تاکید رئیس قوه قضاییه بر بررسی سریعتر حادثه آبادان

رئیس قوه قضائیه به نقش هر یک از دستگاه‌های مسئول در حادثه متروپل آبادان اشاره کرد و پرسید؛ دستگاه‌های مربوطه و افراد خاصی که در این قبیل مسائل باید تصمیم‌گیری و اظهارنظر می‌کردند، آیا کار خود را درست انجام داده‌اند؟

حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای، امروز طی سخنانی در جلسه شورای عالی قوه قضائیه، ضمن تبریک ولادت باسعادت حضرت فاطمه معصومه(س) و روز دختر، به حادثه غمبار فرو ریختن ساختمان در آبادان اشاره کرد و جانباختن تعدادی از هم‌وطنان در این حادثه را به مردم خوزستان و به‌ویژه مردم صبور آبادان و خانواده‌های معزا مجدداً تسلیت گفت و اظهار کرد: امروز تنها خانواده‌های داغدار، عزادار نیستند بلکه همه مردم ایران از وقوع این حادثه غمناک هستند.

رئیس دستگاه قضا در ادامه با اشاره به اعزام هیئت از سوی دادستانی کل کشور و همچنین هیئت اعزامی از جانب دولت و تکلیف کمیسیون عمران مجلس برای بررسی ابعاد حادثه آبادان، بیان کرد: هیئت‌های اعزامی از سوی قوای مختلف و برخی از نهادهای مردمی، باید ضمن تشریک مساعی و تبادل اطلاعات، حادثه آبادان را هر چه سریع‌تر به‌صورت همه‌جانبه، جامع، هماهنگ و آسیب‌شناسانه بررسی کنند تا از جهات مختلف، یک گزارش کامل و جامع ارائه شود و تصمیمات مقتضی اتخاذ شود.

پرسش‌هایی درباره متروپل که باید پاسخ داده شود

رئیس عدلیه در ادامه با تبیین و تشریح سه مرحله‌ای که در بررسی حوادثی نظیر حادثه آبادان، باید مدنظر قرار گیرند و هیئت‌های اعزامی در همین موارد مشغول بررسی دقیق هستند، گفت: در این قبیل ساختمان‌ها، به‌صورت مشخص، قراردادی بین شهرداری و شخص حقیقی منعقد می‌شود؛ باید بررسی شود که این قرارداد از جهات مختلف درست بوده یا نه؟ آیا این ساختمان برای شروع به ساخت، جواز داشته یا خیر؟ آیا جواز صادر شده بر اساس استانداردها و ضوابط بوده؟ دستگاه‌های مربوطه و افراد خاصی که در این قبیل مسائل باید تصمیم‌گیری و اظهارنظر می‌کردند، آیا کار خود را درست انجام داده‌اند؟ دستگاه‌هایی نظیر شهرداری، کمیسیون ماده 100، نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی، قوه قضائیه و سایر دستگاه‌های مسئول، آیا وظایف و مسئولیت‌های خود را به درستی انجام داده‌اند؟

رئیس عدلیه تصریح کرد: طی روزهای اخیر پاسخ بسیاری از سؤالات بالا و همچنین مسائل دیگر تا حدودی روشن شده است اما جهت بررسی دقیق‌تر نیاز هست که مسائل به‌صورت تخصصی و همه‌جانبه بررسی جامع شود.

