شرط عربستان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل

مسؤولان دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و برخی مقامات سعودی بر این باور هستند که اسرائیل باید با اقداماتی متواضعانه همانند انجام مذاکرات صلح با فلسطینی‌ها موافقت کند.

 دو روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز و وال استریت ژورنال به این نتیجه مشترک رسیدند که عربستان و آمریکا در حال انجام مذاکراتی درباره خواسته ریاض در ازای عادی‌سازی روابط با اسرائیل در چارچوب «توافقنامه‌های ابراهیم» در سال ۲۰۲۰ هستند که با کشورهای امارات و بحرین امضا شدند و در ادامه مراکش نیز این توافقنامه را امضا کرد.

دو روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز و وال استریت ژورنال به نقل از برخی افراد آگاه در مذاکرات جاری میان ریاض و واشنگتن نوشتند، ریاض در ازای عادی‌سازی روابط خود با تل‌آویو، خواستار تضمین‌های امنیتی آمریکا برای خود و حمایت از توسعه برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی‌اش است. روزنامه وال استریت ژورنال پیش‌بینی کرد که این دو شرط مانعی در مذاکرات امضای توافقنامه باقی بماند چراکه برخی نمایندگان آمریکایی احتمالا با آن مخالفت می‌کنند و یکی از دلایلش این است که این نوع توافق موجب افزایش تنش با ایران می‌شود.

به گفته منابع وال استریت ژورنال، مساله فلسطین اهمیتی در شروط مقامات سعودی نداشته و آنها آن را موضوع اصلی نمی‌دانند.

جون هانا، مشاور سابق امنیت ملی دیک چینی، معاون رئیس جمهور سابق گفت، بررسی مساله فلسطین بسیار حاشیه‌ای بود.

وال استریت ژورنال نوشت، مسؤولان دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و برخی مقامات سعودی بر این باور هستند که اسرائیل باید با اقداماتی متواضعانه همانند انجام مذاکرات صلح با فلسطینی‌ها موافقت کند.

این روزنامه آمریکایی در ادامه به نقل از دنیل شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در اراضی اشغالی نوشت، عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و عربستان تسهیل آن در راستای منافع سه طرف خواهد بود اما این به معنای آن نیست که تحقق آن آسان خواهد بود.

روزنامه نیویورک تایمز نیز به نقل از مارتین اندیک، سفیر آمریکا در اراضی اشغالی در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون نوشت، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل واقعا این توافقنامه را می‌خواهد و این توافق تنها با حمایت بایدن ممکن است و بایدن در تلاش است نتانیاهو را متقاعد کند که اگر تل‌آویو اجازه دهد اوضاع در کرانه باختری و قدس شرقی به هم بریزد، این توافق با سعودی‌ها هرگز به دست نخواهد آمد.

اندیک همچنین تاکید کرد که بایدن معتقد است "توافق اسرائیل-عربستان در راستای منافع آمریکا در مهار نفوذ ایران خواهد بود".

وال استریت ژورنال در ادامه نوشت، «یکی از دلایل دشواری حصول این توافق که مذاکرات بسیار جدی برای امضای آن در دست انجام هستند، این است که می‌تواند فضای سیاسی خاورمیانه را تغییر دهد چراکه به سایر کشورهای آن که غالبا رویکرد اسلامی دارند چراغ سبزی برای قدم گذاشتن در این راه نشان می‌دهد و این امر روند تشکیل یک ائتلاف نظامی منطقه‌ای در مقابل ایران را سرعت خواهد بخشید».

با وجود دشوار بودن روند مذاکرات، این روزنامه آمریکایی به نقل از برخی مقامات آمریکایی، اسرائیلی و سعودی نوشت، حصول چنین توافقی ممکن است و به منزله پیروزی برای جو بایدن، سران عربستان و بنیامین نتانیاهو خواهد بود.

به نوشته نیویورک تایمز، مذاکرات از طرف آمریکا توسط برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی شمال آفریقا و خاورمیانه و نیز آموس هوکشتاین، معاون ارشد بایدن در امور انرژی که سال گذشته در  توافق لبنان و اسرائیل برای تعیین مرزهای دریایی میانجی بود، هدایت می‌شود.

اما این روزنامه به نقل از برخی منابع آگاه نوشت، از طرف عربستان، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نقش مستقیمی در مذاکرات دارد اما مذاکره‌کننده ارشد ریما دختر بندر آل سعود، سفیر عربستان در آمریکا است.

طبق اظهارات منابع این روزنامه آمریکایی، مسؤولان سعودی در پایان سال گذشته با کارشناسانی در موسسه سیاست‌های خاور نزدیک در واشنگتن، پژوهشکده حامی رژیم صهیونیستی رایزنی کردند.

به نوشته این دو روزنامه آمریکایی، شرط اصلی ریاض در مذاکرات حمایت آمریکا از غنی‌سازی اورانیوم در پروژه هسته‌ای عربستان و پشتیبانی از آن است تا بتواند سیستم تولید سوخت هسته‌ای خود را داشته باشد و همین مساله آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها را نگران کرده چرا که احتمال دارد روزی این سیستم به ساخت سلاح هسته‌ای توسط عربستان رسیده و موجب آغاز مسابقه تسلیحاتی با ایران شود.

یوئیل گوزانسکی، پژوهشگر ویژه روابط عربستان و رژیم صهیونیستی در موسسه امنیت ملی (که دفتر آن در تل‌آویو قرار دارد)  گفت، شرط هسته‌ای چالش بزرگتری برای اسرائیل است تا حدی که این سوال ایجاد می‌شود که آیا صلح با عربستان ارزش این ریسک را دارد.

برخی منابع آگاه نیز جمعه به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفتند که عربستان به دنبال گرفتن تضمین‌های امنیتی از آمریکا و حمایت آن از برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود به عنوان شرط عادی‌سازی روابط با اسرائیل و گرفتن تصمیمی نهایی در این خصوص است که می‌تواند شرایط سیاسی خاورمیانه را تغییر دهد.

با این وجود، بایدن به عادی‌سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی اهمیت می‌دهد، همینطور نتانیاهو که معتقد است بهبود روابط میان دو طرف می‌تواند به «افزایش امنیت در خاورمیانه» کمک کند.

رژیم صهیونیستی و عربستان از چند سال قبل با وجود اینکه روابط دیپلماتیک رسمی با یکدیگر ندارند، بر روی ایجاد روابط غیررسمی خود تلاش می‌کنند.

بایدن جمعه مدعی شد، هر چقدر روابط میان اسرائیل و همسایگان عرب آن بهتر شود، برای همه بهتر است.

سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا از تایید این مساله که عربستان برای گرفتن تضمین‌های امنیتی از آمریکا تلاش می‌کند، آنگونه که روزنامه وال استریت ژورنال خبر داده، خودداری کرد.

 جان کربی، هماهنگ‌کننده رایزنی‌های استراتژیک در شورای امنیت ملی از دستاوردهایی بایدن در سفر تابستان خود به اراضی اشغالی و عربستان سخن گفت.

کربی مدعی شد: سفر رئیس جمهور به منطقه دستاوردهای زیادی داشت و ما از تداوم این دیپلماسی حفاظت خواهیم کرد.

وزارت خارجه آمریکا از درخواست سی‌ان‌ان برای ارائه توضیحات در این خصوص خودداری کرد و سفارت رژیم صهیونیستی در واشنگتن نیز در این خصوص اظهارنظری نداشته است.