لاوروف با ترکیه توافق می‌کند؟
روزنامه‌های تحت امر حزب حاکم ترکیه اعلام کرده بودند که چشم جهانیان به نشست چاووش اوغلو و لاوروف دوخته شده، اما پس از پایان نشست، نشانه‌ای از توافق قطعی، مشاهده نشد.
دو روز پیش، ترکیه پذیرای سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه بود. آن هم در شرایطی که حمله روسیه به اوکراین پایان نیافته و دولت اردوغان تلاش می کند تا در این فضای مه آلود، در چندین حوزه امتیاز بگیرد.
بر اساس نکاتی که قبل از سفر لاوروف توسط مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه اعلام شده بود، در دیدار حساس آنکارا، تیم اردوغان به دنبال سه هدف مهم بود:
۱.تشویق لاوروف و پوتین به برگزاری نشست مذاکرات صلح در آنکارا بین روسیه و اوکراین و با حضور روسای جمهور دو کشور.
۲.حل معضل صادرات گندم و عبور کشتی های حامل گندم از دریای سیاه به مرمره و مدیترانه.
۳.اتفاق و اجماع نظر روسیه و ترکیه در مورد چند و چون اداره شمال سوریه و حمایت پوتین از هدف گذاری جدید اردوغان درباره حمله به تل رفعت و منبج.
آن دسته از روزنامه های چاپ آنکارا و استانبول که تحت امر حزب حاکم ترکیه هستند، مطابق معمول به شکل اغراق آمیزی با این موضوع مواجهه کرند.
بسیاری از روزنامه های هوادار حزب عدالت و توسعه ترکیه درباره دیدار لاوروف و چاووش اوغلو، چنین تیترهای اغراق آمیزی زدند: «چشمان جهان به این دیدار دوخته شده»، «جهان منتظر گفتگوی چاووش اوغلو و لاوروف»، «ترکیه، گندم جهان را تامین خواهد کرد».
جالب اینجاست که روزنامه ینی شفق، از تندروترین روزنامه های اخوانی تحت امر اتاق فکر تیم اردوغان، با لحنی آمرانه نوشته است:«کشتی های حامل گندم، باید هر چه زودتر به راه بیفتند.»
مخرج مشترک اغلب تیترهای پروپاگاندایی روزنامه های ترکیه درباره اهمیت دیدار وزرای امور خارجه ترکیه و روسیه، حول این سه ادعای گزاف بود:
اول: ترکیه یک قدرت مهم بین المللی است و همه مشکلات مهم جهان در استانبول و آنکارا حل می شوند!
دوم: ترکیه می تواند با پادرمیانی در ماجرای حمله روسیه به اوکراین و اقناع کرملین، مشکل تامین گندم جهان را حل کند.
سوم: لاوروف به نمایندگی از خود ولادیمیر پوتین اعلام کرده که ترکیه هر وقت دلش بخواهد می تواند با خیال راحت به منبج و تل رفعت حمله کند و به اهداف سیاسی و نظامی خود، دست پیدا کند.
همچنان که اشاره شد، رسانه های تحت امر تیم اردوغان ادعا می کنند که لاوروف، هم در خصوص گذرگاه گندم و هم در مورد حمله ترکیه به سوریه، چراغ سبز نشان داده و با هیچکدام از خواسته های اردوغان، مخالفت نکرده است.
آیا این ادعاها صحت دارند و واقعاً روسیه در یک نشست کوتاه حاضر شده بدون دریافت هیچ امتیازی، چنین امتیازهایی به ترکیه بدهد؟ اگر چنین است، چرا دستگاه دیپلماسی روسیه، به طور صریح و شفاف، موافقت با درخواستهای ترکیه را به صورت رسمی اعلام نکرد؟ برای رسیدن به پاسخ هایی روشن، باید سراغ متن سخنان هوشمندانه خود لاوروف رفت.
