هشدار به کسانی که خودسرانه مکمل مصرف می کنند

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مصرف خودسرانه مکمل‌های پوست، مو و ناخن را باعث بروز عوارض متعدد از جمله ناهنجاری‌های جنینی برشمرد.

دکتر فهیمه عبداللهی مجد ضمن توصیه به افراد برای جلوگیری از مصرف خودسرانه مکمل‌های زیبایی، گفت: تبلیغ مکمل‌های پوست، مو و ناخن خصوصا در شبکه‌های اجتماعی که همراه با برخی ادعاهای نادرست در مورد فواید آنها است، باعث افزایش تقاضای این محصولات و در نتیجه تولید انواع متعدد این مکمل‌ها شده است.

وی افزود: گرچه این تبلیغات برای اشخاصی که از ریزش مو یا شکنندگی ناخن رنج می‌برند، جذاب است، اما برخی از تاثیرات مورد ادعا، پشتوانه علمی قوی نداشته و استفاده از آنها در اشخاص سالم که دچار کمبود این مواد مغذی نیستند، توصیه نمی‌شود.

این متخصص پوست و مو، اظهار کرد: مکمل‌های مذکور اغلب حاوی ویتامین‌ها (A، گروه B، C و ...) ، مواد معدنی (روی، سلنیوم و ...)،  مواد گیاهی نظیر نخل مرداب، روغن ماهی و پودر کلاژن، هورمون‌ها مثل ملاتونین و میکروب‌ها نظیر پروبیوتیک هستند.

وی با اشاره به نظارت ضعیف سازمان غذا و داروی آمریکا (FAD) بر روی این محصولات، خاطرنشان کرد: ممکن است محتویات دقیق و یا عوارض احتمالی برخی از این مکمل‌ها عنوان نشود یا این که حاوی مواد ممنوعه باشند.

به گفته عبدالهی مجد، براساس نتایج مطالعات، برخی از مکمل‌ها آلوده به قارچ و باکتری و برخی دیگر حاوی فلزات سنگین از قبیل جیوه، ارسنیک، سرب و کادمیوم بوده‌اند.

این متخصص پوست و مو آگاهی نسبت به عوارض ناشی از استفاده نادرست از مکمل‌ها را ضروری دانست و گفت: در صورت مصرف خودسرانه و بدون دلیل این مکمل‌ها توسط افراد سالم احتمال بروز عوارض مختلف وجود دارد.

وی عوارض حاد و مزمن، تداخلات دارویی و آزمایشگاهی و ناهنجاری‌های جنینی را از جمله عوارض ناشی از مصرف خودسرانه مکمل‌ها عنوان کرد.

او با اشاره به بزرگی اندازه بسیاری از قرص‌های مکمل، خفگی را یکی از عوارضی برشمرد که به خصوص در افراد مسن‌تر به دلیل گیر کردن قرص در راه هوایی ممکن است بروز کند.

به گفته وی، در صورت مصرف مکمل‌های حاوی ملاتونین احتمال خواب آلودگی، زمین خوردن و تصادف وجود دارد.

وی یادآور شد که در صورت مصرف زیاد ویتامین سی (C) خصوصا در افراد با سابقه اختلال عملکرد کلیه احتمال بروز سنگ کلیه وجود دارد.

او کم خونی شدید در افراد با سابقه فاویسم (کمبود G۶PD) را از دیگر عوارضی برشمرد که در صورت مصرف زیاد ویتامین سی (C) ممکن است در فرد رخ دهد.

وی "روزاسه" شدید (بیماری التهابی پوست صورت خصوصا گونه‌ها) در صورت مصرف زیاد ویتامین های B۶ و B۱۲ را از دیگر عوارض برشمرد.

این متخصص پوست و مو یادآور شد: به دلیل رنگ‌ها و مواد نگهدارنده موجود در مکمل‌ها  ممکن است کهیر و واکنش‌های پوستی شدید در فرد ایجاد شود. همچنین در بعضی افراد به دنبال مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن ماهی هیدرولیز شده احتمال بروز شوک آنافیلاکسی (یک واکنش حساسیتی بسیار شدید و کشنده)  وجود دارد.

وی با اشاره به بروز عوارض مزمن ناشی از مصرف مکمل‌ها، گفت: در صورت مصرف طولانی مدت مکمل‌های حاوی آهن در افرادی که دچار کمبود این ماده معدنی نیستند باعث بروز یبوست، ناراحتی گوارشی و کاهش جذب روی می‌شود.

به گفته وی، افزایش قند خون، افزایش احتمال بروز دیابت نوع ۲ و اختلال سطح چربی خون نیز در اثر مصرف طولانی مدت مکمل‌های حاوی سلنیوم بروز می‌کند.

او تاکید کرد: در صورت مصرف خودسرانه و بی‌رویه محصولات ضد ریزش مو که حاوی سطح بالای سلنیوم، ویتامین A و ویتامین E هستند نیز ممکن است منجر به بروز ریزش مو در افراد شود.

عبداللهی مجد خاطرنشان کرد: بیوتین منجر به بروز اختلال در تست‌های تیروئید (TSH)، آزمایشات قلبی (Troponin, NT-proBNP) و تست بارداری (b-hCG ادراری) می‌شود.

وی یادآور شد که مصرف نخل مرداب (Saw Palmetto) نیز باعث ایجاد تداخل با داروی وارفارین و افزایش احتمال خونریزی می‌شود.

به گفته عبداللهی مجد، مصرف خودسرانه مکمل نخل مرداب (Saw Palmetto) باعث بروز ابهام دستگاه تناسلی در جنین مذکر و همچنین مصرف دوز بالای ویتامین A باعث بروز نقایص شدید جنینی می‌شود.

این متخصص پوست و مو، تاکید کرد: موارد ذکر شده تنها بخشی از عوارض مصرف خودسرانه مکمل‌های پوست و مو و ناخن است و در این راستا نیاز به مطالعات بیشتر برای مشخص شدن سایر عوارض و تداخلات این مکمل‌ها داریم.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی در خاتمه سخنان خود، گفت: متاسفانه امروزه به دنبال تبلیغات گسترده که بیشتر با اهداف تجاری و کسب سود بیشتر صورت می‌گیرد، افراد مختلفی به مصرف مکمل‌های مذکور ترغیب می شوند و ناخواسته باعث بروز عوارض در خود و اطرافیان‌شان می شوند که برخی از آنها ممکن است غیر قابل جبران باشد.