنها به عنوان یک سپر دفاعی، بلکه به عنوان یک شمشیر بالقوه برای ارعاب و تسلیم کردن دشمنان هستند. حتی بدون شلیک سلاح هسته‌ای، چین می‌تواند موشک‌ها، بمب‌افکن‌ها و زیردریایی‌های خود را بسیج یا به حرکت درآورد تا به کشورهای دیگر در مورد خطرات تشدید تنش‌ها به سمت لبه پرتگاه هشدار دهد.

چن جیاکی، محقق دانشگاه دفاع ملی چین، در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۱ می‌نویسد: «یک قابلیت بازدارندگی استراتژیک قدرتمند می‌تواند دشمن را وادار به عقب‌نشینی از اقدامات عجولانه کند، بدون اینکه وارد جنگ شود. هر کسی که بتواند تکنولوژی‌های پیشرفته را به دست آورد و سلاح‌های بازدارنده استراتژیک را توسعه ‌دهد که می‌‌تواند دیگران را پشت سر در غبار رها کند، در زمان صلح صدایی قدرتمند خواهد داشت و در زمان جنگ ابتکار عمل را در دست خواهد داشت.»

این مقاله از سخنرانی‌های داخلی شی و ده‌ها گزارش و مطالعات ارتش آزادی‌بخش خلق، که بسیاری از آنها در مجلات فنی هستند، برای ردیابی انگیزه‌های ساخت هسته‌ای چین است.

شی زرادخانه اتمی کشور را سریع‌تر از هر رهبر چینی دیگری گسترش داده است و کشورش را به لیگ بزرگ ایالات متحده و روسیه نزدیکتر کرده است. مقامات آمریکایی گفته‌اند که او حجم زرادخانه چین را دو برابر کرده و به حدود ۵۰۰ کلاهک رسانده است و با این سرعت، تا سال ۲۰۳۵، این کشور می‌تواند حدود ۱۵۰۰ کلاهک داشته باشد، تقریباً به اندازه‌ای که واشنگتن و مسکو هر کدام در حال حاضر مستقر کرده‌اند. (ایالات متحده و روسیه هرکدام هزاران کلاهک دیگر دارند.)

چین همچنین در حال توسعه مجموعه‌ای پیچیده از موشک‌ها، زیردریایی‌ها، بمب افکن‌ها و وسایل نقلیه مافوق صوت است که می‌توانند حملات هسته‌ای را انجام دهند. این کشور سایت آزمایش هسته‌ای خود را در منطقه دورافتاده غربی سین کیانگ ارتقا داده است و راه را برای آزمایش‌های زیرزمینی احتمالی جدید، اگر یک مسابقه تسلیحاتی بین ابرقدرت‌ها آغاز شود، هموار می‌کند.

یک تغییر عمده در قدرت و دکترین هسته‌ای چین می‌تواند رقابت این کشور با ایالات متحده را عمیقاً پیچیده کند. گسترش سلاح‌های هسته‌ای چین در حال حاضر بحث‌های شدیدی را در واشنگتن در مورد چگونگی واکنش به این موضوع به راه انداخته است و تردید بیشتری را در مورد آینده معاهدات اصلی کنترل تسلیحات ایجاد کرده است. همه این‌ها در حالی است که خصومت آمریکا و روسیه دورنمای عصر جدیدی از رقابت هسته‌ای را افزایش می‌دهد.

شی و پرزیدنت بایدن از سال گذشته خصومت دیرینه را کاهش داده‌اند، اما اگر پکن از معاهدات اصلی کنترل تسلیحات خارج شود در حالی که واشنگتن در مقابل پکن و مسکو ایستاده است، یافتن ثبات هسته‌ای ممکن است دشوار باشد.

از همه مهمتر، گزینه‌های رو به رشد هسته‌ای چین می‌تواند آینده تایوان را شکل دهد. دموکراسی جزیره‌ای که پکن مدعی است سرزمین او است و برای حمایت امنیتی به ایالات متحده متکی است. در سال‌های آینده، پکن ممکن است این اطمینان را پیدا کند که می‌تواند مداخله واشنگتن و متحدانش را در هر درگیری محدود کند.