سخنان لاوروف در مورد تصمیم ترکیه برای حمله به شمال سوریه و اشغال تل رفعت و منبج:«ما این فرصت را داشتیم که در مورد موضوع سوریه گفتگو کنیم. ما نگرانی های ترکیه در مورد مناطق حضور آمریکایی ها و تقویت گفتمان جدایی طلبی در آن مناطق را درک می کنیم. ما به طور فعال دست به دست هم در چارچوب مذاکرات آستانه کار می کنیم. نشست بعدی در قالب آستانه در ماه جولای در نورسلطان برگزار خواهد شد. نشست کمیته قانون اساسی (در سوریه) برگزار شد و در ژنو به پایان رسید تا در مورد نتایج تبادل نظر کنیم. ما همچنین در مورد چگونگی کار در قفقاز جنوبی بحث کردیم. ما در حال ایجاد فرمت ۳+۳ در آنجا هستیم. همتایان گرجستانی نتوانستند در اولین نشست در قفقاز شرکت کنند. اما درهای ما همیشه به روی گرجستان باز است. جلسه دوم در اسرع وقت برگزار خواهد شد.»
تفسیر ساده سخنان لاوروف این است که اولاً ترکیه قبلاً در ماجرای ادلب به تعهدات خود عمل نکرده و باید به ادامه مذاکرات در آستانه ادامه دهد. دوم این که از دید مسکو، تهدید اصلی، همکاری آمریکا و نهادهای اقماری پ.ک.ک در استان حسکه است و نه در مناطق غرب فرات یعنی تل رفعت و منبج.
درخواست چاووش اوغلو در مورد گذرگاه گندم:«سیاست ما، طوری نیست که بخواهیم برای خوشایند یکی از دو طرف روسیه یا اوکراین حرفی بزنیم. ترکیه سیاست عینی و متعادلی را در قبال هر دو طرف دنبال می کند. البته اظهارات انتقادی ما در مورد روسیه در حمله به اوکراین، سرجای خودش است. ما این کار را انجام نمی دهیم. بهتر است برای پایان دادن به جنگ گام‌های معقولی بردارند و به جای واکنش‌های احساسی به دیپلماسی روی آورند. شما به عنوان کشور روسیه، می خواهید مطمئن شوید که کشتی ها، صرفاً برای بارگیری گندم به اوکراین می روند و سلاح به اوکراین حمل نخواهند کرد. در نتیجه با تشکیل مکانیزمی برای کنترل و نظارت بر محموله کشتی ها، با مشارکت سازمان ملل مشکل حل می شود و ما این را منطقی می دانیم و با سازوکاری که شما در آن مشارکت دارید، موانع این صادرات برداشته می شود و نگرانی های امنیتی دو کشور برطرف می شود.»
لاوروف نیز در ادامه اعلام کرد که اولاً گندم صادر شده از اوکراین به جهان، حتی در سطح یک درصد نیاز بازار جهانی نیست و فاجعه ای روی نداده و دوم این که، روسیه مشکلی ایجاد نکرده و این اوکراین است که برای مین روبی بنادر، تعلل می کند.
سوال سخت از لاوروف
در کنفرانس مطبوعایت مشترک لاوروف و چاوشو اوغلو، سوالی از وزیر امور خارجه روسیه پرسیده شد که بر فضای عمومی کنفرانس، سایه انداخت.
خبرنگاری که بعداً معلوم شد اوکراینی است، پشت تریبون رفت و از لاوروف پرسید: «می دانیم که در اوکراین، غلات را می دزدید. می خواستم بدانم غیر از غلات چه چیزهای دیگری را دزدیده اید و در بازارهای جهان به فروش می رسانید. لطفا در این مورد توضیح دهید.»
لاوروف در برابر سوال خبرنگار اوکراینی، ابتدا جا خورد و شوکه شد. سپس لبخند دیپلماتیکی زد و گفت:« هدف ما در اوکراین مشخص است. ما برای جنگ با نئونازیسم به آنجا رفته ایم. اما غلات در دست زلنسکی است. از او بخواهید بنادر را آزاد کند و غلات را صادر کند.»
تحلیل اجمالی سخنان روشن لاوروف، نشان دهنده این واقعیت است که برخلاف ادعای روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، تیم پوتین نه در مورد گذرگاه گندم و نه در مورد حمله به تل رفعت و منبج، پاسخ قاطعانه و روشنی به آنکارا نداده است. چرا که لاوروف به عنوان یک دیپلمات کارکشته و قدیمی، شاهد این است که ترکیه در ماجرای اوکراین، به عملگرایانه ترین شکل ممکن در حال چانه زنی و معامله با غرب است و در ماجرای عضویت ترکیه و فنلاند در ناتو نیز در حال کسب امتیاز است. در نتیجه مسکو دچار خطای راهبردی بزرگی نمی شود که با چراغ سبز، عملاً مسئولیت حمله احتمالی ترکیه به سوریه را بر عهده خود بگیرد.
ارسال نظر