زندان‌های هرات مملو از کودکان و نظامیان سابق

روزنامه اعتماد نوشت :صد‌ها تن از کارمندان دولت پیشین افغانستان و شماری از کودکان زیر سن قانونی به اتهام‌های مختلف در زندان طالبان در هرات زندانی‌اند. 

روز دوشنبه ۷ فوریه، الکیس کرافورد، خبرنگار اسکای‌نیوز که اجازه یافت از این زندان بازدید کند، در گزارشی گفت که همه سلول‌های زندان از زندانیان پر شده است و در هر سلول حدود ۴۰ نفر روی زمین و تخت‌های دوطبقه‌ دراز کشیده‌اند. شماری از سلول‌های زندان طالبان در هرات، پر از کودکانی است که به اتهام سرقت زندانی شده‌اند.

خبرنگار اسکای‌نیوز هنگام بازدید از زندان طالبان در هرات، قدم به قدم با محافظان رییس زندان همراهی می‌شد و به او اجازه داده نشد از همه بخش‌های زندان دیدن کند.

زندان طالبان در هرات را محمد نبی خلیل، یکی از فرماندهان این گروه که تا پیش از به قدرت رسیدن طالبان، مسوولیت یک زندان مخفی را به عهده داشت، اداره می‌کند.

زندانیان در زندان طالبان در هرات، به اسکای‌نیوز گفتند که بدون هیچ‌گونه مدرک یا طی شدن مراحل قضایی، در زندان حبس شده‌اند و مشخص هم نیست که تا چه زمانی در زندان می‌مانند. یکی از زندانیان که مجروح است و در یک سلول با شمار دیگری از مردان نگهداری می‌شود، گفت: «بسیاری از زندانیان، کارمندان دولت پیشین افغانستان هستند.» او افزود: «ما بدون هیچ مدرک و هیچ محاکمه‌ای، به این زندان منتقل شده‌ایم. هیچ نمی‌دانیم چه زمانی از اینجا خارج خواهیم شد.» شماری از سلول‌های زندان طالبان در هرات، پر از کودکانی است که به اتهام سرقت، به زندان انداخته شدند. یکی از کودکان گفت، او هنگام دزدیدن یک دوچرخه به دام طالبان افتاد و اکنون هفته‌هاست که در حبس به ‌سر می‌برد. خبرنگار اسکای‌نیوز می‌گوید: رییس زندان طالبان که در جریان صحبت او با زندانیان حضور داشت، به مترجم او دستور داد که سخنان زندانیان را ترجمه نکند. هر چند پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان و مسلط شدن طالبان بر کشور، رهبری طالبان با صدور فرمان عفو عمومی، به همه نظامیان و کارکنان دولت پیشین اطمینان داد که جان‌شان در خطر نیست و می‌توانند آزادانه زندگی کنند، اکنون زندان‌های طالبان از نظامیان و کارکنان دولت پیشین پر شده و فرمان عفو عمومی نیز عملی نشده است.

در گزارش اسکای‌نیوز آمده است که متوقف شدن رسانه‌های آزاد و اعمال سانسور شدید بر خبرنگاران در افغانستان، باعث شده است که بسیاری از رویداد‌ها، از جمله بازداشت، شکنجه و ناپدید شدن کارمندان دولت پیشین افغانستان و فعالان حقوق بشر، از چشم مردم پنهان بماند. طالبان به ‌ندرت اجازه می‌دهند که رسانه‌ها به جزییات مسائل امنیتی، جرایم و نهادهای امنیتی دسترسی داشته باشند.  گزارش‌های اخیر فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران و گزارشگران بدون مرز حاکی از آن است که اداره اطلاعات طالبان، مدیران رسانه‌ها و خبرنگاران را مستقیم تهدید می‌کنند و به آنان توصیه می‌کنند که چه مطالبی را منتشر و از انتشار چه مطالبی پرهیز کنند. این فشار و خفقان باعث شده است که رسانه‌هایی که هنوز در افغانستان فعال هستند، بیشتر باب میل طالبان فعالیت کنند. به گزارش «اعتماد»، هفته گذشته آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در گزارشی درباره وضعیت افغانستان اعلام کرد که نیروهای طالبان بیش از ۱۰۰ نفر از کارمندان یا نظامی‌های دولت پیشین افغانستان را بازداشت، شکنجه و به قتل رسانده‌اند. ساعاتی پس از انتشار گزارش گوترش، مقام‌های متعدد حکومت خودخوانده طالبان با رد این اخبار ادعا کردند که اگر فردی از نظامیان سابق کشته شده در جریان انتقام شخصی بوده و ارتباطی به نیروهای دولتی نداشته است. 

