ترور پوتین توسط پوتین

بازار گمانه‌زنی‌ها درباره حمله پهپادی به کرملین داغ است؛ برخی آن را کار کی‌یف و برخی آن را کار خود پوتین می‌دانند.

کرملین اعلام کرد که چهارشنبه گذشته شب مورد حمله دو پهپاد قرار گرفت که هدف آن ترور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه بود اما نیروهای روسی از تجهیزات راداری برای از کار انداختن پهپادها استفاده کردند. کرملین ضمن متهم کردن اوکراین به این اقدام گفت که پوتین در آن زمان در ساختمان نبوده و آسیبی ندیده است، اما روسیه این حق را برای خود محفوظ می‌داند که تلافی کند، نظری که نشان می‌دهد مسکو ممکن است از این حادثه برای توجیه تشدید جنگ ۱۴ ماهه خود با اوکراین استفاده کند.

در همین زمینه ویاچسلاو ولودین، رئیس قدرتمند مجلس سفلی روسیه، با صدور بیانیه‌ای خواستار استفاده از «سلاح‌هایی با قابلیت توقف و نابودی رژیم تروریستی کی‌یف» شد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه نیز گفت: زمان «از بین بردن فیزیکی زلنسکی و دسته‌اش» فرا رسیده است.

اوکراین بلافاصله اعلام کرد ربطی به آنچه رخ داده است ندارد. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در جریان سفر به فنلاند، اتهامات کرملین را رد کرد. او گفت: «ما به پوتین یا مسکو حمله نمی‌کنیم، ما در خاک خود می‌جنگیم.» او افزود که اوکراین سرنوشت پوتین را به دادگاه واگذار می‌کند و احتمالاً به دادگاه کیفری بین‌المللی اشاره می‌کند که قبلاً حکم بازداشت رئیس‌جمهور روسیه را به اتهام جنایات جنگی صادر کرده است.

زلنسکی همچنین در پاسخ به این سؤال که چرا روسیه اوکراین را به تلاش برای ترور پوتین متهم می‌کند، گفت: «این بسیار ساده است. روسیه هیچ پیروزی ندارد. پوتین دیگر نمی‌تواند به جامعه‌اش انگیزه دهد، دیگر نمی‌تواند سربازانش را به مرگ بفرستد... حالا او باید به نحوی به مردمش انگیزه دهد تا به جلو بروند». میخائیلو پودولیاک، مشاور زلنسکی نیز دراین باره گفت که چنین حمله‌ای برای اوکراین نتیجه معکوس خواهد داشت و اقدام روسیه را برای حملات دسته‌جمعی توجیه می‌کند. او استدلال کرد، این حادثه توسط روسیه برای ایجاد حواس‌پرتی و به دست گرفتن ابتکار عمل انجام شده است.

روز پنجشنبه کرملین همچنین ایالات‌متحده را به دست داشتن در حمله متهم کرد. ادعایی که ایالات‌متحده آن را رد می‌کند. جان کربی هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز پنجشنبه دراین‌باره گفت: «آمریکا، اوکراین را به حمله به خارج از مرزهایش تشویق نکرده و ما قطعاً شرایط دفاع اوکراین از خود یا انجام عملیات را به آن‌ها دیکته نمی‌کنیم». وی همچنین اظهارات دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه را مبنی بر اینکه واشنگتن در پشت حمله پهپادی به کرملین قرار دارد، رد کرد و آن را مضحک خواند.

در حالی که حمله روز چهارشنبه به مسکو اولین حمله به پایتخت روسیه از زمان آغاز جنگ بود، اسناد درز کرده اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که اوکراین برنامه‌هایی برای حمله به مسکو در ۲۴ فوریه، سالگرد تهاجم، داشته است. اسناد فاش شده-بخشی از مجموعه‌ای از اطلاعات طبقه بندی شده که از یک سرور بازی به بیرون درز کرده است- نشان می‌دهد که کی‌یف در نهایت پس از فشار ایالات‌متحده، برنامه‌های خود را رها کرده است.

