کارشناس بین الملل: هرچه توافق را به تاخیر بیاندازیم به ضرر ماست

انتخاب نوشت: سفیر اسبق ایران در نروژ درخصوص ضرورت تسریع در توافق احیای برجام، می‌گوید که باید گفت و گوها را شروع کرد. نباید گذاشت به تاخیر بیافتد، همچنان که چند ماه پیش گفتیم که اگر توافق به تاخیر بیافتد به ضرر ماست، الان هم همینطور است. اگر بتوانیم این توافق را هرچه زودتر انجام دهیم روی مسائل داخلی ما هم اثر مثبت می‌گذارد. اگر امریکایی‌ها در گذشته این آمادگی را داشتند که در رابطه با آژانس و بسته شدن پرونده ایران، پس از انتخابات امتیاز دهند یا به نحوی پرونده را ببندند، در چنین وضعیتی آن‌ها این امادگی را ندارند.

عبدالرضا فرجی‌راد در گفت و گو با «انتخاب» درخصوص لزوم تسریع در انجام توافق احیای برجام گفت: «کار توافق مشکل شده اما نمی‌توانیم بگوییم کان لم یکن شده و توافقی صورت نمی‌گیرد. پیش از انتخابات امریکا و شروع اعتراضات در ایران فرصت خوبی برای توافق و امیدواری‌ها هم نسبتا بالا بود و همه فکر می‌کردند این توافق انجام می‌شود. اما با توجه به نامه‌نگاری‌هایی که از طریق اروپا به عنوان واسطه صورت گرفت، در نامه آخر امریکایی‌ها اعلام کردند که پاسخ ایران پاسخی نیست که بر اساس آن بتوان با سرعت توافق کرد. به ویژه آنکه امریکایی‌ها در آستانه انتخابات بودند و خواسته ایران در آن زمان این بود که پرونده ایران در آژانس بسته شود.»

وی ادامه داد: «اگر امریکایی‌ها می‌خواستند در آن موقع امتیاز دهند، مورد حمله رقبای خود یعنی جمهوری‌خواهان قرار می‌گرفتند و از آن طرف هم کشورهای عربی مثل عربستان و به ویژه اسرائیل فشار می‌آوردند. همه اینها باعث شد که امریکا توافق را به بعد از انتخابات منتقل کند. اما بعد از انتخابات سه اتفاق شدت گرفت که با تمام امیدی که برای مذاکرات پس از انتخابات، به ویژه درصورت موفقیت نسبی دموکرات‌ها داشتیم، هنوز رخ نداده و بعید هم است که تا هفته‌های آینده رخ دهد.»

این کارشناس مسائل بین‌الملل درمورد سه عاملی که منجر به ادامه مذاکرات نشد، عنوان کرد: «یکی حوادث داخلی ایران است که هم نحوه انعکاسش در خارج و هم شهروندان ایرانی و شهرواندان دو تابعیتی به دولت‌های غربی فشار آوردند و همچنین افکار عمومی غرب را تحت تاثیر قرار دادند که دولت‌ها مجبور به نشان دادن عکس‌العمل شدند که بعضی مثل اروپایی‌ها و کانادا عکس العمل‌های تندی داشتند. حال در این مقطعی که مسائل حقوق بشر هم برای اروپا مسئله اساسی است و خود را قطب حقوق بشر در جهان می‌داند، اروپا با مواضع تندی که در رابطه با مسائل داخلی ایران گرفته و بحث تحریم‌هایی که انجام داده و گفته است در آینده انجام می‌دهد، طبیعی است که اروپا آمادگی وارد شدن به توافق را ندارد چون فشار افکار عمومی بالاست.»

فرجی‌راد ضمن اشاره به اینکه امریکا هم در این خصوص شرایط اروپا را دارد، گفت: «اگر امریکایی‌ها در گذشته این آمادگی را داشتند که در رابطه با آژانس و بسته شدن پرونده ایران، پس از انتخابات امتیاز دهند یا به نحوی پرونده را ببندند، در چنین وضعیتی آن‌ها این امادگی را ندارند.»

وی درباره علت دوم توقف مذاکرات تصریح کرد: «مسئله دوم ادعای همکاری نظامی ایران و روسیه علیه اوکراین است. آن‌ها مدعی‌اند این حرکت ایران باعث شده است که اوکراین در جنگ دچار صدمات مردمی، ساختاری و زیر ساختی شود. چون بالاخره ناتو الان دارد غیرمستقیم با روسیه می‌جنگند و این جنگ حالت استراتژیک دارد. بنابراین نمی‌خواهند ایران وارد این قضیه شود و به نحوی می‌خواهند فشار بیاورند تا ایران همکاری مورد ادعایشان را متوقف کند. بر این اساس تا این مسئله شفاف‌سازی نشود، یعنی ایران گفت و گوهایی را با اروپا و از سوی دیگر با روسیه نداشته باشد تا پای ایران را از این قضیه کنار بکشد، طبیعتا روی توافق هسته‌ای هم به جد اثر می‌گذارد. بعید می‌دانم تا این مسئله حل نشود، توافق به جایی برسد.»

 سفیر اسبق کشورمان در نروژ در ادامه مطرح کرد: «عامل سوم که الان سخت شده، فشارهایی است که دوباره از منطقه وارد می‌شود. به ویژه با آمدن نتانیاهو و جانی که عربستان و امارات بعد از حوادث داخلی ایران گرفتند و تبلیغاتی که راه انداختند، روی غرب دارد فشار می‌آورد. مجموعه این عوامل منجر شده است که ما چندان نباید امیدوار به این باشیم که به زودی مذاکراتی شروع شود و توافقی صورت گیرد. معتقدم امتیازی که طرف مقابل قبلا می‌توانست در رابطه با آژانس بدهد، فعلا نمی‌تواند یا نخواهد داد. باید صبر کرد تا شرایط بهتر شود.»

فرجی‌راد تاکید کرد: «من هم اعتقاد دارم که امریکایی‌ها مایل هستند تا توافق صورت گیرد. هنوز هم باوجود تبلیغاتی که علیه ایران در کلیت غرب می‌شود، اما اعتقادم بر این است که آنها دنبال توافق هستند. اروپا هم یک مقدار عقب‌تر از امریکا به دنبال توافق است. اگر قبل از انتخابات و این حوادث اروپا و امریکا باهم کاملا هماهنگ بودند، الان فکر می‌کنم عجله‌ای که امریکایی‌ها ممکن است تا حدی داشته باشند را اروپایی‌ها ندارند. چراکه شرایط‌شان از نظر بحث‌های حقوق بشری که مطرح است، با شرایط امریکا متفاوت است. این مسائل چندان مورد توجه امریکا نیست یعنی آنقدری که در اروپا و افکار عمومی اروپا می‌تواند اثرگذار باشد، در امریکا نیست. چون افکار عمومی اروپا به این مسائل حساس است اما افکار عمومی امریکا خیلی حساس نیست.»

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ضمن تاکید بر اینکه هنوز راهکاری وجود دارد، گفت: «باید گفت و گوها را شروع کرد. نباید گذاشت به تاخیر بیافتد، همچنان که چند ماه پیش گفتیم که اگر توافق به تاخیر بیافتد به ضرر ماست، الان هم همینطور است. اگر بتوانیم این توافق را هرچه زودتر انجام دهیم روی مسائل داخلی ما هم اثر مثبت می‌گذارد.»