ژه تنگفوی، استاد دانشگاه ملی فناوری دفاعی چین، در این باره نوشت: «در تصمیم‌گیری درباره سرنوشت تایوان، «کارت برنده» چین می‌تواند یک «نیروی بازدارنده استراتژیک قدرتمند» باشد تا هشدار دهد که «هر گونه مداخله خارجی موفق نخواهد بود و احتمالاً نمی‌تواند موفق شود.»

از زمانی که چین برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ یک بمب اتمی را آزمایش کرد، رهبران این کشور گفته‌اند که هرگز «اولین کسی نخواهند بود که از سلاح هسته‌ای» در جنگ استفاده می‌کنند. آنها استدلال کردند که چین فقط به مجموعه نسبتاً متوسطی از سلاح‌های هسته‌ای نیاز دارد تا به طور قابل اعتمادی دشمنان احتمالی را تهدید کند که اگر کشورشان با سلاح‌های هسته‌ای مورد حمله قرار گیرد، می‌تواند شهرهای دشمن را از بین ببرد.

دنگ شیائوپینگ، رهبر چین در سال ۱۹۸۳، در توضیح موضع پکن به نخست وزیر کانادا، پیر ترودو گفت: «در درازمدت، تسلیحات هسته‌ای چین فقط نمادین هستند. اگر چین انرژی زیادی را صرف آنها کند، ما خودمان را ضعیف می‌کنیم.»

حتی زمانی که چین از دهه ۱۹۹۰ نیروهای متعارف خود را ارتقا داد، زرادخانه هسته‌ای آن به تدریج افزایش یافت. زمانی که شی در سال ۲۰۱۲ رهبری این کشور را برعهده گرفت، چین حدود ۶۰ موشک بالستیک قاره‌پیما داشت که می‌توانست به ایالات متحده حمله کند.

چین همان زمان هم به طور فزاینده‌ای همسایگان خود را در مناقشات ارضی به چالش می‌کشید و تلاش‌های دولت اوباما برای تقویت قدرت ایالات متحده در سراسر آسیا-اقیانوسیه را یک خطر می‌دید. در یک سخنرانی در اواخر سال ۲۰۱۲، شی به فرماندهان خود هشدار داد که ایالات متحده در حال افزایش محاصره و مهار استراتژیک در اطراف ما است.

پکن نیز نگران بود که بازدارندگی هسته‌ای‌اش در حال ضعیف شدن است. تحلیلگران نظامی چین هشدار دادند که با پیشرفت ایالات متحده در فناوری نظامی و ایجاد اتحاد در آسیا، موشک‌های ارتش آزادی‌بخش خلق در برابر شناسایی و انهدام آسیب‌پذیر می‌شوند.

گزارش‌های رسمی چین از تاریخ این ترس را تقویت کرد. مطالعات ارتش آزادی‌بخش خلق اغلب به جنگ کره و بحران‌های تایوان در دهه ۱۹۵۰ می‌پردازد، زمانی که رهبران آمریکایی اشاره کردند که می‌توانند بمب‌های اتمی را روی چین بیاندازند. چنین خاطراتی دیدگاه‌هایی را در پکن تثبیت کرده است که ایالات متحده تمایل دارد از «باج‌خواهی هسته‌ای» استفاده کند.

در اواخر سال ۲۰۱۵، شی گام بزرگی در ارتقای نیروی هسته‌ای چین برداشت. او با لباس سبز خود به عنوان رئیس ارتش چین، ریاست مراسمی را بر عهده داشت که در آن سپاه دوم توپخانه، نگهبان موشک‌های هسته‌ای چین، به عنوان نیروی موشکی متولد شد و در کنار ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی شروع به خدمت کرد.

شی به فرماندهانش گفت که مأموریت نیروی راکتی شامل «تقویت قابلیت بازدارندگی هسته‌ای معتبر و قابل اعتماد و ضد حمله هسته‌ای» است؛ یعنی توانایی زنده ماندن از حمله اولیه و ضربه زدن با نیروی ویرانگر.

