تذکر رهبری ؛ شاید از امروز گشت ارشاد تغییر رویه دهد

شاید از امروز گشت ارشاد تغییر رویه دهد

برخی گمانه‌زنی‌ها از تغییر رفتار گشت ارشاد بعد از انتقادات در روزهای اخیر از نحوه برخورد با بانوان کم حجاب حکایت دارد.

روزنامه اعتماد در گفتگو با کارشناسان موضوع راه‌اندازی گشت‌های ارشاد و برخی رفتارهای فراقانونی و خارج از عرف که تذکر جدی دفتر رهبر انقلاب را هم به دنبال داشته، بررسی کرده است.

روزنامه اعتماد در گفتگو با کارشناسان موضوع راه‌اندازی گشت‌های ارشاد و برخی رفتارهای فراقانونی و خارج از عرف که تذکر جدی دفتر رهبر انقلاب را هم به دنبال داشته، بررسی کرده است

در این مطلب می‌خوانیم: 

* راه‌اندازی دوباره گشت‌های ارشاد جدا از اینکه زمینه تقابل‌های فراوانی در فضای عمومی جامعه شده، بازخوردهای فراوانی در فضای مجازی کشور نیز پیدا کرده است. با افزایش دامنه انتقادات از این نوع برخوردهای سلبی دیروز مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای از دریافت تذکر برخی مسوولان به دلیل یک چنین اقداماتی خبر داد و سپس عباس عبدی و سیدعباس صالحی هم به موضوع واکنش نشان داده و خواستار برخوردهای قانونی با یک چنین برخوردهای غیرمتعارفی شدند.

* ۲۲ فروردین ماه بود که خبرگزاری فارس با راه‌اندازی یک پویش! خواستار بازگشت پلیس اخلاقی به عرصه خیابان‌های کشورمان شد. گشت‌هایی که پس از ماجرای فوت مهسا امینی، از عرصه عمومی شهرها خارج شده بودند و براساس اعلام برخی مقامات مسوول اساسا فاقد بستر قانونی برای فعالیت بودند. اما با گذشت بیش از یک سال از فاجعه فوت مهسا امینی خبرگزاری‌ها و رسانه‌های اصولگرا مدعی شده بودند بیش از ۶ هزار نفر از مخاطبان‌شان این کمپین را کلید زده‌اند. پس از خبرگزاری فارس، بسیاری از رسانه‌های مرتبط با طیف‌های رادیکال جناح راست، همین خط خبری را دنبال کردند. کار به جایی رسید که دیروز آیت‌الله علم‌الهدی هم از راه‌اندازی این گشت‌ها دفاع کرد و آن را ضروری دانست.

* پلیس امنیت اخلاقی اما در واقع نام دیگر گشت‌های ارشاد بود که قبل از ماجرای فوت مهسا امینی هر از گاهی در عرصه عمومی کشور ظهور پیدا می‌کرد و برخوردهایی را به‌زعم خود با برهم زنندگان هنجارها صورت می‌داد. کمتر از یک هفته پس از آغاز این پویش بود که دوباره سر و کله گشت‌های ارشاد در خیابان‌های تهران پیدا شد. همزمان با آغاز فعالیت‌های گشت ارشاد، اما تصاویری از برخی برخوردهای تند با زنان و دختران کشور هم منتشر و در فضای مجازی وایرال شدند.

* بازگشت دوباره گشت‌های ارشاد یا پلیس امنیت اخلاقی به شهرها و کلانشهرهای کشور در حالی عملیاتی شد که در کشاکش رخدادهای اعتراضی سال ۱۴۰۱ و پس از فوت مهسا امینی اکثریت قریب به اتفاق چهره‌های سیاست‌گذار و تصمیم‌ساز کشور در گفت‌وگوهای رسانه‌ای و تریبون‌های رسمی صدا و سیما یکصدا اعلام کردند، گزاره‌ای ذیل عنوان گشت‌های ارشاد در قوانین موضوعی کشور وجود خارجی ندارد. با افزایش فعالیت‌های گشت ارشاد در تهران و سایر شهرها و کلانشهرهای کشور، مطابق معمول اکثر تحلیلگران و کارشناسان به نقد این رفتارهای غیرمتعارف و بی‌اثر پرداختند و خواستار بازنگری در اجرای آن شدند. بسیاری از جامعه‌شناسان و فعالان سیاسی با نقد این رفتارها، آن را زمینه‌ساز وقوع فجایع تازه در فضای عمومی کشور ارزیابی کردند. همزمانی این برخوردها با تقابل نظامی ایران و اسراییل بر حجم و دامنه انتقادات افزود. تحلیلگران با اشاره به این واقعیت که کشور در شرایط فعلی نیازمند انسجام همگانی و همبستگی ملی است این نوع رفتارهای سلبی و تقابلی مانند راه‌اندازی گشت ارشاد را مخل ایجاد انسجام در عرصه عمومی ارزیابی می‌کردند.