قاضی‌القضات در ادامه با اشاره به وظایف و مسئولیت‌هایی که شهرداری‌ها در قبال ساختمان‌ها و بناها و مستحدثات دارند، تصریح کرد: اگر شروع ساخت و ساز ساختمانی، بدون اخذ پروانه باشد؛ یا اینکه برخلاف مفاد پروانه، ساخت ساختمانی شروع شود؛ شهرداری با مأمورین خود می‌تواند رأساً از احداث ساختمان مزبور جلوگیری کند. همچنین اگر ساختمانی به‌صورت خلاف ساخته شده باشد، شهرداری می‌تواند موضوع را به کمیسیون ماده 100 اعلام کند و کمیسیون مزبور چنانچه حکم به قلع و قمع داد و این رأی قطعی شد، باز در اینجا خود شهرداری و کمیسیون ماده 100 می‌توانند صاحب ملک را ملزم به انجام اصلاحات لازم یا تخریب بنا کنند؛ در صورت استنکاف مالک از اجرای حکم نیز، شهرداری می‌تواند برای تخریب، اقدام کند.

مصوبات شورای عالی شهرسازی لازم‌الاجراست

رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به وظایف سازمان نظام مهندسی در قبال ساخت ساختمان‌ها، اظهار کرد: فردی که می‌خواهد ساختمانی را بسازد، باید طراحی، نقشه اجرایی و سایر اسناد و مدارک لازم را ارئه دهد و نظام مهندسی حسب مورد، مهندس متناسب با این قضیه را معرفی می‌کند؛ مهندس ناظر وظیفه نظارت بر مراحل مختلف ساخت و ساز را دارد؛ چنانچه مهندس ناظر تخلف کرد و شهرداری به این امر واقف شد، موظف است که موضوع را به سازمان نظام مهندسی اطلاع دهد؛ گاهی اوقات باید حسب مورد، فرد را به دستگاه قضائی معرفی کند؛ گاهی نیز باید در راستای مسائل انتظامی، برخوردهای مقتضی صورت گیرد؛ علی‌ایحال در قبال ساختمان فروریخته آبادان نیز باید این مورد نیز با دقت بررسی شود.

رئیس دستگاه قضا در ادامه با بیان اینکه مصوبات شورای عالی شهرسازی لازم‌الاجراست، گفت: شهرداری و سایر دستگاه‌ها موظف به اجرا و لحاظ مصوبات شورای عالی شهرسازی هستند؛ لذا باید بررسی شود که در مورد ساختمان فروریخته آبادان این مصوبات لحاظ شده بود یا خیر؟ همچنین مجری پروژه نیز از جهات مختلف مسئولیت‌های سنگینی برعهده دارد، بنابراین باید بررسی شود که این مجری به تکالیف خود عمل کرده بود یا خیر؟

رئیس عدلیه با اشاره به فلسفه صدور پایان کار برای ساختمان‌ها، تصریح کرد: پایان کار برای این مهم صادر می‌شود که لحاظ ضوابط و اصول مهندسی و ایمنی در ساختمان تأیید شود؛ این امر در شرایطی است که برخی از طبقات ساختمان فروریخته آبادان به بهره‌برداری رسیده بودند و برخی دیگر از طبقات آن در حال ساخت بودند؛ بنابراین طبیعی است که ساختمان مزبور پایان کار نداشته است؛ آیا این ساختمان اِشکال و ایرادی داشته که پایان کار نداشته است؟ علی‌ایحال این مسائل و مشابهات آن باید از سوی هیئت‌های اعزامی به دقت و به‌صورت آسیب‌شناسانه مورد بررسی قرار گیرند تا از تکرار این قبیل حوادث جلوگیری شود.

وی ادامه داد: دو اصلاحیه در مورد ساختمان فروریخته آبادان وجود داشته؛ بدین معنا که اول پروانه برای طبقات مشخص صادر شده و سپس دو بار، طبقاتی اضافه شده است؛ سؤال این است که آیا این طبقات اضافه شده با فونداسیون اصلی، سازه پیش‌بینی شده و نقشه ارائه شده به نظام مهندسی و شهرداری سازگار بوده است؟ آیا فونداسیون و زیرساخت ساختمان مزبور توان آن طبقات اضافی را داشته است؟ اینها مسائلی است که باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