چین نه تنها در جستجوی کلاهک‌های بیشتر است، همچنین بر پنهان کردن و محافظت از کلاهک‌ها و توانایی پرتاب سریعتر آنها از زمین، دریا یا هوا متمرکز است. نیروی راکتی که به تازگی ارتقا یافته است صدای قدرتمندی را به این تلاش اضافه کرده است.

محققان نیروی موشکی در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ نوشتند که چین باید از ایالات متحده الگوبرداری کند و به دنبال «نیروهای هسته‌ای کافی برای متعادل کردن وضعیت جدید جهانی باشد و اطمینان حاصل کند که کشور ما می‌تواند ابتکار عمل را در جنگ‌های آینده به دست آورد.»

بازدارندگی هسته‌ای چین برای مدت طولانی متکی بود به واحدهایی که در تونل‌های عمیق کوه‌های دورافتاده حفر شده بودند. بر اساس مطالعات پزشکی روی روال طاقت فرسا، سربازان آموزش دیده‌اند تا هفته‌ها یا ماه‌ها در تونل‌ها مخفی شوند، از نور خورشید، خواب منظم و هوای تازه محروم شوند و در عین حال سعی کنند از چشم دشمنان پنهان بمانند.

یک گزارش تلویزیون دولتی چین در سال ۲۰۱۸ گفت: «اگر جنگ رخ دهد، این زرادخانه هسته‌ای که زیرزمینی جابه‌جا می‌شود، جایی را که دشمن کمتر انتظارش را دارد، خواهد شکست و موشک‌هایش را شلیک می‌کند.»

بر اساس مطالعه‌ای که توسط مؤسسه مطالعات هوافضای چین نیروی هوایی ایالات متحده منتشر شد، نیروی راکتی به سرعت گسترش یافت و حداقل ۱۰ تیپ جدید اضافه کرد که حدود یک سوم افزایش یافته است. چین همچنین پرتابگرهای موشک‌های متحرک جاده‌ای و ریلی را اضافه کرده است تا سعی کند ماهواره‌های آمریکایی و سایر فناوری‌های شناسایی را از بین ببرد.

ترس چینی‌ها از توانایی‌های آمریکا با این وجود باقی مانده است. حتی زمانی که چین موشک‌های متحرک جاده‌ای را پرتاب می‌کرد، برخی از کارشناسان ارتش آزادی‌بخش خلق استدلال کردند که می‌توان آن‌ها را با ماهواره‌های پیچیده‌تر ردیابی کرد.

برخی از تحلیلگران نیروی موشکی در سال ۲۰۲۱ استدلال کردند که راه حل این بود که همچنین خوشه‌هایی از سیلوهای پرتاب موشک بسازند، و نیروهای آمریکایی را وادار به تلاش برای تشخیص این کنند که کدام یک موشک واقعی و کدام یک ساختگی است تا «پاک کردن آنها با یک حمله را حتی سخت‌تر کند.»

سایر مطالعات چینی استدلال‌های مشابهی را برای این سیلوها ارائه کردند و به نظر می‌رسید که شی و فرماندهانش به آنها توجه کرده‌اند. جسورانه‌ترین اقدامی که تاکنون در زمینه توسعه هسته‌ای او انجام شده است، سه میدان وسیع با ۳۲۰ سیلوی موشکی است که در شمال چین ساخته شده است. سیلوهایی که به طور ایمن از موشک‌های متعارف ایالات متحده فاصله دارند، می‌توانند موشک‌هایی را در خود جای دهند که قادر به اصابت به ایالات متحده هستند.

با این حال، گسترش نیروی هسته‌ای به تلاطم رسیده است. سال گذشته، شی به طور ناگهانی دو فرمانده ارشد نیروی راکتی را جایگزین کرد، تغییری غیرقابل توضیح که نشان می‌دهد رشد آن تحت تأثیر فساد قرار گرفته است. در این سال، ۹ افسر ارشد ارتش چین از مجلس قانون‌گذاری اخراج شدند که نشان‌دهنده گسترش تحقیقات است.

