سیگنال برجامی ایران ؛ جرقه تنش هسته ای بین ایران و غرب زده شد؟

بنا بر ادعای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران تولید اورانیوم با خلوص بالا را سه برابر کرده است، اقدامی که احتمالاً رویارویی تهران با غرب در میان تنش‌های منطقه‌ای را عمیق‌تر می‌کند.

به نوشته لارنس نورمن، ستون‌نویس وال‌استریت ژورنال، تصمیم ایران می‌تواند نشان دهنده شکست تلاش‌های دیپلماتیک بین واشنگتن و تهران برای کاهش تنش باشد. این در حالی است که حملات گروه‌های عراقی به پایگاه‌های آمریکایی و همچنین حملات انصارالله (حوثی‌ها) یمن به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل در خلیج فارس، نقاط اشتعال میان تهران و واشنگتن را افزایش داده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی به کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که بازرسان آژانس در ۱۹ و ۲۴ دسامبر افزایش تولید اورانیوم با غنای بالا در هر دو تأسیسات اصلی هسته‌ای ایران را تایید کرده‌اند.

این افزایش، تولید اورانیوم ۶۰ درصدی ایران را به نرخ ۹ کیلوگرم در ماه بازگرداند، رقمی که در اوایل امسال تولید می‌شد، قبل از اینکه تهران آن را محدود کند.

در این گزارش محرمانه، آژانس همچنین گفت که ایران سانتریفیوژهای خود را دوباره به گونه‌ای به هم متصل کرده است که به آن امکان می‌دهد که تولید مواد با غنای بالا را حتی با سرعت بیشتری از سر بگیرد، اقدامی که احتمالاً نگرانی‌ غرب را در مورد اینکه تهران قصد عبور از آستانه  ۹۰٪ را داشته باشد افزایش می‌دهد.

مقامات آمریکایی و اروپایی هشدار داده‌اند که اگر ایران اورانیوم با چنین سطحی از خلوص را تولید کند، جرقه بحرانی زده می‌شود که می‌تواند باعث تشدید شدید فشار اقتصادی و دیپلماتیک بر تهران شود. اسرائیل پیش از این تهدید کرده بود که اگر تهران تولید اورانیوم غنی شده تا ۹۰ درصد را آغاز کند، ممکن است دست به اقدام نظامی بزند.

پس از یک سری گفتگوهای غیرمستقیم در عمان در فصل بهار، که در آن میزبانان برای مقامات ارشد آمریکایی و ایرانی نقش پیام‌رسان را داشتند، تهران و واشنگتن اقداماتی را انجام دادند که آمریکا امیدوار بود بتواند تنش‌ها را کاهش دهد و از بحران پیش از انتخابات میان‌ دوره‌ای در نوامبر جلوگیری کند.

مقامات آمریکایی چندین گام را ترسیم کردند که شامل مبادله زندانیان در ماه سپتامبر، توقف حملات گروه‌های مقاومت به نیروهای آمریکا در منطقه و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران، به ویژه کاهش شدید یا توقف تولید اورانیوم با غنای بالا توسط تهران بود. ایران در ژوئن شروع به کاهش سرعت تولید کرد.

در ازای آن، ایالات متحده امکان دسترسی ایران به میلیاردها دلاری که تحت تحریم‌های آمریکا بلوکه شده بود را فراهم کرد. واشنگتن همچنین سیگنال‌هایی ارسال کرد که اجرای تحریم‌های نفتی خود علیه ایران را تشدید نخواهد کرد و آماده از سرگیری مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای تهران است.

قرار بود مذاکرات غیرمستقیم بیشتری در اواسط اکتبر در عمان انجام شود، اما وال‌استریت ژورنال می‌گوید ایالات متحده پس از حمایت ایران از حمله حماس در ۷ اکتبر آن را لغو کرد.

نقطه اشتعال بالقوه

تسریع برنامه هسته‌ای نقطه اشتعال بالقوه دیگری را بین تهران و واشنگتن در زمان تشدید بی ثباتی در سراسر منطقه ایجاد می‌کند.

در ماه‌های اخیر تقریباً هر روز حملاتی به پایگاه‌های نیروهای آمریکایی صورت گرفته است. روز دوشنبه، ایالات متحده ادعا کرد که سه تأسیسات پهپادی مورد استفاده یک گروه فعال در عراق را در پاسخ به مجموعه‌ای از حملات به مواضع آمریکا در عراق و سوریه مورد حمله قرار داد. در این حمله سه سرباز آمریکایی زخمی شدند که حال یکی از آن‌ها وخیم است.

ایالات متحده دو ناو گروه هواپیمابر تهاجمی و به دنبال آن یک زیردریایی هسته‌ای را به شرق مدیترانه فرستاده است تا به ادعای خود، بازدارندگی در برابر حزب‌الله، قدرتمندترین گروه متحد ایران را تقویت و از درگیری بین اسرائیل و لبنان جلوگیری کند. اخیراً آمریکا یک گروه ویژه نیروی دریایی را برای مقابله با حملات گسترده نیروهای یمنی علیه کشتی‌های تجاری ایجاد کرده است.

در همین حال ادعاها درباره کمک ایران به روسیه در جنگ علیه اوکراین ادامه دارد.

اختلاف در کاخ سفید

مقامات آمریکایی می‌گویند که گستردگی اقدامات مرتبط با ایران در منطقه و فراتر از آن منجر به بحث شدیدتر در دولت بایدن در مورد چگونگی تعامل با تهران در ماه‌های آینده، در صورت پایان یافتن درگیری غزه شده است.

در حالی که بخش‌هایی از دولت همچنان طرفدار یافتن راه‌حل‌های دیپلماتیک برای کاهش دامنه تنش‌ها هستند، مقامات آمریکایی می‌گویند که صداهای بلندتری نسبت به گذشته شنیده می‌شود که استدلال