بازی نتانیاهو با آتش / تنها ترس اسرائیل از مبارزه با ایران

جماران نوشت: گادی آیزنکوت، رئیس سابق ارتش اسرائیل، که اکنون یکی از اعضای اپوزیسیون کنست است، منتقد برنامه ریزی نتانیاهو برای سفر به چین است. وی به المانیتور گفت: «بزرگترین دارایی ما در مبارزه با ایران، آگاهی ایرانیان از این است که اتحاد اسرائیل و ایالات متحده تزلزل ناپذیر است. اگر ایرانی ها احساس کنند که ما تنها مانده ایم در حقیقت ما بازدارندگی خود را از دست خواهیم داد.»

سفر آتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به چین، با واکنش‌های متفاوتی در سرزمین های اشغالی رو به رو شده است. در حالی که نتانیاهو همچنان منتظر دعوت به کاخ سفید است، این هفته گزارش هایی مبنی بر تماس های پیشرفته برای دیدار از چین در ماه های آینده به دعوت دولت پکن منتشر شد. نتانیاهو این خبر را هفته جاری در نشستی با قانونگذاران آمریکایی تایید کرد.

واکنش‌های اولیه به این خبر طیف گسترده‌ای از گمانه‌زنی‌ها را با این محور در بر داشت که این انتقام نتانیاهو از دولت بایدن است که تاکنون با عدم دعوت از او برای سفر به واشنگتن باعث شرمساری‌اش شده است.

تامیر هیمن، رئیس سابق اطلاعات نظامی -و اکنون رئیس مؤسسه مطالعات امنیت ملی- در ۲۷ ژوئن در یک توئیت نوشت که هماهنگی سفر به چین قبل از سفر نخست وزیر به واشنگتن اشتباه فاحشی بود. بر اساس ارزیابی هیمن، سفر نتانیاهو به چین باعث تغییر نظر در کاخ سفید نخواهد شد. در واقع، او هشدار داد، این می تواند اثر معکوس داشته باشد.

هیمن نوشت: «آمریکایی‌ها به‌ویژه از -به اصطلاح- «گفتمان تنوع‌سازی» و این ایده که اسرائیل باید متحدانش را متنوع کند و تنها به واشنگتن تکیه نکند، عصبانی هستند. این سفر در بحبوحه مبارزه شدید بین ایالات متحده و چین برای هژمونی جهانی، می تواند آسیب به اتحاد استراتژیک اسرائیل و ایالات متحده وارد کند.

گیدئون سار، وزیر دادگستری سابق، که در حال حاضر یکی از اعضای اپوزیسیون کنست است، در مصاحبه با معاریو، می‌گوید: «بازدید از چین در چنین زمانی، به‌ویژه پس از تحرکات دیپلماتیک ایران در خاورمیانه  که عمدتاً توسط چین حمایت می‌شود گیج‌کننده است. حتی اگر عامل آمریکا را هم فاکتور بگیریم باز این سفر قابل توجیه نیست.»

انتقاد از این اقدام پشت درهای بسته در محافل سیاسی آمریکا حتی شدیدتر بود. یک منبع ارشد نظامی سابق اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «آمریکایی‌ها تا حد زیادی مهم‌ترین متحدان ما در جهان هستند. اسرائیل می‌تواند بدون همه ائتلاف‌های دیگر وجود داشته باشد، اما بدون ایالات متحده دوران بسیار دشواری خواهد داشت. آمریکایی ها در انتقام گرفتن و کینه توزی خبره هستند؛ آنها از ریاکاری متنفرند، و رویدادی مانند این که در آن نتانیاهو در بحبوحه رویارویی آمریکایی و چین، رئیس جمهور بایدن را به دردسر می اندازد، می تواند واکنش تند آمریکا را به دنبال داشته باشد».

این منبع، درگیری‌های گذشته با واشنگتن بر سر چین را یادآور شد؛ مانند زمانی که اسرائیل در سال ۲۰۰۳ با پکن قرارداد بست تا پهپادهای تهاجمی هارپی را که در اواسط دهه ۱۹۹۰ به چینی‌ها فروخته بود، ارتقا دهد. در آن مقطع اسرائیل تحت فشار آمریکا، آموس یارون، مدیر وزارت دفاع را برکنار کرد.

وی در ادامه به المانیتور گفت: آمریکایی‌ها در این موارد از هیچگونه تندروی و وادار کردن اسرائیل به پرداخت هزینه تصمیمی که گرفته ابا ندارند. نتانیاهو با سفر به چین در این مقطع با  آتش بازی می کند.

