قالیباف رئیس مجلسی را از دست می دهد؟

در سال چهارم از مجلس یازدهم، شاید بتوان گفت محمدباقر قالیباف در متزلزل‌ترین حالت خود به عنوان رییس مجلس قرار دارد.

رویارویی بین یاران قالیباف با پایداری ها آنقدر علنی شده که حتی برخی پیش بینی می کنند پایداری ها در صدد تلافی این موضوع در بزنگاه حساس اجلاسیه چهارم هیات رئیسه باشند.

در سالی که چشم ها به اسفندماه دوخته شده تا در انتخاباتی دیگر چرخش صندلی ها در پارلمان را شاهد باشیم، در پارلمان، قالیباف و یارانش نگران خرداد ماه و آخرین انتخابات هیات رئیسه مجلس هستند، انتخاباتی «حیثیتی» برای آقای رئیس مجلس.

با اینکه مجلس یکدست محافظه‌کار، گزینه دیگری برای تکیه زدن بر صندلی ریاست ندارد، اما جریان جبهه پایداری، در این چهار سال، به صورت مداوم در رقابت با طیف قالیباف موسوم به نواصولگرایان بوده است.آنها خود نیز می‌دانند که رقیبی برای رقابت با قالیباف جهت کسب کرسی ریاست ندارند، اما سعی دارند با اهرم‌هایی خارج از میدان، این طیف را تحت فشار قرار دهند و اگر هم توانستند، ضرباتی بر پیکر این گروه سیاسی وارد کنند. اما در مقابل طیف قالیباف هم، دارای قدرت و نفوذ زیادی هستند که می‌توانند جلوی برخی جریانات را بگیرند.

از سوی دیگر روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی، طیف نزدیکان به جبهه پایداری را تقویت کرده است. همین موضوع شاید باعث نگرانی‌هایی میان سایر محافظه‌کاران و به خصوص جریان نزدیک به قالیباف باشد؛ البته نه بابت انتخابات هیات‌رییسه مجلس که بابت انتخابات مجلس دوازدهم.

یک رویای ناکام!

رویایِ قالیباف، ریاست بر پارلمان نبود، او از زمانی که رخت نظامی را از تن درآورد تا همین چند سال پیش عزمش را معطوف به فتح صندلی «شماره یک پاستور» کرده بود. خیزهای او برای رسیدن به این هدف اما ناکام ماند، یا رأی کافی را کسب نکرد یا حمایت اصولگرایان برای ماندن در صحنه را به دست نیاورد.شاید از همین رو بود که تلاش کرد مسیری دیگر را برای رسیدن به هدف اصلی خود برگزیند و یکباره در میدان رقابت های انتخاباتی مجلس در سال 98 حضور یافت.

اوج‌گیری دعوای قالیباف و پایداری

ماجرای قالیباف و پایداری‌ها این روزها دوباره اوج گرفته است؛ روزهای اخیر موضوع شاسی‌بلندها، قبل‌تر از آن، طرح عفاف و حجاب و همین‌طور موضوعات مختلف دیگر.

قالیباف در انتخابات هیات‌رییسه پیش‌رو با چالشی به نام جبهه پایداری روبه‌رو خواهد بود؛ پایداری‌چی‌ها و قالیبافی‌ها دیگر شمشیر را برای یکدیگر از رو بسته‌اند و همدیگر را در رسانه‌ها مورد حمله لفظی قرار می‌دهند. البته که در این بین پایداری‌ها با لحنی آرام سخن می‌گویند ولی به شیوه نقطه‌زنی، موردی را می‌گویند که باعث برآشفته شدن طیف قالیباف می‌شود. در جبهه روبه‌رو، نو اصولگرایان که هواداران قالیباف هستند، واکنش‌هایی تند و هیجانی نشان می‌دهند. به عبارت دیگر پایداری‌ها با تله‌گذاری برای قالیباف، دست روی نقاطی می‌گذارند که طیف مقابل حساسیت بالایی نسبت به آن دارد. شاید برگ برنده پایداری‌چی‌‌ها در جنگ رسانه‌ای با طیف قالیباف همین باشد که می‌توانند نواصولگرایان را در دام بازی خود بیندازند. 

محمدباقر قالیباف در دو سال ابتدایی ریاستش بر مجلس، بیش از 200 رای از نمایندگان را داشت اما در سال سوم این عدد از مرز 200 تا سقوط کرد و به 186 رای رسید.

