جنجال فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و تیک‌های آبی مقامات | رئیسی، قالیباف و اژه‌ای در اینستاگرام چه می‌کنند؟

بیش از صد روز از فیلترینگ اینستاگرام در ایران می‌گذرد. بسیاری از مردم در این شرایط با صرف هزینه و خرید فیلترشکن، فیلترینگ را دور می‌زنند و برخی هم عطای استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به لقایش بخشیده‌اند اما حالا برایشان سوال است که نمایندگان مجلس و سران قوا در شبکه های اجتماعی چه می‌کنند.

دریافت تیک آبی رییس‌جمهور از سوی اینستاگرام یکی از خبرهای داغ این روزهاست. در فضای مجازی این سوال مطرح می‌شود که چرا در شرایطی که با یک فیلترینگ سفت و سخت مواجه‌اند،‌ رییس دولت در این شرایط از اینستاگرام تیک آبی دریافت کند؟

اغلب نمایندگان مجلس و مسئولان نظام در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارند؛ از توییتر همیشه فیلتر بگیر تا اینستاگرام که هم سابقه فیلتر شدن دارد و هم خیلی وقت‌ها به صورت آزاد از آن استفاده کرده‌اند. البته به نظر می‌رسد حتی برخی مسئولین هم برای ورود به شبکه‌های اجتماعی با مشکل فیلترینگ روبرو هستند. یکی از نمایندگان در خصوص وضعیت دسترسی به شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: «نمایندگان در حال حاضر مانند خبرنگاران امکان ورود بدون فیلتر به شبکه‌های اجتماعی را دارند اما این امکان محدود به شبکه‌های اجتماعی است و البته همه نمایندگان از این امکان استفاده نکردند.» او در پاسخ به این سوال که تا پیش از اختلالات اخیر چطور در توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی حضور داشته؛ می گوید: «از ابتدای مجلس تا چند وقت پیش ما هم با مشکل فیلتر توییتر روبرو بودیم و من هم مانند بقیه از فیلترشکن‌های رایگانی که در دسترس بود استفاده می‌کردم تا بتوانم در توییتر حضور داشته باشم.»

اما به نظر می‌رسد وضعیت برای سران قوا اندکی متفاوت است و آنها در این ایام رویه دیگری در پیش گرفتند. هرچند که تقریبا همه این قانون نانوشته را می‌دانیم که در این سطح از مسئولیت دیگر خبری از فعالیت مستقیم در شبکه‌های اجتماعی نیست و این ادمین‌ها هستند که مسئولیت نگهداری و تولید محتوای مسئولین را بر عهده دارند. اما نحوه فعالیت سران سه قوه در ۱۰۰ روز اخیر در فضای اینستاگرام چگونه بوده است؟

ابراهیم رئیسی و تیک آبی پرحاشیه

تیک آبی به معنای اصالت داشتن یک صفحه در اینستاگرام است و دریافت آن روال خاص خودش را دارد. ممکن است برای یک فرد مشهور چندین صفحه در اینستاگرام ساخته شده باشد که شما در این میان نتوانید، صفحه واقعی را پیدا کنید؛ تیک آبی کمک می‌کند که شما به یک صفحه و واقعی بودن آن اعتماد کنید. دولتی‌ها هم همین مساله را اصلی ترین انگیزه برای گرفتن تیک آبی می‌دانند چون معتقد هستند این تیک آبی می‌تواند جلوی انتشار پست در صفحات جعلی را بگیرد و مخاطبین فریب دیگر صفحات فرعی را نمی‌خورند.

حالا خبر پر حاشیه این روزها این است که صفحه سید ابراهیم رییسی با بیش از ۲.۸ میلیون نفر دنبال کننده بالاخره این تیک آبی رنگ را دریافت کرده است. صبح امروز صفحه منتسب به پایگاه اطلاع رسانی دولت در پاسخ به انتقاداتی که در خصوص تیک آبی رئیس جمهور مطرح شده بود؛ گفت: «با توجه به صفحات متعدد منسوب به رئیس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی خارجی و انتساب مطالب مخدوش، اقداماتی به منظور تشخیص اصالت برای کاربران از ماه ها قبل انجام شد که اخیراً یکی از شبکه‌ها به آن ترتیب اثر داد.» تصویری هم که این صفحه از ایمیل به اینستاگرام منتشر کرده نشان می‌دهد ادمین این صفحه تیرماه درخواست تیک آبی را داده که این درخواست حالا در روزهایی اجابت شده که رئیسی تقریبا بعد از اختلال در اینستاگرام دیگر فعالیتی در این صفحه نداشته و فعلا آن را به حالت نیمه تعطیل دراورده تا ببینیم در روزهای آتی آیا مشکل اینستاگرام حل می شود یا این صفحات بلااستفاده باقی خواهند ماند.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای و صفحه ۲۰۰ هزارتایی

