عوارض خطرناک خوردن بی‌دلیل مولتی ویتامین‌ها

با استناد به  موسسه ملی سلامت آمریکا  به طور متوسط از هر ۱۰ آمریکایی ۸ نفر به طور روزانه از  مکمل های دارویی  استفاده می کنند. این در حالی است که به گفته کارشناسان این مکمل ها بیشتر از اینکه برای بدن و سلامتی فرد مفید باشند،  مضر  هستند.

نظرسنجی های انجام شده در سراسر آمریکا نشان می دهند که تقریبا ۸۰ درصد از آمریکایی ها انواع ویتامین یا مکمل های دارویی را به صورت منظم مصرف می کنند. شاید تصور کنید کاری که بسیاری از مردم برای کمک به حفظ سلامتی خود انجام می دهند برای شما نیز مفید است، اینطور نیست؟

با این حال که ممکن است متعجب شوید اما پاسخ محققان به این سوال یک " بله " قطعی نیست. به نظر می رسد که مصرف مکمل ‌های ویتامینی به‌ ویژه  مولتی ویتامین ‌ها ، آنقدرها هم که فکر می‌ کنیم سودمند نیست.

معمای مولتی ویتامین؛ سود یا زیان

بر اساس مطالعه ای که توسط دانشمندان  دانشگاه جانز هاپکینز  انجام شده و از طریق  سالنامه طب داخلی  در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است، مولتی ویتامین ها خطر بیماری های قلبی عروقی، سرطان، زوال عقل یا مرگ زودرس را کاهش نمی دهند. محققان همچنین خاطرنشان کرده اند که مکمل های ویتامین ای و بتاکاروتن در واقع بیش از آن که سود رسان باشند مضر هستند، به خصوص در دوزهای بالا.

با استناد به پژوهش مذکور مصرف مولتی ویتامین ها نباید بخشی از روال سلامتی هر روز ما باشد و متخصصان تغذیه نیز با این موضوع موافق هستند.

متخصص تغذیه  Danielle Gaffen  توضیح می دهد: فردی که از هر نظر سالم باشد به احتمال زیاد نیازی به مصرف مولتی ویتامین ها ندارد! در واقع من به مراجعین خود توصیه می کنم که ویتامین های مورد نیاز خود را ابتدا از مواد غذاهایی دریافت کنند، مگر آن که دارای محدودیت های غذایی، آلرژی های غذایی یا شرایط سلامتی خاصی باشند که در جذب غذا اختلال ایجاد می کند.

در واقع به جای انتخاب یک راه حل یکسان برای هر مشکلی در قالب  مولتی ویتامین ، می توان استفاده از مکمل های دارویی را تبدیل به رویکردی هدفمند کرد. به بیان دیگر اگر کمبود مواد مغذی، بیماری یا مشکل سلامتی مشخصی وجود دارد، انتخاب مناسب مکمل‌ های خاص می‌ تواند مفید و در عین حال همراه با کمترین اثرات جانبی ممکن باشد. اما این امر مستلزم مراجعه به پزشک یا داروساز و مصرف مکمل های ضروری تحت نظر آنها خواهد بود.

اما اگر نباید  مولتی ویتامین  مصرف کرد، پس چه کاری باید انجام داد؟

اگر این سوال را از هر متخصص تغذیه ای بپرسیم، با یک پاسخ واحد رو به رو خواهیم شد: بهتر است تا جایی که می توانیم ویتامین های مورد نیاز خود را به طور طبیعی از میوه ها و سبزیجات تازه تامین کنیم.

مولتی ویتامین ها در حقیقت مکمل هایی هستند که محتوای آنها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تنظیم و بررسی نمی شود. این موضوع بدین معنی است که خطر استفاده از برچسب نادرست روی محصول وجود دارد که می تواند منجر به مصرف مواد مضر شود.

برخلاف داروهایی که توسط پزشکان تجویز می‌ شوند، ویتامین ‌ها در راستای تعیین دوز مناسب و همچنین تداخلات دارویی برای هر بیمار به‌ طور دقیق مورد ارزیابی قرار نمی گیرند. در نتیجه اکثر مصرف کنندگان به اشتباه تصور می کنند که با مصرف مولتی  ویتامین  ها مسیر سالمی را برای زندگی انتخاب کرده اند. این در حالی است که اغلب این افراد به دلیل عدم درک درست از نیازهای تغذیه ای خاص خود و نحوه دستیابی به اهداف سلامتی مد نظر دچار مشکل می شوند.

زمانی که به صورت خودسرانه اقدام به مصرف انواع مولتی ویتامین های موجود در بازار دارویی و منحصرا داروخانه ها می کنیم، ترکیبی غیرطبیعی از ویتامین ها را وارد بدن خود خواهیم کرد که معمولا پیش از این در چنین غلظت های بالایی وجود نداشته اند. برای مثال اوردوز ویتامین های آ، دی، کا و ای می تواند اثرات جدی و تهدید کننده برای سلامت فرد داشته باشد.

برای نمونه عوارض مصرف بیش از حد ویتامین آ شامل اختلالات بینایی، کم اشتهایی، ریزش مو، سردرد و حساسیت به نور خورشید است. به طور مشابه، مصرف بیش از حد ویتامین دی می تواند باعث ضعف، خستگی، حالت تهوع، خواب آلودگی و از دست دادن اشتها شود. مصرف روزانه ویتامین ای بدون هیچ گونه کمبوی می تواند منجر به رقیق شدن خون مشکلات مرتبط با لخته شدن خون و خونریزی شود.

در این میان ویتامین‌ های محلول در چربی تنها ویتامین ‌هایی نیستند که باید نگران مصرف بی رویه آنها باشیم. دوز اضافی بیشتر ویتامین‌ های محلول در آب طی فرآیند دفع از بدن خارج می ‌شود، اما همچنان این ترکیبات نیز می‌ توانند باعث مشکلات گوارشی شوند و در عین حال با داروهای مصرفی بیمار ایجاد تداخل کنند.

از این رو همواره انجام آزمایش خون کامل به صورت دوره ای توصیه می شود. این آزمایش می تواند در راستای تعیین اینکه فرد نیاز به مصرف کدامیک از ویتامین ها و مکمل های دارویی دارد و در عین حال کدام ترکیبات را به میزان کافی از طریق رژیم  غذایی  دریافت می کند، موثر واقع شود.

دریافت مواد مغذی از غذا همیشه بهترین رویکرد و همینطور خط اول اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی است. بدین ترتیب هدف مصرف مکمل‌ ها پر کردن کمبودهای مواد مغذی است که ممکن است از طریق مواد غذایی دریافت نشده باشند. با این حال هرگز نباید آنها را جایگزین صد در صد اصلاح رژیم غذایی فاقد مواد مغذی کافی در نظر گرفت.

به طور خلاصه مواد غذایی طبیعی حاوی بسیاری از ترکیبات مهم برای عملکرد صحیح و سالم بدن هستند، مانند ترکیباتی که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. به همین علت اگر بخواهیم تمام نیاز خود را از مکمل ها دریافت کنیم، ممکن است بسیاری از اجزای مهم دیگر رژیم غذایی را که برای سلامتی مطلوب خود به آنها نیاز داریم، از دست بدهیم.