​دیدار مهم برجامی در تهران | توافق نزدیک است؟

معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا که وظیفه هماهنگی مذاکرات وین را بر عهده دارد، با هدف گفت‌‌وگو برای بستن مسائل باقی‌مانده و جمع‌بندی مذاکرات رفع تحریم‌ها که پس از ماه‌ها چانه‌زنی‌های دیپلماتیک به مرحله پایانی رسیده، راهی ایران شده است.

دو هفته از وقفه ایجاد شده در مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین می‌گذرد و دست‌یابی به توافق نهایی همچنان در انتظار گام‌های اعتمادساز و ملموس ایالات متحده است. همه اطراف پذیرفته‌اند که آنچه در سال‌های گذشته با خروج آمریکا از برجام رخ داد نباید تکرار شود. جوسب بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یکی از تماس‌های تلفنی اخیر خود با وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد که اتحادیه اروپا از مطالبه ایران برای اخذ تضامین اقتصادی از آمریکا حمایت می‌کند.

وی گفت: مذاکرات وین در نقطه حساسی قرار دارد و اکنون آمریکا و ایران در تبادل پیام‌ها باید انعطاف پذیری بیشتری از خود نشان دهند و تلاش کنند که بر محدودیت زمانی غلبه کنند. وی با بیان اینکه «موضوع تضمین اقتصادی برای ایران مهم است» افزود: ما از تحقق آن حمایت می کنیم و به تلاش‌ها برای رسیدن به توافق ادامه خواهیم داد، زیرا مسیر طولانی را طی کرده‌ایم.

دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها که از ششم دی‌ماه سال گذشته آغاز شد، ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ به پیشنهاد مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا وارد یک دوره تنفس شد و مذاکره کنندگان برای مشورت‌های سیاسی به پایتخت‌ها بازگشتند.

قریب به اتفاق کشورهای مشارکت کننده در گفت‌ وگوها، خواهان جمع‌بندی سریع‌تر مذاکرات هستند اما ایالات متحده که عامل اصلی وضع کنونی است حاضر به برداشتن گام‌های اعتمادساز نیست و به دلیل تناقض در رفتار، تعصبات غلط، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید، مخل روند جمع‌بندی گفت‌ وگوها شده و دست‌یابی به توافق نهایی را با چالش مواجه کرده است.

«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا روز گذشته اعلام کرد که در مذاکرات وین در چند مساله ضروری پیشرفت قابل توجهی به دست آمده اما هنوز مسایلی باقی مانده است. وی مدعی شد: البته اگر دیپلماسی موفق نشود ما از نزدیک با شرکای بین المللی خود کار خواهیم کرد تا فشار را بر ایران افزایش دهیم.

«ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز روز قبل از آن، در نشستی با خبرنگاران گفته بود که دستیابی به یک توافق نه قریب الوقوع است و نه قطعی. وی مدعی شد که ایالات متحده برای هر دو سناریوی بازگشت یا عدم بازگشت به برجام آماده است.

این درحالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که اسیر تهدیدها و ضرب‌الاجل‌های ساختگی در مذاکرات نشده و تا زمان تامین مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به «توافق قوی» در مذاکرات وین می‌ماند.

ایران به رغم اقدامات غیرقانونی آمریکا حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین نشان داد و اینک این انتظار مشروع را دارد تا طرف مقابل رویکرد مسئولانه‌ای را در پیش گرفته و مسیر تحریم‌های غیرقانونی را معکوس کند.

هفته پیش رئیس گروه دوستی پارلمانی اتریش و ایران اظهار کرد که وین به سهم خود از ایالات متحده خواسته تا به توافقات بین المللی احترام گذاشته و به برجام بازگردد.

«ولفگانگ گرستل» در گفت‌ وگو با ایرنا مذاکرات جاری را «بسیار پیچیده» توصیف اما تصریح کرد: روشن است که هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد و اتریش همراه با شرکای خود در اتحادیه اروپا همواره خواستار حفظ برجام و اجرای کامل آن بوده است. وی خاطر نشان کرد که اتریش از ایالات متحده درخواست کرد که به توافق سال ۹۴ بازگردد.

در حال حاضر چشم‌انداز توافق در مذاکرات وین به‌دلیل تاخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است. اولویت ایران حل و فصل موضوعات باقی‌مانده‌ای است که در ردیف خطوط قرمز محسوب می‌شوند. ایران مواضع و دیدگاه‌های خود را در مورد آخرین جزئیات پیش‌نویس توافق نهایی به طرف مقابل اعلام کرده است.

وزیر امور خارجه ایران در سخنانی تصریح کرد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، جمهوری اسلامی ایران آماده است تا توافق را با حضور وزرای خارجه در وین نهایی کند. حسین امیرعبداللهیان با این حال هشدار داده که طرح برخی درخواست‌های جدید از سوی آمریکا هیچ گونه توجیه منطقی نداشته و با مواضع این کشور در مورد دستیابی سریع به توافق در تناقض می باشد.

ناظران با گوشه چشمی به تعلل ایالات متحده در مذاکرات وین معتقدند که رئیس جمهور آمریکا تمایل چندانی برای استفاده از سرمایه سیاسی خود بمنظور جبران اقدامات غیرقانونی دولت سابق این کشور علیه ایران و بازگشت به برجام ندارد. از نگاه آن‌ها اگر مذاکرات وین به توافق خوب منتهی نشود در آینده نه چندان دور، دولت فعلی آمریکا نیز بدلیل عدم استفاده به موقع از فرصت دیپلماسی، احساس شکست خواهد کرد.

در چنین شرایطی، «انریکه مورا» هماهنگ کننده مذاکرات وین نسبت به چشم‌انداز مبهم توافق در مذاکرات هشدار داده و گفت که به تلاش‌ها برای بستن شکاف‌های باقی‌مانده در گفت‌ وگوها ادامه می‌دهد. وی شب گذشته (جمعه) در توئیتی از برنامه سفرش به ایران و دیدار با علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران خبر داد و بر ضرورت جمع‌بندی گفت‌ وگوها تاکید کرد.

ایران آخرین پیشنهادات خود را برای رسیدن به توافق از طریق هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا به طرف آمریکایی ارائه و بصراحت اعلام کرده که از خطوط قرمز خود عبور نخواهد کرد. وزیر امور خارجه هم تاکید کرده است؛ اگر طرف آمریکایی اراده لازم را برای حل و فصل مسائل باقی مانده داشته باشد ایران آمادگی دارد تا در نخستین فرصت با حضور وزرا در وین روز جمع بندی و تصمیم نهایی را برگزار کند و به نقطه پایانی توافق برسیم./ ایرنا