احساس تنهایی چیست و چه کنیم تا تنها نباشیم؟

تنهایی می‌تواند منجر به زندگی اجتماعی تخیلی پرباری شود و موجب شود که برخوردهای اجتماعی در زندگی واقعی رضایت کمتری در فرد ایجاد کنند.

احساس تنهایی تغییراتی را در مغز ایجاد می‌کند که موجب دورترشدن فرد از روابط اجتماعی می‌شود. تنهایی علاوه بر منزوی‌کردن فرد، مغز او را طوری تغییر می‌دهد که بر توانایی اعتمادکردن به دیگران و برقراری ارتباط با آن‌ها اثر می‌گذارد. در پایان راه‌حل‌های رهایی از تنهایی را بیان می‌کنیم. 

دلیل احساس تنهایی چیست؟

بر اساس علوم اعصاب، احساس تنهایی لزوما ناشی از کمبود فرصت برای ملاقات با دیگران یا ترس از تعاملات اجتماعی نیست. بلکه مدارهایی در مغز و تغییراتی در رفتار می‌توانند ما را در موقعیت تبصره ۲۲ قرار دهند، یعنی در حالی‌ که می‌خواهیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم، آن‌ها را غیرقابل‌اعتماد و اهل قضاوت و غیردوستانه می‌دانیم. درنتیجه فاصله خود را حفظ می‌کنیم و آگاهانه یا ناخودآگاه فرصت‌های بالقوه برای برقراری ارتباط را رد می‌کنیم.

رابطه میان احساس تنهایی و شبکه پیش‌فرض مغز

تحقیقات درباره اتصال شبکه پیش‌فرض، شواهد تصویربرداری عصبی را ارائه کرد که اکتشافات قبلی روان‌شناسان را تأیید می‌کرد. اکتشافاتی که طبق آن افرادِ تنها تمایل دارند که درباره تعاملات اجتماعی رؤیاپردازی کنند، به‌راحتی برای رویدادهای اجتماعی گذشته دلتنگ شوند و حتی حیوانات خانگی خود را مانند انسان تصور کنند؛ مثلا با گربه خود طوری صحبت کنند که گویی انسان است.

با اینکه افراد تنها برخوردهای خود با دیگران را ناراحت‌کننده و بی‌ارزش می‌دانند، باز هم میل شدیدی به ارتباط با دیگران دارند. دکتر جان کاسیوپو، عصب‌شناس دانشگاه شیکاگو که به‌دلیل پژوهش‌هایش به او لقب «دکتر تنهایی» را داده بودند، این فرضیه را مطرح کرد که تنهایی نوعی سازگاری است که در طول تکامل ایجاد شده است و نشان می‌دهد که چیزی در زندگی ما درست نیست. همان طور که گرسنگی موجب می‌شود که به‌دنبال غذا بگردیم، تنهایی نیز ما را به جست‌وجوی ارتباط با دیگران سوق می‌دهد. برای اجداد ما در ساوانای آفریقا که بقایشان به زندگی در گروه بستگی داشت، انگیزه ایجاد ارتباط با دیگران مسئله مرگ و زندگی بود.

اثرات احساس تنهایی بر سلامتی

تنهایی فقط احساس بدی ندارد، بلکه روی سلامتی ما نیز اثر می‌گذارد. تنهایی می‌تواند منجر به فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری قلبی شود. همچنین می‌تواند خطر دیابت نوع ۲ را ۲ برابر کند و احتمال زوال عقل را تا ۴۰درصد افزایش دهد. درنتیجه افرادی با تنهایی مزمن ۸۳درصد بیشتر از کسانی که کمتر احساس انزوا و تنهایی می‌کنند، در معرض خطر مرگ‌ومیر قرار دارند.

رهایی از احساس تنهایی

سازمان‌ها و دولت‌ها اغلب تلاش می‌کنند با تشویق مردم به بیشتر بیرون‌رفتن و راه‌اندازی کلوپ‌های سرگرمی، باغ‌های مشارکتی و گروه‌های صنایع دستی به کاهش تنهایی کمک کنند، ولی علوم اعصاب نشان می‌دهد که رهایی از تنهایی همیشه به این سادگی نیست.

طبق تحقیقات، درمان‌های شناختی می‌توانند برای کاهش تنهایی مؤثر باشند. برای این کار می‌توانیم به افراد کمک کنیم که نقش رفتارها و الگوهای فکری خود در جلوگیری از ایجاد ارتباطاتی ارزشمند را درک کنند.

نتیجه اسکن مغز افراد تنها

لیبرز و همکارانش فعالیت مغزی افرادی را بررسی کردند که بازی‌ای مبتنی بر اعتماد را انجام می‌دادند. در اسکن مغز افراد تنها فعالیت یک ناحیه مغز بسیار کمتر از افراد اجتماعی بود. این ناحیه (اینسولا) معمولا زمانی فعال می‌شود که احساسات شهودی خود را بررسی می‌کنیم. «شاید به همین دلیل است که اعتماد کردن به دیگران برای افراد تنها مشکل است. آن‌ها نمی‌توانند بر احساسات [شهودی] خود تکیه کنند.» بنابراین انجام مداخلاتی که اعتماد فرد را هدف قرار می‌دهند، می‌تواند راه‌حلی برای رهایی از موقعیت تبصره ۲۲ تنهایی باشد.