«نون خ» از «پایتخت» گذشت؟

: با گذشت بیش از یک ماه از سال جدید حالا می‌توان عملکرد سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی در تعطیلات نوروز و ماه رمضان را ارزیابی کرد. برنامه‌های که مقامات صداوسیما به شدت از آن‌ها راضی هستند و درباره موفقیت‌شان روایت‌های اغراق آمیز زیادی دارند.

 پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما اخیرا درباره موفقیت این سازمان در تعطیلات نوروز گفته است: «گزارش قابل‌توجه و امیدبخشی از استقبال مخاطبان از برنامه‌های رسانه ملی داشتیم که در هفته اول نوروز امسال در قیاس با برنامه‌های سال قبل همین بازه زمانی حدود ۸ درصد افزایش مخاطب را ثبت کرد. علاوه بر این، استقبال از برنامه‌های صداوسیما در فضای مجازی هم قابل‌توجه است. برنامه یکی از شبکه‌های اصلی ما در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها حدود ۸۰ میلیون بازدید داشت که نشان می‌دهد باید به استقبال مخاطبان در بستر‌های مختلف توجه کرد.»

جبلی همچنین در رابطه با بازدید برنامه‌های پخش شده در نوروز و ماه رمضان در فضای مجازی می‌گوید: «رصد معاونت فضای مجازی ما درخصوص برنامه‌های ماه مبارک رمضان و نوروز نشان داد که ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون بازدید فقط در مورد برنامه‌ها یا تقطیع برنامه‌های تولید شده در صداوسیما در همین یک ماه اخیر وجود داشته است.»

با وجود ذوق زدگی رئیس سازمان صداوسیما، اما کارشناسان رسانه معتقدند این آمار و گزارش‌ها اغراق‌آمیز است. کامبیز نوروزی در این باره می‌گوید: «اگر یک شبکه تلویزیونی برای مخاطبان جاذبه داشته باشد، مخاطبانش از خود تلویزیون برنامه‌ها را تماشا می‌کنند نه اینکه آن را در شبکه مجازی دنبال کنند؛ لذا این که یک میلیارد و نیم دفعه بخشی از برنامه‌های تلویزیون در شبکه‌های اجتماعی دیده شده؛ از نظر من نه تنها نشان دهنده موفقیت تلویزیون نیست بلکه نشان دهنده عدم موفقیت تلویزیون ایران است.»

منتقدان می‌گویند وایرال شدن یک برنامه و پخش کلیپ‌های آن به معنای تائید مخاطبان و استقبال آنها نیست، در بسیاری از موارد ایرال شدن یک برنامه در راستای نقد آن است.  برخی دیگر از منتقدان نیز به هزینه‌های سنگین تلویزیون در برنامه‌های نوروزی اشاره می‌کنند.  

اما گزارش‌های صداوسیما درباره جزییات بازدید از برنامه‌های این رسانه حاکی از آن است که سریال «نون خ» به عنوان پرمخاطب‌ترین سریال در این ایام یاد شد که با بیشترین میزان مخاطب ۴۱/۵ درصد مخاطب همراه بوده است.

طبق اعلام رییس مرکز تحقیقات صداوسیما، سریال «نون خ» با حدود ۴۱/۵درصد پرمخاطب‌ترین بوده است. سریال «زیرخاکی» ۲۴/۹ درصد، سریال «هفت سر اژدها» با ۲۲/۵ درصد و برنامه «محفل» به عنوان پرمخاطب‌ترین برنامه افطاری با ۲۷/۹ و به دنبال آن «زندگی پس از زندگی» با ۲۷/۱ درصد پربیننده‌ترین برنامه‌های رمضانی محسوب می‌شوند.

احمد خورشیدی ـ مدیر سایت تلوبیون ـ هم اعلام کرد در میان سریال‌ها، «نون خ» در هر قسمت با ۱۵۰ هزار بازدید در پلتفرم صداوسیما مواجه بوده و به لحاظ بیننده در صدر است. پس از این مجموعه، سریال «زیرخاکی» با ۱۴۰ هزار بازدید در هر قسمت، «هفت سر اژدها» با ۱۰۷ هزار بازدید و «رستگاری» با ۳۷ هزار بازدید و فصل جدید «جومونگ» حدود ۴۷ هزار بازدید به ازای هر قسمت داشته است.  

اما در حوزه سرگرمی برنامه «مهمانی» با بیش از ۶۰۰ هزار پربازدیدترین برنامه در تلوبیون محسوب می‌شوند.

با وجود این آمار مثبت، اما به عقیده بسیاری برنامه‌های صداوسیما به ویژه سریال‌های تلویزیون چندان موفق نبوده‌اند و در اغلب موارد افت کیفیت داشته‌اند.

سریال «هفت سر اژدها» که از دید ناظران شکست مطلق خورد و انتقادات شدیدی را برانگیخت درباره دیگر سریال‌ها هم انتقادات زیای مطرح است. 

چرا «نون خ» و «زیرخاکی» شکست خوردند؟

پیش از آغاز سال جدید تلویزیون برای احیای خود تصمیم به ساخت فصول جدید دو سریال «زیرخاکی» و «نون خ» گرفت. همچنین برای ساخت فصل جدید سریال پایتخت نیز اقدام کرد، اما به نتیجه مطلوب نرسید. تلویزیون همچنین دست همکاری به سمت ایرج طهماسب برای ساخت سری جدید برنامه «مهمانی» دراز کرد و ایرج طهماسب هم پذیرفت. به این ترتیب «زیرخاکی» به عنوان سریال رمضان و نوروز روی آنتن رفت و «نون خ» هم بعد از پایان تعطیلات نوروز پخش خود را آغاز کرد. هر دوسریال برخلاف انتظار نتواستند به آثار موفقی تبدیل شوند.

