چند نکته مهم درباره سلامت سالمندان

امور دارویی معاونت بهداشتی با اشاره به اهمیت تغذیه مناسب در سلامت سالمندی گفت: عوامل متعددی در سالمندی منجر به کاهش دریافت مواد مغذی و سوءتغذیه می‌شود.

به گزارش عرشه آنلاین، به گفته فزونی کمبود ریزمغذی‌ها در سالمندان اغلب به دلیل مصرف ناکافی گروهی از مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها و یا انواع گوشت ایجاد می‌شود و در سالمندان اغلب ضعف در عملکرد سیستم ایمنی وجود دارد .

عوامل موثر در کاهش دریافت مواد مغذی و سوءتغذیه در سالمندان

رییس گروه تغذیه و امور دارویی معاونت بهداشتی با اشاره به کاهش حس چشایی در سالمندان گفت: با افزایش سن، حس چشایی کاهش می‌یابد که باعث می‌شود لذت غذا خوردن کم شود و این احساس بی مزه بودن غذاها سبب تمایل بیشتر به مصرف شیرینی و شوری می‌شود.

به گفته وی تهوع، کاهش اشتها و تغییر طعم غذاها که از عوارض جانبی داروها به ویژه داروهای مسهل و مُدر است نیز ممکن است منجر به عدم تمایل به غذاخوردن و حذف وعده غذایی اصلی در سالمندان شود.

فرشته فزونی مشکلات دندانی، ناتوانی‌های حرکتی، تحلیل عضلانی، کم تحرکی و محدودیت‌های مالی را از دیگر عوامل دریافت ناکافی مواد غذایی برشمرد.

رییس گروه تغذیه و اموردارویی معاونت بهداشتی ،افسردگی در سالمندی را به عنوان یکی از دلایل کاهش اشتها در سالمندان برشمرد و تاکید کرد که باید پیگیری شود و همراهی فرزندان و نزدیکان با سالمندان را در رفع این مشکل کمک کننده  عنوان کرد.

وی آلزایمر و دمانس را نیز از جمله مواردی برشمرد که باعث فراموشی در تهیه و خوردن غذا شده و یکی از علل سوء نغذیه در سالمندان محسوب می‌شود.

فرشته فزونی با توجه به این که در سالمندان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد خاطرنشان کرد: پروتئین مورد نیاز بدن سالمندان باید از منابع با کیفیت بالا ( از لحاظ پروتئین) مانند گوشت‌های کم چرب، مرغ، ماهی، سفیده تخم مرغ، فرآورده‌های لبنی بدون چربی یا کم چرب تامین شود. غلات و حبوبات نیز از منابع گیاهی پروتئین هستند که اگر با هم مصرف شوند اسیدهای آمینه ضروری بدن را تامین می‌کنند.

رییس گروه تغذیه و اموردارویی معاونت بهداشتی با اشاره به کاهش  جذب برخی ویتامین‌ها در دوران سالمندی افزود:جذب ویتامین Dو کلسیم با افزایش سن کاهش می‌یابد. بنابراین نیاز بدن به مصرف منابع غنی کلسیم (مانند شیر و لبنیات) و ویتامین Dافزایش می‌یابد و توصیه می‌شود سالمندان  مکمل ویتامین Dو کلسیم مصرف کنند.

وی خاطرنشان کرد:  در این سنین جذب ویتامین B۱۲ در بدن نیز کاهش می‌یابد بنابراین مصرف مقدار مناسبی از گوشت قرمز ، ماهی ، شیر و تخم مرغ ، طبق هرم گروه های غذایی توصیه می شود.

فرشته فزونی با توصیه به مصرف غذاهای حاوی روی توسط سالمندان؛ گوشت، شیر، حبوبات و گندم را به عنوان منابع غذایی غنی روی معرفی کرد.

مداخلات تغذیه‌ای برای پیشگیری از سوءتغذیه در سالمندان

رییس گروه تغذیه و اموردارویی معاونت بهداشتی دانشگاه  تاکید کرد: در سیستم بهداشتی همواره سالمندان از گروه‌های اولویت دار ارایه خدمات مراقبت‌های تغذیه‌ای و مکمل یاری هستند.

به گفته وی ارزیابی الگوی تغذیه و غربالگری تغذیه‌ای سالمندان با هدف شناسایی عوامل خطر تغذیه‌ای بیماری‌های غیر واگیر و اصلاح عادات غذایی آنها انجام می‌شود .