خاطرات جان سیمپسون از افغانستان: 

غذا کمیاب، فقر در حال شیوع و ترس حکمفرماست

از سال ۱۹۸۰ که در مورد افغانستان گزارش داده‌ام، شاهد وحشت بی‌شماری بوده‌ام: از خوف مردم از هلیکوپترهای آتش‌بار روسی، پلیس مخفی رییس‌جمهور نجیب‌الله و جنگ‌سالارانی که بدون توجه به زند‌گی شهروندان عادی در نبردهای شوم‌شان جنگیدند تا کشیکچیان مذهبی طالبان که مدارس دخترانه را منفجر کردند و مردم را به دلیل نقض اندک قوانین عقده‌مندانه‌شان کتک می‌زدند. اما در مقایسه با آنچه در سفر اخیر خود دیدم، هیچ خوفی را تا هنوز مشاهده نکرده بودم؛ ترسی که در دل‌های اکثریت مردم افغانستان رخنه کرده، [قحطی و] گرسنگی است.

هنگامی که طالبان در ماه آگوست ۲۰۲۱، قدرت را قبضه کردند، قدرت‌های غربی ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مالی افغانستان را بلوکه و مجموعه‌ای از تحریم‌ها را اعمال کردند. هدف این بود که اطمینان حاصل شود که این گروه به شیوه‌های واپس‌گرایانه‌اش باز نمی‌گردد. اما نتیجه‌ آن فروپاشی اقتصاد شکننده افغانستان بود. [تا جایی که] بانک مرکزی از فعالیت باز مانده است و دولت نمی‌تواند دستمزدها را پرداخت کند. 

۹۷ درصد مردم در حال افتادن به زیر خط فقر هستند. آنانی که روزگاری زند‌گی مرفه داشتند، اکنون با نان و آب زندگی‌شان را می‌گذرانند. یک نگهبان سابق امنیتی به نام نور به من و یکی از کارمندان بی‌بی‌سی گفت: «شب‌ها از نگرانی نمی‌توانم بخوابم.» 

او قبلا ۵۰۰ دلار در ماه درآمد داشت؛ [برای یک انسان معمولی، این مقدار پول] معاش خوبی است. اکنون او با کار شاقه و سود ناچیزی که از خرید پرتقال به صورت عمده و فروش آن به صورت جزیی به دست می‌آورد، زند‌گی‌اش را می‌گذراند. او و خانواده پنج نفره‌اش مجبور شده‌اند به چند کلبه نمناک در محله‌های فقیرنشین کابل نقل مکان کنند. خوشبختانه، صاحب‌خانه‌اش انسان دانسته‌ای است. اگر صاحب‌خانه‌اش در مطالبه کرایه خانه (اجاره‌بها) بر او فشار وارد کند، خانواده نور بی‌سرپناه خواهند شد.تحریم‌های اقتصادی وضع‌ شده بر افغانستان یحتمل بر نحوه‌ رفتار اعضای طالبان تاثیر بگذارد. این گروه مطمئنا با افراط‌گرایان سال‌های ۲۰۰۱ - ۱۹۹۶ که تلویزیون‌ها را از تیرها [پایه‌ها]ی برق به ‌دار می‌آویختند و برای یافتن عکس موجودات زنده‌ خانه‌ها را تلاشی می‌کردند، متفاوت‌تر به نظر می‌رسند.

