نقشه علی لاریجانی چیست؟

علی لاریجانی ،  از خرداد ۱۳۸۷ تا تیرماه ۹۹ که دوره ۸ساله ریاست علی لاریجانی در مجلس به پایان رسید تا امروز گمانه‌زنی در مورد آینده سیاسی او ادامه دارد.  .

کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری‌ ۱۴۰۰ نزدیک‌ترین گزینه برای آینده‌ای بود که بسیاری برای لاریجانی محتمل می‌دانستند که با ردصلاحیت او از سوی شورای نگهبان در عمل به بن‌بست رسید و پرونده انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰با انتخاب ابراهیم رئیسی برای او بسته شد. هرچند با توجه به این جمله که هیچ چیز در عالم سیاست غیرممکن نیست شاید بتوان هنوز شانسی برای رسیدن او به پاستور در سال ۱۴۰۴ یا ۱۴۰۸ در نظر گرفت. اما آنچه در حال حاضر می‌تواند علی لاریجانی را یک بار دیگر از گوشه عالم سیاست به صحنه سیاست بازگرداند، انتخابات ۱۱اسفند مجلس است؛ فارغ از آنکه او خود را به عنوان نامزد معرفی کند یا خیر.

۴سناریو زیر را با توجه به در پیش بودن دوازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی برای این سیاستمدار در نظر گرفته شده است.

سناریوی اول؛ ورود غیر مستقیم به انتخابات مجلس

هرچند کشور در پایان سال جاری انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی را به عنوان یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخابات سال‌های اخیر در کشور در پیش دارد، اما علی لاریجانی ترجیح خواهد داد به جای ورود مستقیم به انتخابات دست به تهیه لیست انتخاباتی از چهره‌های نزدیک به خود بزند و لیستی با حمایت خود راهی مجلس شورای اسلامی کند. در این سناریو او حتی شاید تلاش کند تا تایید صلاحیت این افراد را از نهادهای مربوطه اخذ کند. براساس این سناریو علی لاریجانی با این کار عملا خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۴ آماده خواهد کرد؛ چراکه درصورت ورود احتمالی‌اش به پاستور به همراهی بخش قابل توجهی از مجلس شورای اسلامی با خود نیاز خواهد داشت.

در این میان برخی خبرها نیز از فعال شدن تیم انتخاباتی او در برخی شهرستان‌ها حکایت می‌کند. پیش از این هم روزنامه خراسان سال گذشته در تحلیلی از آینده سیاسی لاریجانی با پیش‌بینی خیز او برای پاستور ۱۴۰۴، از نیم نگاه او نیز به انتخابات ۱۴۰۲ مجلس خبر داده بود. درآن تحلیل نیز عنوان شده بود که لاریجانی احتمالا همراه با چهره‌های دیگر از جمله آذری‌جهرمی و اسحاق جهانگیری فهرست تهران را تشکیل دهند. دلیل نام بردن از این چهره‌ها شخصیت فراجناحی لاریجانی و رابطه خوب و تعامل سیاسی او با بخشی از اصلاح‌طلبان بود.

سناریوی دوم ؛انتخابات مجلس ، هدف اصلی

براساس این سناریو، علی لاریجانی، انتخابات مجلس را به عنوان هدف اصلی خود در نظر گرفته است. به این ترتیب با توجه به آگاهی کامل او از شرایط کشور، لاریجانی حتی قائل به به‌دست‌آوردن حداقل ۱۰ درصد رای تهرانی‌ها برای ورود به مجلس شورای اسلامی خواهد بود. درواقع با توجه به اینکه او احتمال می‌دهد در انتخابات این دوره از مجلس مردم مشارکت قابل توجهی نداشته باشند، ریسک حضور در کارزار دوازدهمین دوره انتخابات مجلس را به جان می‌خرد و وارد مجلس می‌شود. او البته در این رهگذر رقیب سرسختی همچون محمد‌باقر قالیباف دارد که یا باید با او به رقابت بپردازد یا پروژه ائتلاف با او را پیاده کند. در این راستا ‌میهمانی افطار فروردین ماه سال جاری با حضور روسای مجلس پیشین کشور و با میزبانی محمد‌باقر قالیباف شاید بتواند پیش‌زمینه‌ای برای این ائتلاف باشد.