هفته‌ای پر از ماجرا

روسیه در هفته گذشته روزهای پرمشغله و پراسترسی را پشت سر گذاشته است. بامداد چهارشنبه، یک انبار سوخت در منطقه کراسنودار روسیه آتش گرفت که بنا بر گزارش‌ها عامل آن حمله پهپادی بوده است. دو قطار باری در روز دوشنبه و سه‌شنبه در منطقه برایانسک، نزدیک مرز اوکراین، در حوادث جداگانه اما یکسانی از ریل خارج شدند. فرماندار محلی گفت که بمب‌های دست‌ساز عامل این حوادث بودند. در آخر هفته، مقامات مستقر روسیه در کریمه ادعا کردند که پهپادهای اوکراینی مسئول حمله به تأسیسات ذخیره سوخت بوده‌اند. فراوانی چنین حملاتی باعث عصبی شدن مردم عادی روسیه شده است به نحوی که مردم مدام در تماس با پلیس از مشاهده شدن پهپاد در نقاط مختلف مسکو گزارش می‌دهند.

کار مخالفان داخلی است

بازار گمانه‌زنی‌ها در مورد عامل این اتفاق داغ است. برخی آن را کار کی‌یف و برخی آن را کار خود پوتین می‌دانند. به‌عنوان نمونه مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) که یک اندیشکده آمریکایی است، در این زمینه معتقد است که روسیه احتمالاً این حمله را به منظور تأکید بر تهدید وجودی شهروندان روسیه و آمادگی برای بسیج گسترده‌تر انجام داده است.

اما در این بین عده‌ای نیز این مسئله را به مخالفان داخلی روسیه مرتبط می‌دانند. ایلیا پونومارف، یکی از مقامات سابق روسیه مستقر در کی‌یف، به سی ان ان گفت که او معتقد است این حمله کار آن چیزی است که او آن را پارتیزان‌های روسی می‌نامد، نه ارتش اوکراین. وی دراین‌باره گفت: «این کار، کار یکی از گروه‌های پارتیزان روسیه است. من نمی‌توانم بیشتر بگویم، زیرا آن‌ها هنوز به‌طور علنی مسئولیت را بر عهده نگرفته‌اند».

صرف نظر از آنکه چه کسی دست به این اقدام زده، نتایج آن بهانه ای بدست روسیه برای تلافی جویی و اعلام رسمی تلاش برای ترور زلنسکی را داده است. تروری که شاید در صورت موفقیت، معادلات میدانی را بطور کامل دگرگون کند. همینطور اگر آنگونه که مقامات مسکو مدعی شده اند، ایالات متحده در پس ماجرا باشد، بالقوه می تواند موجب افزایش تنش های مستقیم میان آمریکا و روسیه شده و عواقب وخیم تری به همراه داشته باشد. تا اینجا همه چیز به نوع برداشت روسیه از این حمله و اطلاعات مربوط به آن بستگی دارد. در عین حال، نمی توان این واقعیت را نیز نادیده گرفت که روسیه با توجه به افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک میان کشورهای اروپایی و اوکراین با چین، ناگزیر احساس فشار زمانی بیشتر می کند. رای مثبت چین به قطعنامه ای که درخواست خروج روسیه از همه سرزمین های اوکراین را داشت، نشانه ای از تغییرات سیاسی است که ممکن است میزان حمایت از روسیه را از جانب چین تحت شعاع قرار دهد. با در نظر گرفتن همه این ابعاد، طرح روسیه برای حذف فیزیکی زلنسکی می تواند راه ی میانبر برای کوتاه کردن جنگ باشد و یا شاید انگیزه ای برای اوکراین ایجاد کند که با مطالبات کمتری به میز مذاکره با مسکو بازگردد.