نهادهایی که از رهبری تذکر دریافت کردند

* با افزایش دامنه انتقادات و در پی اجرای طرح نور و به خیابان آمدن مجدد گشت ارشاد، عضو دفتر رهبری از تذکر گرفتن برخی مسوولان از دفتر رهبری به دلیل «کارهای بی‌قاعده» در برخورد با بی‌حجابی خبر داد. مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار حضرت ‌آیت‌الله خامنه‌ای در توییتی در شبکه اجتماعی ایکس با ذکر عبارتی از رهبری در مورد کشف حجاب نوشت: «رهبر انقلاب: کشف حجاب، هم حرام سیاسی و هم حرام شرعی است. منتها دشمن با نقشه و برنامه وارد این کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد شویم؛ کارهای بی‌قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد.»او در ادامه نوشت: «پ ن؛ به تازگی برخی مسوولان به دلیل کارهای بی‌قاعده تذکر دریافت کرده‌اند.» این پایان کار نبود و بسیاری از چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای به این توییت فضائلی واکنش نشان دادند.

* حساب کاربری دفتر رهبر انقلاب در توئیتر هم با بازنشر این خبر بر تذکر جدی به برخی مسئولان در نحوه مواجهه با موضوع حجاب تاکید کرده است.

بر مدار سابق؟!

روزنامه خراسان نوشت: حال این که راه اندازی مجدد طرح برخوردهای انتظامی با مسئله حجاب، چه اساس و رویکردی دارد و از سوی کدام نظام تصمیم سازی طراحی می شود، حجت الاسلام جلیل محبی دبیر سابق ستاد امر به معروف و نهی از منکر آن را از «اقدامات دولت بر مدار سابق» می داند، واقعیت این است اگرچه پلیس تاکید می کند که ابتدا تذکر می دهد و در مراحل بعد، اقدام پلیسی صورت می گیرد اما آن چه تجربه های متعدد درباره حجاب می گوید، هر گونه برخورد انتظامی و پلیسی با مسئله فرهنگی، به طور ناخودآگاه التهاب آفرین و تنش زاست.

* در این باره نوری قزلجه نماینده مجلس فعلی و منتخب مجلس آینده پس از آغاز طرح نور، به آن اشاره کرده است: «قاعده کلی در قوانین وجود دارد و نیروی انتظامی نمی‌تواند هر طور با افرادی که جرم مشهودی انجام می‌دهند، برخورد کند. » این نماینده مجلس هم معتقد است، «ایجاد دوقطبی در جامعه، برخوردهای شخصی، رفتارهایی که جامعه را دچار مشکل می‌کند، برخورد سلبی و انتظامی با یک موضوع اعتقادی و ارزشی» روش مناسبی برای مواجهه با مسئله حجاب نیست.

واکنش‌ها به توئیت عضو دفتر رهبر انقلاب

* بعد از توئیت مهدی فضائلی، بقیه هم شروع به انتقاد کردند. رئیس‌ شورای اطلاع‌رسانی دولت هم واکنش تندی نشان داد که سریع از خبرگزاری‌ها حذف شد. او گفته بود که برخی مسئولان مراقب برخی اطرافیان هتاک باشند.

* محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه هم گفت که در قضیه عفاف و حجاب و برخورد با هنجارشکنان باید با تدبیر و هماهنگی و همکاری عمل شود؛ قطعاً ما نمی‌خواهیم هر فردِ کم توجه به قوانین در کف خیابان را کیفر کنیم؛ در این زمینه ستاد عفاف و حجاب در وزارت کشور، مسوولیت‌هایی دارد. دست آخر خود فراجا گفته است که «با هرگونه رفتار و کنش اشتباه احتمالی ماموران نیز برخورد خواهد شد.