توییت اخیر لاریجانی در مورد پروژه خالص‌سازی و هشدارش در این خصوص و از سوی دیگر هشدارهای پی‌درپی قالیباف درمورد سوپر‌انقلابی‌ها نشان می‌دهد هر دوی آنها یک نگرانی مشترک دارند که می‌تواند پایه‌گذار ائتلاف آنها با یکدیگر باشد. در این بین لاریجانی برای عملی کردن این سناریو به گذر از خوان‌های تایید صلاحیت خود نیاز دارد که با توجه به

آنچه در رد صلاحیت او درسال ۱۴۰۰ بین او و نهادهای مرتبط گذشت شرایط را کمی برای او سخت خواهد کرد. مگر آنکه بتواند تایید صلاحیتش را برای این سناریو از مقام‌های بالاتر کسب کند. در این صورت به نظر می‌رسد علی لاریجانی بتواند درصدی از قشر خاکستری را برای حضور در پای صندوق‌های رای قانع کند. در این صورت حتی می‌توان گفت که او به گرم شدن تنور انتخابات آتی که خواسته اصولگرایان است، کمک خواهد کرد.

سناریوی سوم، فعالیت در پشت پرده سیاست

مطابق این تحلیل علی لاریجانی از این پس همچون هاشمی‌رفسنجانی در پشت پرده سیاست فعالیت خواهد کرد. «دنیای اقتصاد» در گزارشی در بیستم شهریور ماه سال گذشته خبرداده بود که لاریجانی اگرچه به‌صورت آشکار به سیاست نمی‌پردازد، اما به عنوان یکی از بازوهای مشورتی کشور در یکی از طبقات ساختمان هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوا، جلسات مشورتی و کارشناسی با چهره‌های ارشد سیاسی برگزار می‌کند. هرچند گفته می‌شود او پس از حملاتی که به او بعد از توییت‌هایش درمورد پروژه خالص‌سازی شد، دیگر این جلسات را تعطیل کرده است.

البته سال گذشته خبرهایی درمورد گعده‌های سیاسی او به همراه حسن روحانی، سید‌حسن خمینی، علی‌اکبر ناطق نوری و سید‌محمد خاتمی منتشر شده بود که شائبه تصمیم او برای تشکیل یک حزب سیاسی را مطرح می‌کرد. موضوعی که تا به حال نیز خبری از آن منتشر نشده است و در حد گمانه‌زنی باقی مانده است. با این حال از آنجا که لاریجانی یک شخصیت کلیدی میان اصولگرایان و اعتدالیون است و حذف او نیز به سادگی امکان‌پذیر نیست، به نظر می‌رسد درصورت عملی شدن سناریوی سوم از سوی لاریجانی، اصولگرایان از این به بعد باید بیشتر نگران فعالیت‌های پشت صحنه او به عنوان یک مشاور برجسته در عالم سیاست باشند تا حضور آشکار او در صحنه سیاست.

سناریوی چهارم، تا ۱۴۰۸صبر خواهد کرد

در این تحلیل برخی براین نظرند که لاریجانی تا ۱۴۰۸صبر خواهد کرد تا از ورای این صبر چند ساله و سنجیدن شرایط آتی کشور با دست پرتر قدم به کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری ۸سال آینده بگذارد. مزیت این سناریو این است که او تا جای ممکن خود را از آسیب‌های ورود به انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری تا ۱۴۰۴ مصون نگه خواهد داشت. ورود زودهنگام او به عرصه سیاسی منجر به شروع منازعاتی در صحن مجلس خواهد شد که به‌دلیل تغییر فضای بهارستان چهره سیاسی لاریجانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ ضمن اینکه یک اصل پذیرفته شده در جمهوری اسلامی وجود دارد که بر اساس آن فرد منتخب در انتخابات ریاست‌جمهوری برای دو دوره چهار ساله در پاستور باقی خواهد ماند. پس احتمالا لاریحانی با در نظر گرفتن این واقعیت تا انتخابات ۱۴۰۸ از ورود مستقیم به عرصه سیاسی خودداری کند و بیشتر خود را با لابی‌های سیاسی در پشت صحنه یا کادرسازی در مجلس و حوزه سیاسی مشغول کند. با تمام اینها علی لاریجانی در تمام دوران حضورش در عالم سیاست نشان داده که رفتارها و اکت‌هایش قابل پیش‌بینی نیست ازهمین‌رو تا اسفند سال جاری آنچه در فضای سیاسی کشور رخ دهد بر تصمیم لاریجانی برای عملی کردن سناریوهای پیش‌رو تاثیرگذار خواهد بود

آیا علی لاریجانی برای انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی ثبت نام خواهد کرد 

 گرچه لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ثبت نام کرد، اما صلاحیت وی توسط شورای نگهبان رد شد. اکنون پرسش این است که آیا علی لاریجانی برای انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی ثبت نام خواهد کرد و در صورت ثبت نام، صلاحیت او تایید خواهد شد؟ پرسش دیگر این که اگر لاریجانی در انتخابات شرکت نمی‌کند، چه دلایلی برای عدم حضور او وجود دارد؟ فرارو با نمایندگان پیشین مجلس شورای اسلامی و فعالان سیاسی در این خصوص گفتگو کرده است:

عزت الله یوسفیان ملا، نماینده دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و دهم مجلس به فرارو گفت: «آقای لاریجانی تصمیم برای ورود به انتخابات مجلس ندارد. افرادی که می‌گویند ایشان به انتخابات ورود می‌کند، بهتر است دلایل خود را نیز مطرح کنند. آقای لاریجانی صراحتا اعلام کرده بود که قصد ورود به انتخابات دوازدهمین دوره مجلس را ندارد. چند ماه پیش من در مصاحبه‌ای این موضوع را اعلام کردم و از ایشان نقل قول کردم و خود آقای لاریجانی نیز سخن من را مورد تایید کرد. هم اکنون نیز تکرار می‌کنم که ایشان قصد ورود به انتخابات را ندارد و اگر قرار بود وارد شود، در انتخابات یازدهم وارد می‌شد و دلیلی وجود نداشت که حضور خود را برای یک دوره قطع کند»

وی افزود: «آقای لاریجانی معتقد است که هر مدیری در کشور یک ظرف زمانی برای سمت خود دارد و وقتی از سمت خود کنار رفت، برگشتن به این سمت درست نیست. بسیاری از مشکلات کشور ما ناشی از همین برگشتن‌ها است. برای مثال شاهد این هستیم که رئیس جمهور سابق برای مجلس ثبت نام می‌کند. آقای لاریجانی مسیر حضور و ریاست در مجلس را طی کرده و اکنون معتقد است برگشتن به این مسیر، مصلحت نیست. در حال حاضر آقای لاریجانی فعالیت سیاسی خود را ادامه می‌دهد و حتی حجم کار وی کمتر از گذشته نیست.»

وی تاکید کرد: «بعد از پایان کار در مجلس، آقای لاریجانی به دستور مقام معظم رهبری در موضوع قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین نقش آفرینی کردند. در حال حاضر نیز سه حکم از رهبری دارند که شامل مشاور، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی است. هر یک از این سمت‌ها مسئولیت‌های زیادی دارد و در نتیجه آقای لاریجانی حجم کار کمتری از دوران ریاست مجلس ندارند. به طور کلی با توجه به این که زمان زیادی تا پایان مهلت ثبت نام مجلس باقی نمانده است، بسیار بعید می‌دانم آقای لاریجانی در انتخابات ثبت نام و شرکت کنند.»

حقیقت پور: جریان خالص ساز؛ مانعی برای حضور لاریجانی

منصور حقیقت پور، نماینده دوره نهم مجلس گفت: «آقای لاریجانی هنوز اعلام نکرده اند که تصمیمشان چیست. ما هنوز اطمینان نداریم که آقای لاریجانی در یازدهم اسفند سال جاری در انتخابات شرکت خواهند کرد یا خیر. اما در شرایطی که روند خالص سازی در حال استمرار است، برخی بزرگان مایل به حضور در انتخابات نخواهند بود. اگر می‌خواهیم برخی چهره‌ها وارد انتخابات شوند، ابتدا باید شاهد این باشیم که جریان خالص سازی دست از رفتار خود بردارد. در حال حاضر چنین تمایلی را نمی‌بینیم. بسیاری از افراد از جمله آقای لاریجانی مایل نیستند در انتخابات شرکت کنند و اعتبارشان رد شود، یا تایید صلاحیت شوند، اما در مراحل اجرایی اذیت شوند.»

وی افزود: «افرادی مثل آقای لاریجانی باید شواهد و قرائنی را ببینند که اطمینان حاصل کنند نظام مایل است با جریان خالص سازی برخورد کند. این بزرگترین عاملی خواهد بود که این افراد تصور کنند آمدنشان به صحنه، تاثیری در تغییر دارد، اما جریان خالص سازی، در حال استمرار رفتارش است و ثبت نام انتخابات نیز برای ۱۶ مرداد تعیین شده است. به همین دلایل نیز بسیاری از عقلای نظام در حالت تردید قرار گرفته اند که وارد انتخابات بشوند یا خیر. خالص سازی عبارت زیبایی است، اما در واقعیت شاید بهتر است کلمه تصفیه را به کار ببرم. این رفتار، نوعی تصفیه است.»