قرار دادن قالیباف میان قیچی عفاف و حجاب

اما این طیف تندرو، بهار امسال پرکار بودند؛ بیشتر از سال‌های قبل. در ابتدای سال موضوع طرح عفاف و حجاب مطرح شد. به پیوست گزارش کمیسیون فرهنگی مجلس درباره عملکرد دستگاه‌ها پیرامون اجرای عفاف و حجاب، یک طرح هم وجود داشت که بنا بود سخنگوی کمیسیون پس از پایان قرائت گزارش، آن را مطرح کند، اما این اقدام صورت نگرفت. همان روز بیژن نوباوه عضو کمیسیون فرهنگی در سخنانی از عدم مطرح شدن این طرح انتقاد کرد. اما این آغاز دعوا بود؛ مرتضی آقاتهرانی مستقیما قالیباف را متهم کرد که اجازه نداده تا طرح عفاف و حجاب مطرح شود؛ از سوی دیگر کاظم صدیقی رییس ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور هم در یک سخنرانی مجلس را مسبب سامان نیافتن طرح عفاف و حجاب دانست. از همین رو، مجتبی توانگر نماینده تهران و از مقربان قالیباف، در نامه‌ای خطاب به صدیقی به‌شدت به او تاخت و از جبهه پایداری انتقادهای تندی کرد. در خلال این جنگ رسانه‌ای قالیباف و پایداری‌ها، آقاتهرانی رییس کمیسیون فرهنگی در یک یادداشت گفت که قالیباف قول داده تا اگر لایحه‌ای از سوی قوه قضاییه یا دولت درباره عفاف و حجاب به مجلس برسد، در کمتر از 70 ساعت آن را نهایی خواهد کرد. این سخنان تنها نشان‌دهنده این موضوع بود که رییس مجلس میان دو لبه یک قیچی قرار گرفته است؛ از یک‌سو اگر بپذیرد که مانع مطرح شدن طرح عفاف و حجاب شده، از سوی طیف نزدیک به افکار پایداری مورد انتقاد قرار می‌گیرد و چه بسا حتی در لیست‌های انتخاباتی مشترک هم او را نادیده بگیرند؛ از سوی دیگر اگر در طرح عفاف و حجاب پیشگام شود، ممکن است قشری که طیف نزدیک به تفکرات پایداری‌، آنها را «مذهبی‌های صورتی» توصیف می‌کنند از او ناامید شوند و در انتخابات آتی قالیباف را کنار گذارند..

رگ خواب پایداری ها در دست قالیباف؟

حضور قالیباف در انتخابات مجلس مخالفانش در جبهه پایداری را آنقدر برآشفت که برای کل جریان اصولگرایی خط و نشان بکشند که ذیل لیستی که قالیباف در آن حضور داشته باشد کاندیدایی را معرفی نخواهند کرد.

قالیباف اما به مثابه دیگر اصولگرایان به خوبی می دانست راز این مخالف خوانی ها در روحیه «سهم خواهی» پایداری ها نهفته است، او از همین باب هم وارد مذاکره با لیدرهای جبهه پایداری شد و در لحظه آخر نه تنها در لیست اصولگرایان قرار گرفت که حتی سرلیست، لیست مشترک اصولگرایان و پایداری ها شد.

او این رویه را در سه سال حضورش در پارلمان هم در پیش گرفت و هرجا با مخالفت های تندروهای پایداری روبه رو شد در پشت پرده با آنها به توافق رسید.

اما به نظر می رسد مناسبات قالیباف و پایداری ها در سال آخر کمی متفاوت تر شده باشد. قالیباف برای کسب اعتبار سیاسی و تفکیک کردن خط حرکتی خود با تندروها، این روزها علنی تر از قبل با تصمیمات این جبهه در مجلس و برخی اظهارات و تحرکات آنها در پارلمان مخالفت می کند.

رویارویی بین یاران قالیباف با پایداری ها آنقدر علنی شده که حتی برخی پیش بینی می کنند پایداری ها در صدد تلافی این موضوع در بزنگاه حساس اجلاسیه چهارم هیات رئیسه باشند.اجلاسیه ای که برای قالیباف حیثیتی است و نمی خواهد عنوان ریاست مجلس را در سال اخر پارلمان از دست بدهد.

رقیب در لحظه آخر وارد میدان می شود؟

«تنها گزینه فراکسیون انقلاب اسلامی برای ریاست مجلس آقای قالیباف است و تاکنون نیز هیچ کسی اعلام نامزدی برای این جایگاه نکرده است و حتماً در جلسه نهایی با حضور تمام اعضا نهایی خواهد شد».

این جمله را چند روز پیش ولی اسماعیلی عضو شورای مرکزی این فراکسیون اعلام کرد تا اینگونه قالیباف را بدون رقیب معرفی کند.

رصد فضای انتخاباتی مجلس و خبرهای جسته و گریخته از لابی اما حکایت از آن دارد که بعید است قالیباف بدون دردسر و بدون مانع افکنی پایداری ها اجلاسیه آخر را پشت سر بگذارد.

اتفاقی که البته معطوف به سابقه است و او در اجلاسیه های قبلی هم با رایزنی های پشت پرده و لابی ها و بعضا سهم دهی ها به پایداری ها در دیگر کرسی های هیات رئیسه توانست هم رقیب جدی روبروی خود نبیند هم رأی شکننده ای در ریاست مجلس نداشته باشد.

اما سالی که هدفگذاری اصلی سیاسیون پارلمانی و غیرپارلمانی معطوف به اسفندماه شده ممکن است فضای انتخابات هیات رئیسه را برای قالیباف سخت کند.