این تحولات می‌تواند برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای چین را در کوتاه‌مدت کند کند، اما به نظر می‌رسد جاه‌طلبی‌های بلندمدت شی مشخص شده است. در کنگره حزب کمونیست در سال ۲۰۲۲، او اعلام کرد که چین باید به ساخت «نیروهای بازدارنده استراتژیک» خود ادامه دهد.

و حتی با وجود صدها سیلوی جدید، تحلیلگران نظامی چین منابع جدیدی از نگرانی پیدا می‌کنند. سال گذشته، مهندسان موشک چینی پیشنهاد تقویت سیلوها را برای محافظت بهتر از موشک‌ها در برابر حملات دقیق دادند. آنها نوشتند: «تنها این می‌تواند ایجاد اطمینان کند که طرف ما قادر به انجام یک حمله متقابل مرگبار در صورت حمله هسته‌ای است.»

رهبران چین گفته‌اند که خواهان اتحاد مسالمت‌آمیز با تایوان هستند، اما اگر فکر کنند گزینه‌های دیگر استفاده شده است، ممکن است از زور استفاده کنند. اگر پکن برای تصرف تایوان اقدام کند، ایالات متحده می‌تواند برای دفاع از جزیره مداخله کند و چین ممکن است محاسبه کند که زرادخانه هسته‌ای گسترش یافته‌اش می‌تواند یک هشدار قوی باشد.

افسران ارتش چین پیش از این نسبت به تلافی جویی هسته‌ای بر سر تایوان هشدارهای تند و تیز صادر کرده بودند. اکنون، تهدیدات چین می‌تواند وزن بیشتری داشته باشد.

مجموعه رو به گسترش موشک‌ها، زیردریایی‌ها و بمب‌افکن‌ها می‌تواند تهدیدات معتبری را نه تنها به شهرهای قاره ایالات متحده، بلکه برای پایگاه‌های نظامی آمریکا در ژاپن یا گوام منتقل کند. خطر یک درگیری متعارف که به سمت رویارویی هسته‌ای منتهی می‌شود، می‌تواند در تصمیم‌گیری تاثیر داشته باشد. تحلیلگران نظامی چین استدلال کرده‌اند که هشدارهای هسته‌ای روسیه، کشورهای ناتو را در واکنش به حمله به اوکراین محدود کرده است.

بیتس گیل، مدیر اجرایی مرکز تحلیل چین در موسسه سیاست جامعه آسیا در این باره گفت: «نردبان تشدید تنش که اکنون می‌توانند اعمال کنند، بسیار متنوع‌تر است. پیام ضمنی فقط این نیست که «ما می‌توانیم لس‌آنجلس را بمباران هسته‌ای کنیم.» اکنون همچنین این است که «ما می‌توانیم گوام را از بین ببریم، و شما نمی‌خواهید در صورت انجام این کار، خطر تشدید تنش را بیشتر کنید.»

گزینه‌های پکن شامل ۲۰۰ یا بیشتر پرتاب کننده موشک DF-۲۶ است که می‌تواند بین کلاهک‌های متعارف و هسته‌ای جابجا شود و اهدافی را در سراسر آسیا مورد هدف قرار دهد.

در یک رویارویی واقعی، واشنگتن ممکن است در مورد اینکه آیا اهداف بالقوه برای حملات در چین ممکن است شامل واحدهای موشکی مجهز به سلاح هسته‌ای باشد یا نه، و در نهایت آیا موشک DF-۲۶ ممکن است هسته‌ای باشد یا نه، با تصمیم‌گیری‌های دشواری روبرو باشد.

جان کی. کالور، یکی از اعضای سابق سیا گفت: «این تصمیم واقعاً سختی برای هر رئیس‌جمهور ایالات متحده خواهد بود، اعتماد به این که هر توصیه‌ای که دریافت می‌کند خطر تشدید تنش هسته‌ای به خاطر تایوان را به دنبال نخواهد داشت. به محض اینکه ایالات متحده شروع به بمباران سرزمین اصلی چین کند، هیچ کس نمی‌تواند با قاطعیت به رئیس جمهور ایالات متحده بگوید که خط چین دقیقاً کجاست.»