محسنی‌اژه‌ای در ادامه اظهار کرد: آیا پس از ساخت و بهره‌برداری از ساختمان، آثار و نشانه‌هایی از ناایمن بودن آن بروز کرده است؟ دستگاه‌های مسئول در این راستا چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ سازمان نظام مهندسی می‌گوید در این خصوص نامه زده است؛ آیا صرف نامه کافی بوده است؟ آیا این سازمان به مهندس ناظر هم که زیرمجموعه خودش است، تذکر داده؟ آیا تخلف و کوتاهی از آن مهندس ناظر سر زده یا خیر؟ اینها مسائل دیگری است که باید در قضیه آبادان مورد بررسی و دقت نظر قرار گیرد.

اطلاع‌رسانی درباره حادثه متروپل آبادان به دور از التهاب‌آفرینی باشد

رئیس قوه قضائیه در ادامه به مرحله پساحادثه اشاره کرد و گفت: یکی از وظایف اولیه پس از وقوع حوادثی نظیر حادثه آبادان، تشکیل ستاد بحران در صورت لزوم به نسبت حجم و پیچیدگی حادثه است؛ همچنین عاجل‌ترین کار در این مرحله، به کارگیری همه امکانات و تجهیزات جهت کمک به کسانی است که زیر آوار مانده‌اند؛ ممکن است اقدامات جانبی دیگری نیز لازم باشد؛ اگر کسی در این قسمت‌ها کوتاهی کرد، چه باید کرد؟

رئیس عدلیه در ادامه با اشاره به اهمیت مقوله اطلاع‌رسانی صحیح در رابطه با حوادثی نظیر حادثه آبادان، اظهار کرد: اطلاع‌رسانی حوادثی نظیر حادثه آبادان باید شفاف و در عین حال به دور از التهاب‌آفرینی باشد؛ چرا که این التهاب‌آفرینی‌ها گاهی کار را برای مجریان، مددکاران و تصمیم‌گیران مشکل می‌کند و برای مردم و و خانواده‌های داغدار دردسر و گرفتاری ایجاد می‌کند.

محسنی‌اژه‌ای در ادامه با جمع‌بندی مراحلی که هیئت‌های اعزامی از قوای مختلف برای بررسی و رسیدگی به حادثه آبادان باید لحاظ کنند، گفت: موارد فوق‌الذکر نه صرفاً برای تعقیب متخلفین و مجرمین حادثه آبادان (که این مهم هم حتماً باید با جدیت انجام شود)، بلکه برای آسیب‌شناسی جهت جلوگیری از وقوع حوادث مشابه باید به‌صورت همه‌جانبه و دقیق لحاظ شود تا گزارشی جامع و سریع در این خصوص آماده شود؛ هیئت اعزامی قوه قضائیه از لحاظ حقوقی نیز با اخذ اطلاعات از دیگران به تکمیل هر چه سریع‌تر گزارش مبادرت ورزد؛ تا اقدامی بازدارنده، مطابق با قانون و به فراخور موضوع صورت گیرد.

رئیس قوه قضائیه با تأکید بر اینکه چنانچه تخلف و جرم هر دستگاه و فردی چه شخصی و چه اداری در قضیه حادثه آبادان محرز شود، باید بدون ملاحظه و اغماض برخورد سریع و بازدارنده و جدی صورت گیرد؛ به اهمیت مقوله تبیین موضوع برای مردم از حیث تفکیک قائل شدن میان جرم و تخلف اشاره کرد و گفت: باید در خصوص حوادثی نظیر حادثه آبادان، موضوع را از این حیث که مرجع رسیدگی به تخلف با جرم متفاوت است، تبیین کنیم؛ برخی از این مسائل در نتیجه نهایی که همان جانباختن و مصدوم شدن مردم است، مؤثر بوده و در برخی موارد ممکن است تخلفی صورت گرفته باشد اما نتیجه این تخلف آن اتفاقات نباشد؛ از نظر قانونی این دو، در نوع رسیدگی کاملاً متفاوت است.

