ایلان ماسک فرستاده ویژه ترامپ در اتاق سفیر ایران؟

ایلان ماسک، مشاور نزدیک دونالد جی. ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، روز دوشنبه در نیویورک با سفیر ایران در سازمان ملل دیدار کرد که دو مقام ایرانی موضوع این دیدار را بحث در مورد چگونگی کاهش تنش بین ایران و ایالات‌متحده توصیف کردند. به گزارش نیویورک تایمز، دو مقام ایرانی گفتند که دیدار ماسک و امیرسعید ایروانی بیش از یک ساعت به طول انجامید و در مکانی محرمانه برگزار شد. این دو شخص که به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، به دلیل اینکه مجاز به بحث در مورد سیاست‌های عمومی نبودند؛ این نشست را «مثبت» و «خبر خوب» توصیف کردند.

استیون چونگ، مدیر ارتباطات ترامپ، در پاسخ به این سوال که آیا چنین جلسه‌ای برگزار شده است، گفت: «ما در مورد گزارش‌های ملاقات‌های خصوصی که اتفاق افتاده یا رخ نداده، اظهارنظر نمی‌کنیم.» ماسک به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد. کارولین لیویت، سخنگوی دولت آینده ترامپ و ونس در بیانیه‌ای گفتند: «مردم آمریکا دوباره رئیس جمهور ترامپ را انتخاب کردند، زیرا به او اعتماد دارند تا کشور ما را مدیریت کند و صلح را از طریق قدرت در سراسر جهان بازگرداند. زمانی که او به کاخ سفید بازگردد، اقدامات لازم را برای این کار انجام خواهد داد.»

ماسک به عنوان قدرتمندترین شهروند خصوصی در دوران گذار ترامپ ظاهر شده و تقریبا در تمام مصاحبه‌های شغلی ترامپ برای افراد حضور داشته است. در تماس هفته گذشته با رئیس جمهور اوکراین، رئیس جمهور منتخب تلفن را به این میلیاردر داد. ماسک نقش کلیدی در فراهم آوردن ظرفیت‌های ارتباطی برای اوکراین در جنگ با روسیه ایفا کرده است. دیدار مستقیم اولیه بین یک مقام ارشد ایرانی و ماسک، امکان تغییر لحن بین تهران و واشنگتن را در دولت ترامپ، به‌رغم سابقه بدی که در دوره قبلی ریاست جمهوری اش داشت، افزایش می‌دهد. یکی از مقامات ایرانی گفت که ماسک درخواست این ملاقات را داده و محل ملاقات را سفیر ایران انتخاب کرده است.

ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود، ایالات متحده را از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بین ایران و ۱+۵ خارج کرد و آن را «توافق وحشتناک یک طرفه که هرگز و هرگز نباید انجام می‌شد» خواند. وی همچنین تحریم‌های اقتصادی سختی علیه نفت ایران، درآمد‌ها و تراکنش‌های بانکی بین‌المللی اعمال کرد. وی سپس در سال ۲۰۲۰ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی را در عراق صادر کرد. در پاسخ، ایران هرگونه مذاکره با دولت ترامپ را ممنوع کرد و مقامات ایرانی قول دادند که انتقام ترور سردار سلیمانی را بگیرند. اما پس از انتخاب ترامپ در هفته گذشته، ایران آشکارا در حال بحث است که آیا اکنون می‌تواند به توافق جدید و پایدارتر با ایالات متحده دست یابد. بسیاری از اعضای دولت جدید رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان با این استدلال که ترامپ دوست دارد معامله کند و ممکن است فرصتی برای لغو تحریم‌ها وجود داشته باشد، طرفدار مذاکره هستند.

اغلب محافظه کاران در ایران مخالف تعامل با ترامپ هستند. ترامپ از حامیان پرشور اسرائیل بوده است؛ اسرائیلی که از زمان حمله ۷ اکتبر سال گذشته، علیه حماس و حزب الله اقدام به جنگ تمام عیار کرده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز پنج‌شنبه در پستی در ایکس نوشت: «اختلافات با همکاری و گفتگو قابل حل است. ما پذیرفتیم که با شجاعت و حسن نیت پیش برویم. ایران هرگز میز مذاکره درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را ترک نکرده است.» عراقچی این اظهارات را پس از دیدار در تهران با رافائل گروسی، رئیس سازمان انرژی اتمی بیان کرد. تحلیلگران گفتند که به‌رغم تمام سابقه تاریک ترامپ، به نظر می‌رسد ایرانی‌ها می‌خواهند در‌های دیپلماسی را باز نگه دارند. آنها گفتند که ترامپ نیز علاقه‌مند به نظر می‌رسد.

علی واعظ، مدیر گروه بین‌الملل بحران ایران، گفت: «به طور کلی، همه چیز با ترامپ امکان پذیر است. به نظر می‌رسد او علاقه‌مند به توافق با ایران است.» او افزود، اما برخی از مشاوران ممکن است از رویکرد‌های دیگری، از جمله افزایش فشار بر ایران، حمایت کنند. این دو مقام ایرانی گفتند که دیدار با ماسک راه‌حلی برای ایران فراهم کرد و به ایران اجازه داد از نشستن مستقیم با یک مقام آمریکایی خودداری کند. با این حال، ماسک به زودی نقش رسمی خواهد داشت. او به عنوان مدیر مشترک یک آژانس کارآمدی دولت جدید معرفی شده است. یکی از مقامات وزارت خارجه ایران گفت که ایروانی سفیر ایران در این دیدار به ماسک گفته است که باید معافیت‌های تحریمی از خزانه‌داری دریافت کند و برخی از کسب و کار‌های خود را به تهران بیاورد.

نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد نیز از اظهارنظر درباره ادعای روزنامه «نیویورک‌تایمز» خودداری کرد. یکی از نمایندگان هیات دائمی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک در پاسخ به پرسش خبرگزاری تاس درباره ادعای رسانه آمریکایی گفت: «در این باره نظری نداریم.»