درباره توافق نفت ایران در برابر چای سریلانکا

ایران در دولت محمود احمدی‌نژاد در سال ۲۰۱۲ مقادیری نفت به ارزش ۲۵۱ میلیون دلار به سریلانکا صادر می‌کند.

این پول تا به امروز به ایران پرداخت نشده و اخیراً توافقی برای واردات چای در مقابل این آن صورت گرفته است. یکی از اعضای اتاق بازرگانی گفته بود سریلانکا در چنین تفاهمی چای مرغوب به ایران تحویل نمی‌دهد. من در توئیتی نوشتم «اگر در وضعیتی قرار گرفته‌ایم که به جای دلار چای بدهد، شکایت کردن از مرغوب نبودن جنس، بی‌معناست. به همان دلیل که ناچار چای می‌گیریم، چای نامرغوب هم می‌گیریم. بیچاره کشاورز داخلی.» 

سفارت ایران در سریلانکا توضیحاتی تکمیلی درباره این توافق و در نقد توئیت من ارسال کرده‌اند که ضمن تشکر بابت توضیحات‌شان، آن‌ها را عیناً در این‌جا می‌آورم. امیدوارم به روشن شدن وضعیت و درک این توافق در شرایط جاری کمک کند. 

توضیحات سفارت ایران در سریلانکا

۱. میزان بدهی سریلانکا به کشورمان مبلغ حدودی ۲۵۱ میلیون دلار است که از سال ۲۰۱۲ تسویه نشده باقی مانده است. 

۲. چای کالای اساسی محسوب می‌شود و ایران سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون دلار چای از خارج از کشور وارد می‌کند که بخش قابل توجهی از آن (حدود ۸۰ میلیون دلار) از سریلانکا است. 

۳. چای سیلان چای مرغوب و مورد پسند مردم ایران محسوب می‌شود. کشور سریلانکا نیز غیر از چای محصولی برای صادرات به ایران ندارد و چای مطلوب‌ترین محصولی است که می‌توان از این کشور وارد کرد. 

۴. در این توافق دو مسئله بسیار مهم گنجانده شده است. اول، سود این مبلغ در مدت عدم پرداخت که در آخر محاسبه خواهد شد و دیگر اینکه در صورت لغو تحریم‌ها اجرای این توافق متوقف شده و مابقی پول باید به صورت نقد از طریق سیستم بانکی پرداخت شود. 

۵. در این توافق صادرات چای تحت تأثیر سیستم دولتی نبوده بلکه فقط بخشی از توافق واردکننده‌ها و صادرکننده‌ها از این طریق انجام خواهد شد، لذا این‌که ممکن است طرف سریلانکایی چای با کیفیت مد نظر خودش – و نه چای مرغوب - را صادر کند صحت ندارد. در واقع فقط بخشی از تجارت چای دو کشور (حداقل ۵ میلیون دلار در ماه) از این طریق انجام می‌شود و تراکنش مالی در آن وجود ندارد و پول توسط دولت سریلانکا به صادرکننده پرداخت می‌شود. 

۶. با توجه به اینکه بر اساس این تفاهمنامه به هیچ عنوان چای  اضافه بر سازمان به کشور وارد نخواهد شد و همان‌طور که بیان شد تنها بخشی از همان واردات گذشته از این طریق پرداخت خواهد شد لذا لطمه‌ای به تولید داخلی نیز نخواهد خورد. 

۷. این توافق انجام می‌شد یا نمی‌شد، چای از سریلانکا وارد و در ازای آن ارز از کشور خارج می‌شد اما اکنون ضمن عدم خروج ارز ،طلب قدیمی ۹ ساله کشور نیز تسویه می‌شود.  

۸. این توافق اقدام مهمی بود، بسیاری از کشورها که مطالبات ایران را بلوکه کرده‌اند، از انجام چنین اقدامی نیز تاکنون خودداری کرده‌اند.

۹. در شرایط حاضر امضا و اجرای این تفاهم‌نامه می‌تواند بهترین تصمیم باشد زیرا سریلانکا به علت تحریم‌ها قادر به پرداخت این پول نیست و به مانند سایر کشورها مایل به مقابله با آمریکا نیز نیست. 

۱۰. اصل پرداخت سود این پول از زمان بلوکه شدن تا تسویه نهایی، در تفاهم‌نامه تاکید شده است و فقط مقدار سود باید در مذاکره کارشناسان تعیین شود.

۱۱. پرداخت بهای چای صادراتی به روپیه به صادرکنندگان سریلانکایی موضوع داخلی میان دولت و صادرکنندگان این کشور است و به تجار ایرانی ارتباط ندارد. خرید تجار ایرانی با دلار و گشایش اعتبار هم با همین ارز است. 

نکته سیاستی

خوب است سازمان‌های دولتی، نمایندگی‌های ایران در خارج کشور و هر مقام عمومی که اقداماتش زیر ذره‌بین رسانه‌هاست، قبل از انتشار خبر هر اقدامی، «پیوست اطلاع‌رسانی و رسانه‌ای» آن را نیز تهیه و به همراه خبر منتشر کند. همین یازه بند توضیح درباره توافق ایران و سریلانکا می‌توانست به همراه خود خبر منتشر شود و اثر و مسیر اطلاع‌رسانی درباره این توافق را تغییر دهد.