غلامحسین محسنی اژه‌ای هم‌اکنون رئیس قوه قضاییه و عضو تشخیص مصلحت نظام است. صفحه اینستاگرام اژه‌ای که در حال حاضر ۲۴۳ هزار دنبال‌کننده دارد، تا امروز فراز و فرودهای زیادی داشته است. اژه‌ای مردادماه سال ۱۴۰۰ در فضای اینستاگرام اعلام حضور کرد اما حساب کاربری رئیس قوه قضاییه در اینستاگرام تقریبا یک روز پس از راه‌اندازی از دسترس خارج شد. او در اولین پست خود کلیپی درباره عدالت منتشر کرد و از مردم خواسته بود با او در ارتباط باشند.

مرکز رسانه قوه قضاییه پس از تعلیق حساب اژه‌ای در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «این صفحه آغاز به فعالیت نموده بود تا امکانی برای ارتباط مستقیم با مردم شریف و فعالیت فضای مجازی باشد و با استقبال بسیار گسترده کاربران روبرو شده بود اما به دلایل اعلام نشده از سوی اینستاگرام از دسترس خارج شده است.»

با این حال چند روز بعد مرکز رسانه قوه قضائیه اعلام کرد: «صفحه اینستاگرام رئیس قوه قضاییه دوباره در دسترس قرار گرفت و شناسه‌های کاربری رییس قوه قضاییه در دیگر شبکه‌های اجتماعی نیز به زودی آغاز به کار می‌کنند.»

مرکز رسانه قوه قضاییه همچنین با اعلام ادامه‌دار بودن حضور اژه‌ای در شبکه‌های اجتماعی از دو سویه بودن ارتباط حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای با مخاطبان و فعالان فضای مجازی خبر داده بود و اعلام کرد که قصد دارد، صفحات دیگر رئیس قوه قضاییه در پلتفرم‌های مختلف را راه‌اندازی و به مخاطبان معرفی کند.

اما عملکرد صفحه اینستاگرام اژه‌ای در ۱۰۰ روز اخیر چگونه بوده است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که آخرین پست اینستاگرامی صفحه منصوب به غلامحسین محسنی اژه‌ای مربوط به ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲ مصادف با ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ بوده است و می‌توان گفت که در ایامی که دسترسی مردم به اینستاگرام مختل شده، ادمین صفحه رئیس قوه قضائیه نیز فعالیتی در این صفحه نداشته است.

محمدباقر قالیباف و یک صفحه اینستاگرام تعلیق شده

رئیس مجلس جز آن دسته از افرادی است که توجه زیادی به شبکه‌های اجتماعی دارد. محمدباقر قالیباف تا همین چند وقت پیش در صفحه‌ای به آدرس mbghalibaf فعالیت گسترده داشت و به پست گذاشتن در اینستاگرام مشغول بود. او معمولا تصاویر دیدارهایش را منتشر می‌کرد و در یکی از آخرین پست‌های  اینستاگرامی‌اش، بخشی از اظهارات خود در افتتاحیه نهمین دوره مجمع تشخیص مصلحت را منتشر کرده و همچنین در پستی دیگر، بخشی از نطق پیش از دستور خود در مجلس با تیتر «اعتراض اصلاح خواهانه به تغییر تصمیم ها منجر می‌شود» را منتشر کرده بود.

صفحه قالیباف برخلاف دیگر روسای قوا از چندی قبل تیک آبی داشت و به اصطلاح مورد تایید اینستاگرام بود ولی با وجود این تایید باز هم از گزند اینستاگرام در امان نماند و این صفحه اوایل آبان‌ماه امسال توسط اینستاگرام تعلیق شد. فعلا این صفحه برنگشته و فعالیت های رئیس مجلس به همان صفحه توییتر و کانال تلگرامی محدود شده است.