سپهبد گادی آیزنکوت، رئیس سابق ارتش اسرائیل، که اکنون یکی از اعضای اپوزیسیون کنست است، نیز منتقد برنامه ریزی نتانیاهو برای سفر به چین  است. وی به المانیتور گفت: «بزرگترین دارایی ما در مبارزه با ایران، آگاهی ایرانیان از این است که اتحاد اسرائیل و ایالات متحده تزلزل ناپذیر است. اگر ایرانی ها احساس کنند که ما تنها مانده ایم در حقیقت ما بازدارندگی خود را از دست خواهیم داد.»

با این حال، ممکن است این ارزیابی‌های تند و تیز اغراق آمیز هم باشند، زیرا دفتر نتانیاهو به کاخ سفید در مورد دعوت پکن اطلاع رسانی دقیق کرده بود. نتانیاهو در جلسه غیرعلنی کمیته روابط خارجی و دفاعی کنست این هفته در پاسخ به سوالی درباره این موضوع گفت: ورود چین به منطقه می تواند برای اسرائیل از نظر حفظ حضور آمریکا در خاورمیانه مفید باشد.

بر اساس منطق نتانیاهو، رقابت رو به رشد چین و ایالات متحده در واقع می تواند آمریکایی ها را مجبور کند که حضور قدرتمند خود را در منطقه حفظ کنند و مقدمات بسط بیشتر نفوذ چین در ایران، عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس را با دست خویش فراهم نکنند. حتی گفته شده است که نتانیاهو ممکن است تلاش کند تا از نفوذ چین برای پیشبرد عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی استفاده کند.

دولت بایدن ممکن است تحلیل ژئوپلیتیک نتانیاهو را دوست نداشته باشد، اما روز پنجشنبه مشخص شد که دورنمای دعوت از نتانیاهو برای حضور در کاخ سفید در سال جاری در حالی افزایش یافته  که تماس‌های سازمان‌دهی شده توسط ایالات متحده برای عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی صورت گرفته است. حداقل پنج مقام اسرائیلی که اخیراً از واشنگتن بازدید کرده‌اند، می‌گویند که مقامات ارشد آمریکایی به آنها گفته‌اند که پیشرفت قابل توجهی در مذاکرات کانال‌های پشتیبان برای عادی‌سازی تاریخی بین اسرائیل و سعودی‌ها در حال انجام است.

یک منبع امنیتی سابق اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: بایدن قبل از انتخابات به پیشرفت در روند عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان بسیار نیاز دارد. محمد بن سلمان نیز در این معامله سود بسیاری خواهد کرد. اگر این عادی سازی به او سلاح های آمریکایی و فناوری غنی سازی هسته ای غیرنظامی را بدهد، ولیعهد جوان دلایل بسیاری برای خوشحالی خواهد داشت. در اینجا یک لحظه تاریخی از همگرایی منافع وجود دارد که می تواند منجر به پیشرفت مورد انتظار شود، مشروط بر اینکه دولت افراطی نتانیاهو در این توافق خرابکاری نکند.

در همین راستا، آیزاک هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل به زودی برای سخنرانی در جلسه مشترک کنگره و دیدار با رئیس جمهور جو بایدن، به واشنگتن سفر خواهد کرد. سفر هرتزوگ می تواند نقش مهمی در واشنگتن در ارتباط با عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی داشته باشد. در حالی که نقش رئیس‌جمهور اسرائیل تا حد زیادی تشریفاتی است اما هرتزوگ یک دیپلمات ماهر است که نمونه توان دیپلماتیک او را در پیشبرد گرم شدن روابط اسرائیل با ترکیه شاهد بودیم.

اکنون سؤال این است که آیا منافع سه رهبر آنقدر قوی است که بر افراط گرایی دولت کنونی نتانیاهو، سیاست آن در قبال سرزمین های (اشغالی)  و رفتارش با فلسطینی ها غلبه کند؟!

یک منبع بلندپایه نزدیک به نخست وزیر که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت:« شکی نیست که نتانیاهو هر کاری که در توانش باشد انجام خواهد داد تا این توفیق را به دست آورد. نتانیاهو تنها کسی است که ممکن است بتواند افراطیونی مانند وزیر دارایی و  وزیر امنیت ملی را متقاعد کند تا بهای گزافی را که سعودی ها برای عادی سازی روابط با اسرائیل می خواهند بپردازند. او عربستان سعودی را به عنوان میراث خود می خواهد. او جایزه نوبل را می خواهد و  هر کاری را انجام خواهد داد تا این اتفاق بیفتد».