وی افزود: متأسفانه همانطور که قبلاً هم تذکر داده شد برخی از قوانین در خصوص برخی از تخلفات در این حوزه، پاسخگوی مقتضیات و توقعات نیست؛ لذا باید آسیب‌شناسی شود که اقدام به اصلاح قانون، مقررات و روش‌ها شود.

تقدیر از عملکرد زندانبانان

محسنی‌اژه‌ای در ادامه نشست امروز شورای عالی قوه قضائیه با اشاره به بازدید روز جمعه خود از زندان زنان قرچک، توصیه‌هایی را درخصوص طبقه‌بندی و تفکیک کلیه زندانیان در حد امکانات و مقدورات و جداسازی زندانیان اتباع خارجی با داخلی برای رعایت رفاه حال خود آنها خطاب به رئیس سازمان زندان‌ها صادر کرد.

رئیس قوه قضائیه با قدردانی از رئیس سازمان زندان‌ها به واسطه مطلوب بودن شرایط در زندان زنان قرچک از جمله شرایط فیزیکی و خدمات‌رسانی به مددجویان اظهار کرد: وضعیت عمومی زندان تقریباً مساعد بود و مشکلات زندانیان نیز به مسائل قضائی مرتبط بود از جمله اینکه باید مقدمات لازم برای تجویز پابند الکترونیکی در قبال محکومان واجد شرایط از جمله زندانیانی که محکومیت مالی دارند و یا دارای محدودیت‌های جسمانی هستند، فراهم شود.

تأکید بر رسیدگی به دادگستری و دادستانی پیشوا

رئیس قوه قضائیه همچنین به رئیس کل دادگستری و دادستان تهران نیز دستور داد که پرونده آن دسته از زندانیانی که مدعی بلاتکلیفی خود در ندامتگاه هستند را به‌طور ویژه مورد بررسی قرار دهند و چنانچه به حکم آنها نقص گرفته شده، رسیدگی‌های لازم را نیز در این خصوص صورت دهند.

رسیدگی به پرونده آن دسته از زندانیانی که برای آنها حکم قصاص صادر شده؛ توصیه دیگر رئیس عدلیه خطاب به مسئولان امر، به‌ویژه رئیس کل دادگستری استان تهران بود. قاضی‌القضات در این خصوص تأکید کرد: تا آنجا که ممکن است نسبت به اخذ رضایت از اولیای دم پرونده‌های قصاص اهتمام به خرج دهید و در خصوص تعیین تکلیف آن دسته از محکومان به قصاص که اولیای دم پرونده آنها، نه رضایت می‌دهند و نه اجرای حکم را تعقیب می‌کنند، اقدامات مقتضی را از حیث اعمال ماده 429 و لحاظ جهات دیگر، ترتیب دهید.

رئیس دستگاه قضا در پایان سخنانش در بخش نخست نشست امروز شورای عالی قوه قضائیه با اشاره به حضورش در جمع نمازگزاران شهرستان پیشوا و استماع دغدغه‌ها و مشکلات آنها، به رئیس کل دادگستری استان تهران دستور داد که نسبت به تجهیز و توازن‌بخشی به امکانات در دادگستری و دادستانی این شهرستان، اقدامات مقتضی را ترتیب دهد.

حجت‌الاسلام صادقی رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه نیز در این جلسه با اشاره به سخنان هفته گذشته رئیس قوه قضائیه در رابطه با اعلام آمادگی دستگاه قضا برای ایجاد شعب تخصصی شوراهای حل اختلاف مخصوص امور شهرداری‌ها، گفت: طی نامه‌ای به شهرداری تهران برای تشکیل شوراهای حل اختلاف مخصوص امور شهرداری‌ها که حتماً مفید و تسهیل‌کننده مسائل مردم خواهد بود، اعلام آمادگی کردیم.