با وجود اینکه «زیرخاکی» و «نون خ» سریال‌های پربیننده نوروز امسال بودند، اما از طرف دیگر  باید پذیرفت این فصل از این دو سریال محبوب چنگی به دل نمی‌زد و نتوانستند موفقیت‌های پیشین را تکرار کنند. 

روزنامه هفت صبح درباره سریال «نون خ» نوشت: «مسیر «نون خ» از فصل چهارم کج شد که داستانی آشفته و بی فرجام داشت و شرح شکستش را بار‌ها نوشته‌ایم. از عاملی بیرونی یعنی شرایط اجتماعی سال ۱۴۰۱ به عنوان یکی از دلایل ناکامی «نون خ ۴» یاد می‌شود. قبول؛ چرا سری پنجم هم ضعیف است؟ به بار ننشستن ایده سفر و موردی، چون ازدواج سلمان و شیرین به همراه حذف و کمرنگ کردن برخی کاراکترها، نداشتن قصه پرکشش، عدم برخورداری از موقعیت‌های کمدی و کلامی ناب و … برخی دلایل شکست سریال هستند.»

در مقام مقایسه بسیاری «نون خ» را با سریال «پایتخت» مقایسه می‌کنند، حداقل در روند و رویه این مقایسه درست به نظر می‌رسد، اما «نون خ» هر چه گذشت ضعیف‌تر شد ولی «پایتخت» روند روبه رشد داشت.  

سینمای دیلی در این باره نوشته است: «مشکل اصلی «نون خ» در فصل پنجم همان مشکلی است که در فصل پنجم هر سریالی با شخصیت‌های واحد پیش می‌آید. یک موقعیت داستانی یا خلقیات یک شخصیت تا اندازه مشخصی ظرفیت کش آمدن دارد. سریالی که با الگوبرداری از «پایتخت» ساخته شد، اما مهم‌ترین ویژگی «پایتخت» یعنی شخصیت‌های جذاب پرتعداد را ندارد. اگر «پایتخت» در هر فصل چند شخصیت جدید را به عنوان برگ برنده رو می‌کرد، سازندگان «نون خ» تصور می‌کنند شخصیت‌ها و داستان موفق فصل‌های پیشین‌شان قرار است تا ابد جواب بدهد.»

سینما دیلی در ادامه نوشت: «داستان «نون خ» به تکرار افتاده و برگ برنده ندارد. به همین دلیل است شخصیتی مثل سلمان (با بازیِ کاظم نوربخش) از فصل دوم محبوبیت بیشتری نسبت به سایر شخصیت‌ها پیدا می‌کند. دلیلش هم ساده است. بیننده تا حالا چنین شخصیتی را ندیده و با روحیات او هیچ‌گونه آشنایی ندارد. اما همین شخصیت هم بعد از سه فصل دیگر حرف تازه‌ای ندارد و در فصل پنجم نمک خود را از دست داده است. «نون خ» هر فصل به برگ برنده‌ای، چون سلمان نیاز دارد.»

همچنین روزنامه هفت صبح درباره سریال «زیرخاکی»، ساخته جلیل سامان نوشت: «ایراد اصلی «زیرخاکی» به قصه برمی‌گردد که هر چه جلوتر آمد، کم‌ملات‌تر شد. تا جایی که داستان «زیرخاکی ۴» کش دار و فاقد جذابیت کافی بود. واقعا خیلی وقت‌ها نه قصه جلو می‌رفت و نه کشمکش‌های کمدی خنده ایجاد می‌کرد و این سوال مطرح شد که فریبرز و پریچهر تا کی به تنهایی می‌توانند بخندانند؟!».

به نظر می‌رسد حتی «زیرخاکی» از «نون خ» هم ضعیف‌تر عملکرد و شاید بهتر باشد تلویزیون در فصل‌های بعدی این سریال تجدید نظر کند. 

اما «مهمانی» ساخته ایرج طهماسب به عقیده بسیاری نسبتا موفق ظاهر شد و حتی از سری‌های پیشین این برنامه در شبکه خانگی نیز بهتر عمل کرد. افزایش شدید بازدید این برنامه در شبکه‌های اجتماعی هم ناشی از همین مطلب است. میدان دادن به شخصیت «آقوی همساده» در این سری از برنامه مهمانی جواب داده و توجه بسیاری را جلب کرده است. برخی از کاربران از حذف مهمان برنامه که عمدتا از سلبریتی‌ها و چهره‌های سرشناس بود رضایت دارند. اما یکی از مواردی که موجب انتقاد از «مهمانی» شده این است که بیش از گذشته پخش آن برای کودکان مناسب نیست. دیالوگ‌های آن بیشتر مناسب بزرگسالان است، به این ترتیب نمی‌توان گفت مهمانی برنامه‌ای برای کودکان است.

برنامه «مردان آهنین» هم از برنامه‌های موفق تلویزیون در حوزه سرگرمی بود و توانست مخاطبان زیادی را به خود جلب کند.