هم نمایندگان مجلس و هم مشخصا پایداری ها در تلاش هستند که نگاه ها در حوزه های انتخابیه شان را به سمت خود جلب کنند و در این مسیر گاها برای اقناع مخاطبان خود ممکن است رفتارهای سیاسی متفاوت از 3 سال قبل داشته باشند.

پایداری ها نیز که این روزها تندتر از قبل در باب مسائلی چون حجاب، صیانت، حمایت عملکرد دولت رئیسی و... اعلام موضع می کنند درست در همین نقطه مقابل قالیباف و یارانش که مواضعی متفاوت در این مسائل دارند قرار گرفته اند.

نامزدهایی برای تضعیف قالیباف

درباره انتخابات هیات‌رییسه مجلس هم، یک عضو فراکسیون انقلاب اسلامی، گفته که «به نظر می‌رسد کاندیدای اصلی ریاست مجلس در اجلاسیه چهارم آقای قالیباف باشد.» «علی علیزاده» در عین حال گفته که «آقایان نادران و آقاتهرانی هم کاندیدای ریاست هستند.» گفته‌های این نماینده مجلس نشان می‌دهد که رقابت خاصی برای صندلی ریاست وجود ندارد. اما اگر الیاس نادران و مرتضی آقاتهرانی نمایندگان منتقد مدیریت قالیباف در روز رای‌گیری نامزد ریاست شوند، نشان‌دهنده پابرجا ماندن اختلافات پایداری‌چی‌ها و قالیبافی‌ها خواهد بود. البته که این اختلافات به نظر نمی‌رسد به این راحتی حل شوند. از سوی دیگر در صورت حضور آقاتهرانی برای انتخابات هیات‌رییسه، شرکت او نه تنها برای نشان دادن جدا بودن خرج پایداری از طیف قالیباف خواهد بود، بلکه احتمالا یک شاخ و شانه کشیدن هم برای قالیباف در سال آخر مجلس و نمایش قدرت برای بدنه اجتماعی خودشان نیز خواهد بود.

علیزاده درباره کاندیداهای نایب‌رییسی مجلس هم به «ایسنا» گفته «غیر از آقای نیکزاد و مصری تعداد دیگری از نمایندگان فعال هستند.» یکی از این نمایندگان که به گفته این نماینده مجلس برای نایب‌رییسی فعالیت دارد، «مجتبی ذوالنور» نماینده قم و از نزدیکان به تفکرات جبهه پایداری است. منظور از فعالیت، لابی و رایزنی با جریانات تصمیم‌گیرنده است.  او درباره رای دادن نمایندگان به لیست فراکسیون‌ها برای انتخابات هیات‌رییسه هم گفته: «بعید است که نمایندگان به صورت لیستی رای دهند چون فراکسیون‌ها در مجلس نتوانسته نقش خود را به خوبی ایفا کنند و اثری در روند مجلس نداشته‌اند تا جایی که بعضا ناپختگی در تصمیمات مجلس به دلیل حذف فراکسیون‌هاست.» حذف فراکسیون‌ها همان عملکرد جزیره‌ای است که براساس گعده‌ها تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی می‌شود.

چالش قالیباف در بزنگاه اجلاسیه چهارم

رویارویی که می تواند خود را در بزنگاه اجلاسیه چهارم نشان دهد و قالیباف را برای تکرار حضورش در رأس پارلمان با چالش رو به رو کند.

برخی اما براین اعتقادند که قالیباف در سال آخر عمر مجلس هم بر همان مسیر سابق پیش خواهد رفت و لابی ها و سهم دهی ها بازهم راه گریز او از درافتادن با پایداری ها در مهمترین انتخابات درون پارلمانی است.

این احتمال آنجا قوی تر می شود که برخی خبرها پیرامون کاندیداتوری قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری دوره بعد را نادیده نگیریم. چه آنکه برخی تحلیل ها حکایت از آن دارد که ریاست پارلمان اوج جاه طلبی های سیاسی قالیباف نبوده است و او همچنان در فکر حضور در انتخابات ریاست جمهوری و تکیه بر صندلی ریاست جمهوری است.  شاید از همین روست که ریاست 4 ساله اش بر پارلمان را برای او حیثیتی و حیاتی می شود.

در این میان برخی نیز براین اعتقادند که پایداری ها حتی اگر کاندیدایی را وارد گود رقابت در انتخابات ریاست مجلس نکنند، با رأی پایین و شکننده به قالیباف، اینگونه رزومه آقای رئیس را مخدوش خواهند کرد.

تصمیمات حساس در دقیقه ۹۰

پیش بینی ها اما براساس حدس و گمان های برخاسته از مسیر حرکتی قالیباف از یک سو و پایداری ها از سوی دیگر است. تحولات سیاسی اما می تواند همه چیز را در دقیقه 90 تغییر دهد، به مثابه همان شب ویژه بستن لیست اصولگرایان و پایداری ها در سال 98 با سرلیستی قالیباف.