کارزار جدید کاربران فضای مجازی علیه سانسورهای سلیقه ای صداوسیما

حدود یک ســال و چند ماه بعــد از کمپین ضدسانســور هنرمندان صداوســیما (که کســانی چون مهــراب قاســمخانی، امیرمهــدی ژولــه، میتــرا حجــار، شــقایق دهقان و بســیار بازیگران دیگر تجربیات خود از ممیزی های عجیب تلویزیون را روایــت کردند)؛ یک بار دیگر پای موضوع مشابهی به رســانه های اجتماعی باز شده است. اتفاقی که انتشار همزمان محدودیت های جدیــد آ گهی هــای تلویزیونــی بــا رویدادهــای قســمت جدیــد برنامــه پژمــان جمشــیدی و حذف تقریبــا تمام نماهــای نزدیک النــاز حبیبی باعــث رواج بیشــترش در فضای مجازی شده و حاال کمتر اکانت یا پیجی میتوان یافت که حــاوی انتقــاد یا شــوخی بــا این قواعــد جدید نباشد.

آغاز بازی

 ماجرا با پســت اینستا گرامی امیرحســین شمشادی، مدیــر گروه آموزشــی روابط عمومی دانشــکده خبــر آغاز شد که به مواردی عجیب درباره قواعد و قوانین سانسور و ممیــزی در بخــش بازرگانــی صداوســیما اشــاره کــرد. ایــن کارشــناس ارتباطــات در ادامه بــا ذکر این مســایل باورنکردنــی کــه در تلویزیــون ایــران پخش آ گهــی چای ریختن مــرد بــرای زن، نشــان دادن هر نوشــیدنی قرمز، دســتکش چرم برای زنــان،خــوردن ســاندویچ و پیتزا و نشان دادن مرد و زن تنها یا دو پسر تنها در خانه ممنوع اســت بحثهای پردامنه ای را در فضــای مجازی کلید زد.

ماجرای الناز حبیبی

اتفــاق دیگــری کــه نقــش مهمــی در افزایــش حجــم بحثهــای ضدسانســور در روزهــای اخیــر داشــته؛ پخش عجیب حضور یکی از بازیگــران زن در یک برنامه گفت وگومحــور شــبکه نمایــش خانگــی اســت. اتفاقــی کــه بــرای النــاز حبیبــی در برنامــه «پیشــگو»ی پژمــان جمشــیدی رخ داد و تماشــا گران ایــن برنامــه در تمــام یک ســاعت و انــدی مدت زمان پخشــش شــاهد حتی یک نمــای نزدیــک از الناز حبیبی نیــز نبودنــد. در واقع در این برنامه پرحاشــیه حتی یک تصویر نمای نزدیک از النــاز حبیبی میهمــان برنامه پخش نشــد و در مقابل عمــده تمرکــز فیلمبــردار روی پژمــان جمشــیدی بــود. اتفاق و رویکردی باورنکردنی که بحث ها و واکنشهای انتقادی زیادی را موجب شد. از سیما به صدا! یکی از اولین و البته تندترین انتقادات در مورد سانسور تصویر الناز حبیبی در برنامه «پیشگو» را از «امین تارخ« شــاهد بودیم. یکی از معتبرتریــن، محبوبترین و البته قدیمیترین بازیگران تلویزیون که با لحنی کنایه آمیز در اینباره نوشــت: «مجری برنامه پیشگو، هنرمند گرامی پژمــان جمشــیدی اســت و میهمــان، یک بازیگــر... ای کاش حداقل اســم میهمان را مینوشتید، چرا که چهره ایشان را مطلقا ندیدیم و چنانچه مجری نامشان را ذکر نمیکرد، نمیدانستیم با کدام هنرمند روبه رو هستیم«! امین تارخ در ادامه این پرســش را مطرح کرد:«آخر چه لذتــی دارد سانســوری که ســازندگان برنامــه را وادار کند نمــای نزدیــک از آن مجــری و نمــای دور از آن میهمــان باشــد، تنها به دلیل زن بودن؟! خاصه بــرای بانویی که بسیار بی حاشــیه اســت. می توان گفت از سیما به صدا رسیدید، فقط!!!