فزونی افزود: در مراکز خدمات جامع سلامت، خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های سلامت با اندازه گیری شاخص‌های تن‌سنجی و محاسبه نمایه توده بدنی، وضعیت سلامت تغذیه‌ای سالمند توسط بهورزان، مراقبان سلامت تعیین شده و در پرونده الکترونیک سالمند ثبت می‌شود.

به گفته فرشته فزونی سپس اقدامات بعدی برای سالمند انجام می‌شود که شامل آموزش، ارجاع به پزشک و مشاور تغذیه برای دریافت مراقبت‌های تکمیلی، دریافت رژیم غذایی متناسب با بیماری و وضعیت تغذیه ای فرد سالمند، ارایه رایگان مکمل‌ها و پیگیری خدمات است.

توصیه‌های عمومی برای بهبود تغذیه وپیشگیری از سوءتغذیه در سالمندان

وی تاکید کرد: مناسب ترینتوصیه تغذیه‌ای برای سنین سالمندی مصرف غذاهای ساده و کم حجم است به شکلی که تمامی نیازهای فرد سالمند به مواد مغذی تامین شود و در عین حال متناسب با فرهنگ غذایی او باشد.

از دیگر توصیه های فرشته فزونی به سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برنامه غذایی روزانه و میان وعده ها بر اساس اشتها و میل و رغبت فرد سالمند تنظیم شود.

 بهتر است سالمندان به فاصله هر دو تا سه  ساعت یک میان وعده سالم میل کنند.

غذای سالمندان حاوی منابع کلسیم ، ویتامین های د(D)و ب۱۲ (B۱۲) باشد.

روزانه شش تا هشت  لیوان مایعات ( آب ، شیر ، چای کمرنگ ، دوغ کم نمک ، آب میوه های طبیعی) نوشیده شود.

روزانه به طور مرتب حداقل دو واحد میوه و سه واحد سبزی مصرف شود.

در صورت مشکلات گوارشی و دندانی میوه‌ها و سبزی‌ها به صورت پوره شده یا پختهمصرف شود.

سبزی های پخته همراه با کمی روغن زیتون و با انواع پنیر و میوه ها به شکل کمپوت(بدون افزودن شکر ) آماده شود.

برای افزایش اشتها در سالمندان لاغر غذا در بشقاب بزرگتر سرو شود و از سبزی‌های رنگی ( هویج ، گوجه فرنگی ، فلفل دلمه‌ای ، نخود فرنگی ، ذرت و .... ) در غذا استفاده شود.

مصرف غذاهایی که تهیه آنها آسان است مانند فرنی ، ماست و خیار حاوی کشمش و گردو ، شیر برنج ، پوره تخم مرغ سیب زمینی بسیار مناسب است.

در صورت وجود دیسفاژی(دشواری در بلع) غذاها به شکل خُرد ، نرم و پوره شده مصرف شوند . در زمان غذا خوردن لازم است فرد در وضعیت مناسب در حالت نشسته و راست قرار داشته باشد.

در صورت وجود زخم بستر رژیم غذایی پرکالری و پرپروتئین همراه با مکمل های روی ، ویتامین ث (C) ، ویتامین  ای(E) و مایعات کافی برای ترمیم زخم ها و تشکیل بافت جدید توصیه می‌شود.

اضافه کردن غلات جوانه زده، جوانه گندم، ماش و عدس و یا پودر غلات جوانه زده برای مقوی و مغذی کردن غذا مفید است.

انواع حبوبات ، منابع غذایی حاوی امگا ۳ مانند ماهی و گردو ، مواد غذایی حاوی اسید فولیک مانند پرتقال ، جوانه گندم، لوبیا قرمز و اسفناج در برنامه غذایی سالمند  قرار گیرد.

با افزودن انواع سبزی‌های خشک معطر ، آب نارنج ، آب لیموی تازه ، آبغوره بدون نمک به غذای سالمندان طعم غذا را مطلوبتر کنید تا اشتها برای غذا افزایش یابد.

از مصرف مایعات و نوشیدنی های بسیار داغ حاوی کافئین و غذاهای تند و حاوی فلفل پرهیز شود.

بنابر گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، توصیه می‌شود برای افزایش اشتها، سالمندان غذای خود را به صورت گروهی با فرزندان ، دوستان و آشنایان تهیه و میل کنند./ بهداشت نیوز