فارن پالیسی: چرا سعودی ها از تغییر نظام در ایران حمایت نمی کنند؟

خبر آنلاین نوشت: شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد دولت کنونی عربستان منطقی است– و در واقع نمی‌خواهد جمهوری اسلامی سقوط کند. در عوض، ریاض به دنبال تضعیف تهران به اندازه کافی برای گرفتن امتیازات ژئوپلیتیکی کلیدی است.

نشریه فارن پالیسی در مقاله ای به قلم محمد طلال روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل غرب آسیا به بررسی رویکرد ریاض در قبال تهران می پردازد. در فرازهایی از این مقاله آمده است:

شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد دولت کنونی عربستان منطقی است– و در واقع نمی‌خواهد جمهوری اسلامی سقوط کند. در عوض، ریاض به دنبال تضعیف تهران به اندازه کافی برای گرفتن امتیازات ژئوپلیتیکی کلیدی است. امتیازاتی که می‌تواند عبارت از سازش ایران در مورد برنامه هسته‌ای خود، مداخله نکردن در امور عربی و قطع حمایت از متحدان منطقه‌ای‌اش مانند حزب‌الله، حوثی‌ها و حماس باشد.

بنا بر دو دلیل، فروپاشی تمام‌عیار ایران به نفع ریاض نیست. اولی مربوط به هویت سعودی است. قدرت عربستان سعودی تنها به دلیل حضور یک ایران قوی در همسایگی‌اش توجیه‌پذیر است. همان‌طور که تهران برای بسیاری از مسلمانان، رهبری شیعیان جهان محسوب می‌شود، ریاض نیز خود را نماد رهبری اهل سنت می‌داند. بدون ایران در رأس تشیع، هویت مفروض عربستان سعودی به عنوان محافظ اهل سنت جهان اسلام از بین خواهد رفت.

دلیل دوم مخالفت ریاض با براندازی در ایران، ترس عربستان از به راه افتادن یک دومینو است. اگر اعتراضات ایران موفقیت‌آمیز باشد و منجر به سقوط جمهوری اسلامی شود، می‌تواند پیامدهای منطقه‌ای مشابه بهار عربی در برخی از کشورهای عربی، به ویژه حوزه خلیج‌ فارس، داشته باشد. این مساله برای عربستان بسیار مهم است: اعتراضات جنبش سبز ایران در سال ۲۰۰۹ به عنوان مقدمه‌ای برای بهار عربی دو سال بعد عمل کرد.

بهار عربی کشورهای مهم خاورمیانه مانند سوریه و لیبی را تکه‌تکه و به تقویت یا تولد گروه‌های تروریستی نظیر داعش که منطقه را بی‌ثبات کرده‌اند کمک کرد. اگر تهران تضعیف شود، ممکن است چیزی مشابه در مورد جناح‌های تجزیه‌طلب ایران رخ دهد. این مساله می‌تواند منطقه را گرفتار خطر و آشفتگی آن هم در زمانی کند که کشورهای خلیج فارس در حال توسعه پروژه‌های بزرگ برای تنوع بخشیدن به منابع اقتصادی خود هستند تا از سوخت‌های فسیلی دور شوند. تمام این تلاش‌ها به سرمایه‌گذاری خارجی وابسته است که جذب این سرمایه‌گذاری هم مستلزم انسجام و ثبات دولت است.

در چنین شرایطی عربستان سعودی به جای تحریک به فروپاشی نظام سیاسی در ایران، ترجیح می‌دهد به آرامی ایران را بدون درگیر شدن در رویارویی مستقیم نظامی ضعیف و ضعیف‌تر کند.

محمد بن سلمان می‌خواهد ایران به اندازه‌ای ضعیف باشد که مجبور شود برای برنامه هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای خود امتیازاتی بدهد، اما تهران کاملاً بی‌ثبات‌شده بیشتر از اینکه فایده داشته باشد به پادشاهی سعودی آسیب می‌زند.