تجربیات تاریخی شقایق دهقان

امیــن تــارخ البتــه تنهــا منتقــد محدودیتهــا و سانسورهای اخیر نبوده و بازیگران دیگری نیز به انتقاد از سختگیریهای تلویزیون در روزهای اخیر پرداخته اند. از جملــه شــقایق دهقــان بازیگــر ســریال هایی ماننــد »پاورچین» و «شــبهای بــرره» که دربــاره ممیزی های ســالیان گذشــته گفتــه و بــه عبــارت بهتــر رســانه ها از صحبت های او درباره سانسورها و ممیزیهای عجیبی که زمانی در تلویزیون اعمال می شد، نقل قول کرده اند. شــقایق دهقان در این زمینه گفتــه که «اوضــاع زنان در سالهای گذشته حتی سخت تر از امروز و محدودیت ها نیز بیشتر بوده است. در حقیقت زنان در سریال ها فقط مجــاز بــه پوشــیدن لباسهایی بــه رنگ های طوســی، مشــکی و قهــوه ای بوده انــد و حــق اجــازه گونــه آرایشــی نداشــته اند.« صحبت هایی کــه همزمانی انتشارشــان با ماجراهــای برنامه النــاز حبیبی می توانــد این معنای تلویحــی را هــم داشــته باشــد-که «بازیگــران امــروز چقــدر سوســول شــده اند و مثال اگــر به جــای ما و بــا آن محدودیت ها مواجه بودند، چه می کردند؟!»

توبیخ به خاطر لباس

 در پی ســیل انتقادات و اعتراضــات کاربران فضای مجــازی نســبت بــه ماجراهایــی چــون ممنوعیــت نمایــش چهــره یــک بازیگــر زن در یــک تا کشــوی نمایش خانگــی و البته ممنوعیت نمایش رفتارهایی مانند چای ریختن مرد برای یک زن در صداوســیما؛ شــاهد روایتهــای متعــددی دربــاره ســختگیری ها و سانســورهای عجیــب تلویزیــون از ســوی کارکنــان صداوسیما نیز بودیم. از جمله روایت طعنه آمیز یک مجری سابق که ادعا کرده رئیس سازمان صداوسیما به خاطــر «مــارک لبــاس آمریکایــی» توبیخــش کــرده اســت. اشــکان عقیلــی، مجــری ســابق صداوســیما نوشــته: «شــنیدم در برنامه پیشــگو با اجــرای پژمان جمشــیدی، ســازمان صداوســیما چهــره میهمــان برنامه رو نشــون نداده و خالصه کلی سانسور کرده!! که جنــاب تــارخ هــم بــه درســتی مطالبی نوشــتند... اما من در یک برنامه ده ســال پیش، بــه خاطر اینکه مارک پیراهنم آمریکایی بود، از طرف رئیس ســازمان توبیخ شــدم!!! بله توبیخ، نامه مستقیم زدن!! چند روز نذاشــتن بــرم ســر برنامــه!! چــه انتظــاری داریــن آخه؟!»

ساترا چه میگوید؟!

در پاســخ به انتقادات پیش آمده، ســاترا که وابسته بــه صداوسیماســت و در ماههای اخیر سانســورهای زیــادی را بــر آثار شــبکه نمایــش خانگی اعمــال کرده، نحوه پخــش برنامه و به عبــارت بهتر حــذف نماهای نزدیــک النــاز حبیبــی را بــر اســاس «ملاحظــات تصویــری» دانســته و دلیــل انتشــار ایــن قســمت را نیز اصرار ســازندگان برنامه عنــوان کرد. ســاترا در این زمینه مدعی شــد که تصمیــم آنها عدم پخــش برنامه بــوده و در ادامــه نیــز خــود النــاز حبیبــی را مســئول اتفاقــات پیش آمــده دانســت! ســاترا در اطلاعیه‎اش با اشــاره به اینکه «تهیه کننده پیشــگو با علم به نکات و ملاحظات تصویری، این قســمت را قبلا ضبط کرده بود و بنابراین پس از ارزیابی، به دلیل نوع اصلاحات، به احترام مخاطب تصمیم بر عدم انتشــار این برنامه گرفته شــده بود« ادعا کرده که »ساترا با توجه به اصرار عوامــل تولید و با رویکــرد جلوگیــری از تحمیل ضرر به بخش خصوصــی، بــا مســئولیت شــخص تهیه کننــده و رســانه نماوا، با انتشــار این قســمت-به رغم کیفیت نامناســب- موافقــت کــرده بــود.» در پایــان نیز ســاترا مسئولیت ماجراهای رخ داده را «ضمن ارج نهادن به فعالیتهای هنری ســرکار خانم الناز حبیبی» متوجه خود ایــن بازیگر می دانــد و می گوید که حواشــی ایجاد شــده محصــول «اقدامــات بــدون ملاحظــه و و اصــرار بر انتشار اثر با هر کیفیتی» بوده‌اند.