نایب رئیس دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در دوره نهم، ادامه داد: «فقط آقای لاریجانی نیست که در این فرآیند قرار دارد. چرا شخصی مثل آقای ناطق نوری این فضا را ترک کرده است؟ چرا در گوشه‌ای نشسته و مشغول امور علمی است؟ این ترک میدان از روی دلواپسی، رنجش خاطر و ناراحتی است. اگر این رفتار‌ها پیدا کند بسیاری از بزرگان نیز برای حفظ آبرو و اعتبار خود وارد چنین میدانی نمی‌شوند که مهر باطل بر تایید صلاحیتشان زده نشود. برای حضور این افراد باید حاکمیت تغییراتی جدی ایجاد کند. اگر آقای لاریجانی بخواهد وارد عرصه انتخابات شود، در جمع عقلا وارد می‌شود. افراد عاقل در این کشور کم نیستند. اگر زمینه فراهم می‌شد و آقای لاریجانی وارد میدان میشد، می‌توانست جریان عقلانیت را وارد انتخابات کند. آقای لاریجانی شخصیتی فراجناحی دارد و از اصلاح طلب تا اصولگرا و متخصصین و تکنوکرات‌ها از کار کردن با وی راضی هستند. درست است که آقای لاریجانی اصولگراست، اما قابلیت همکاری و همفکری با عقلای همه جناح‌ها را دارد.»

ابطحی: تمایلی برای تغییر فضای انتخابات وجود ندارد

اگر لاریجانی بیاید تایید صلاحیت می‌شودمحمدعلی ابطحی، معاون امور حقوقی و مجلسِ محمد خاتمی، به فرارو گفت: «در خصوص شخص آقای لاریجانی، از تصمیم ایشان اطلاع دقیقی ندارم، اما می‌دانم ایشان باهوش‌تر از آن هستند که در انتخابات شرکت کند، بدون آن که زمینه حضور مردم وجود داشته باشد. حسی که از بررسی شبکه‌های های اجتماعی می‌گیرم این است که در انتخابات پیش رو، چه آقای لاریجانی و چه بزرگ‌تر از آقای لاریجانی یا نامدار‌تر از ایشان و یا حتی اشخاص و جریان‌های تند و تیزتر از ایشان که تایید صلاحیت نمی‌شدند نیز تایید صلاحیت شده و شرکت کنند، باز هم تحول بزرگی را در انتخابات شاهد نخواهیم بود. علت هم مشخص است، اتفاقات اخیر در جامعه و قهری که رخ داد، فضای ارتباطی را مختل کرد و در نتیجه روند انتخابات نیز متاثر از این شرایط خواهد بود. شرایط فعلی برای مشارکت مردم شرایط خوبی نیست. افراد فعلی هم افرادی نیستند که بتوانند شور انتخاباتی ایجاد کنند.»

وی افزود: «شاید لازم است تغییراتی در سطح کلان رخ دهد که بتواند مردم را راضی به مشارکت در انتخابات کند و فضای سرد و قهر کمرنگ‌تر شود. تمام این تغییرات منوط به این است که مدیریت سیاسی کشور بخواهد این تغییرات رخ دهد و در آن حالت می‌توان به انتخابات امیدوار بود. گرچه بعید می‌دانم، چون اگر این اتفاق رخ دهد و مشارکت گسترده را شاهد باشیم، یکدستی فعلی که در حاکمیت ایجاد شده، آسیب می‌بیند. افرادی که یکدستی را ایجاد کرده و از آن سود می‌برند چندان علاقه‌مند با تغییر شرایط فعلی نیستند. به همین دلیل نمی‌توان بدون زمینه سازی شاهد تغییر در مشارکت مردم بود. من باورم این است که تمایلی برای تغییر جو وجود ندارد، چون برای به دست آوردن کرسی‌ها زحمت زیادی کشیده شده است.»

ابطحی گفت: «افزون بر این ها، تاثیر گذاری گروه‌های سیاسی به حدی کم شده که حتی اگر، همه گروه‌ها مشارکت کنند، انتظار نمی‌رود مردم اقبال چندانی نشان دهند. فضای تخریب گسترده‌ای که جناح تمامیت خواه داخلی و جناح اپوزیسیون خارجی علیه جریان اصلاح طلب به راه انداختند، راه‌های اصلاح طلبی را مسدود کردند و قدرت اصلاح طلبی را در جامعه از بین بردند؛ بنابراین اصلاح طلبان نیز قدرت مانور ندارند. از همان زمان که شعار "دیگه تمومه ماجرا" مطرح شد، هم افراطی‌های داخلی و هم اصلاح طلبان، قدرت‌های خود را از دست دادند. جریان‌های افراطی راست در داخل و جریان‌های اپوزیسیون خارجی سعی داشتند اصلاح طلبان را تخریب کنند، این در حالی بود که تا پیش از این شعارها، اصلاح طلبان از نفوذ اجتماعی برخوردار بودند و هدف هم همین تخریب جایگاه اجتماعی اصلاح طلبان بود.»