در حال حاضر، هیچ پلیس مذهبی‌ای در خیابان‌ها گشت نمی‌زند و دید‌بانی نمی‌کند. مدارس دخترانه هنوز فعالیت دارند، هرچند تنها نصف دانش‌آموزان در [کلاس‌های] آنها شرکت می‌کنند؛ زیرا مردم می‌ترسند که دختران‌شان در آینده به دلیل تحصیل مجازات شوند. قتل‌های انتقام‌جویانه صورت گرفته است و بسیاری از کسانی که برای نیروهای غربی کار می‌کردند، هنوز در سایه‌ها زند‌گی می‌کنند.  به این ترتیب، درنده‌خویی کامل زمان گذشته برنگشته است. سخت است که بفهمیم این امر تا چه حد ناشی از اقدامات غرب است. آنچه مسلم است، این است که تحریم‌ها رنج کمرشکنی را متحمل کرده است. ما در یک روستای متروک در حوالی شهر هرات، جایی که خشکسالی چهار سال گذشته، به خصوص، تاثیرات ویرانگری را گذاشته است، برای فیلمبرداری رفته‌ایم. دکتر قادر عظیمی از برنامه جهانی غذا (WFP) از کابل برای نظارت بر توزیع آرد و روغن به این روستا سفر کرده است. او می‌گوید: «احساس وحشتناکی برای مردمم دارم. بسیار غم‌انگیز است که می‌بینم آنان تا این حد وابسته و مستاصل هستند.» 

قادر، یکی از اعضای گروه کوچکی از مقامات ارشد کمک‌کننده‌گان است که قرار است افغانستان را سر پا نگه دارد. دیگر اعضای این گروه عبارتند از: فیونا مک شیهی از سازمان نجات کودکان (Save the Children)، شلی تاکرال از WFP و ویکی آکن از کمیته نجات بین‌المللی؛ زنان قوی، باتجربه و خوش‌ بیانی که به‌طور خصوصی به شما اظهار می‌کنند که در رابطه با فاجعه‌ای که در افغانستان جریان دارد، چه احساسی دارند.

من در تلاش گفتن چیزی به مردم بودم که نمی‌خواستند بشنوند، اینکه بریتانیا، ایالات متحده و دیگر شرکای‌شان، افغانستان را به حال خودش گذاشته تا با گرسنگی و افراط‌گرایی کنار بیاید. مردی نوشته بود که همیشه کتاب‌های مرا با علاقه‌مندی می‌خواند؛ اما [اخیرا] مقاله‌ام آنقدر او را رنجانده که دیگر به آن‌ کتاب‌ها اهمیت نمی‌دهد.

مشقت همگانی در افغانستان 

بر اساس یافته‌های یک نظرسنجی تازه انجام شده، ۹۴ در صد شهروندان افغانستان وضعیت زندگی‌شان را به اندازه ضعیف ارزیابی می‌کنند که رنج تلقی می‌شود. این نظرسنجی که توسط گالوپ (Gallup) انجام شده، نشان می‌دهد رنجی که افغان‌ها در حال حاضر متحمل می‌شوند، نه تنها یک رکورد بالا برای این کشور است، بلکه بالاترین رکوردی است که گالوپ برای هر کشوری دیگر از سال ۲۰۰۵ به این سو شاهد آن بوده است. بر اساس نتایج این نظرسنجی، رنجی که شهروندان افغانستان با آن مواجهند، شامل زنان و مردان می‌شود، اما زنان اندکی بیشتر از مردان در رنج به سر می‌برند. یافته‌های این نظرسنجی نشان می‌دهد از جمله افرادی که در این نظرسنجی اشتراک کرده‌اند، ‌۹۶ درصد زنان و ۹۲ درصد مردان وضعیت زندگی‌شان را به گونه‌ای ارزیابی کرده‌اند که نشان‌دهنده رنج است. این نخستین‌بار است که زنان بیشتر از مردان در رده رنج قرار گرفته‌اند. بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، از هر چهار افغان، سه نفر آنها، ۷۵ درصد، قادر به تهیه غذای مورد نیاز خانواده‌های خود نیستند. این سطح ناتوانی مشابه وضعیت سال ۲۰۱۹ است، اما تفاوت میان زنان و مردان وجود دارد. در سال گذشته، ۸۲ درصد زنان و ۶۹ درصد مردان برای تهیه غذا با مشکل مواجه بودند.

بر بنیاد یافته‌های این نظرسنجی، از میان هر ۱۰ افغان، تقریبا ۶ نفر آن، ۵۸ درصد، قادر نیستند تا سرپناه مناسبی برای خانواده‌شان فراهم کنند. این وضعیت مشابه سال ۲۰۰۸ میلادی است. اما بیشتر زنان، ۶۲ درصد، نسبت به مردان، ۵۵ درصد، برای تامین سرپناه مناسب برای خانواده‌شان تلاش کردند.