هشدار درباره شیوع یک بیماری مرگبار در ایران

تب کریمه کنگو می‌تواند کشنده باشد. سال گذشته در ایران، حدود ۱۰ نفر بر اثر ابتلا به تب کریمه جان باختند که تعداد نسبتا زیادی است.

با گرم شدن هوا از تعداد برخی بیماری‌های ویروسی کم شده و بر تعداد گروهی دیگر افزوده شده است. بسیاری از بیماری های ویروسی با افزایش گرما و زادوولد کنه‌ها و حشرات موذی شدت می‌گیرند. یکی از این بیماری ها تب کریمه کنگو است.

این بیماری که از طریق نوعی کنه که در پوست، گوشت و خون احشام و حیوانات وحشی وجود دارد انتقال می یابد، در فصل های گرم سال بیشتر می شود.

طبق گزارش اخیر مدیرکل روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور و بنابر تایید وزارت بهداشت و درمان اخیرا یک نفر به بیماری تب کریمه کنگو مبتلا شده است که خوشبختانه بهبود یافته است. با این حال وزارت بهداشت نسبت به شیوع این بیماری هشدار داده و از مردم خواسته است که اصول بهداشتی را رعایت کنند.

تب کریمه کنگو می تواند کشنده باشد. سال گذشته در کشور خودمان حدودا ۱۰ نفر  بر اثر این بیماری جان باختند که تعداد نسبتا زیادی است.

علائم تب کریمه کنگو چیست؟

ویروس تب کریمه کنگو ابتدا در دهه ۴۰ میلادی در کریمه پیدا شد. مدتی بعد دانشمندان پی بردند که منشاء این ویروس آفریقا و کشور کنگو بوده است. به همین دلیل نام این بیماری را تب کریمه کنگو گذاشتند.

علت تب نامیدن این بیماری، نشانه های بالینی آن است. در روزهای نخست این بیماری، حرارت بدن بیمار بالا رفته و او به تب شدیدی دچار می شود. در روزهای ۳ الی ۷ بیماری، تب کریمه کنگو وارد دوره جدیدی می شود. در این مرحله، بدن و به خصوص بینی فرد شروع به خونریزی می کند و قسمت های مختلف آن شروع به تورم و کبودی می کند.

در برخی موارد، تب کریمه کنگو با سردرد، شکم درد، بدن درد، اسهال شدید، تاری دید و کاهش شدید فشار خون همراه است. با این حال، بیماری تا زمانی که به مرحله خونریزی نرسد خطرناک نبوده و به مرگ منجر نمی شود. بعد از ورود بیماری به مرحله خونریزی، احتمال فوت بیمار به ۳۰ درصد می رسد.

درمان بیماری تب کریمه کنگو چیست؟

با وجود اینکه هیچ واکسن و درمان مشخصی برای تب کریمه کنگو وجود ندارد اما با درمان عمومی، افزایش توان و مقاومت بدن، تعادل دما و آب بدن و استراحت می توان از شدت کشندگی ویروس کاست و فرد را درمان کرد. آنچه باعث مرگ مبتلا می شود نه خود ویروس، بلکه آسیب هایی است که بدن بعد از ورود ویروس به خود می زند.

به جز درمان عمومی، برخی داروهای خاص نیز می توانند به درمان تب کریمه کمک کنند. طبق برخی پژوهش‌ ها، در دوره خونریزی که خطر مرگ بر اثر کاهش پلاکت ها وجود دارد، تزریق استروئیدها بخصوص متیل پردنیزولون در دوز بالا، میزان پلاکت خون را افزایش داده و نیاز بیمار را به فراورده‌های خونی کاهش می‌ دهد. این کار موجب کنترل تب  و کاهش تاثیرات آن هم می شود.

همچنین، عوارض بیماری بعد از درمان و از هفته دوم کاهش می یابد. در واقع، با کمرنگ شدن ضایعه‌های پوستی از روز دهم، به تدریج روند بهبودی آغاز می‌شود. بیشتر بیماران بستری شده در هفته‌های سوم تا ششم بعد از شروع بیماری وقتی شاخص‌ های خونی و آزمایش ادرار آنان طبیعی شد از بیمارستان مرخص می‌ شوند.

ضعف حاصل از این بیماری ممکن است برای یک ماه یا بیشتر باقی بماند. گاهی موهای بدن کامل می‌ ریزند که البته پس از ۴ تا ۵ ماه ترمیم می‌ شوند.

همانطور که گفته شد علت انتقال تب کریمه تماس حیوانات است. این بیماری ویروسی از جمله امراض مشترک حیوانات و انسان ها است که از طریق پوست و خون و گوشت حیوانات به انسان منتقل می شود.

به همین دلیل، مناطق غالبا روستایی و عشایری که با دام و احشام سر و کار دارند، بهترین مکان ها برای انتقال بیماری هستند. اکثر موارد بیماری تاکنون در تمام طول سال‌هایی که این بیماری شناسایی شده است، مربوط به استان‌های مرزی کشور و به خصوص سیستان و بلوچستان بوده است. با این حال، برخی مناطق روستایی در استان های گرم دیگر مانند هرمزگان، بوشهر، خوزستان هم محل خوبی برای شیوع تب کریمه کنگو هستند.

تب کریمه کنگو از طریق رعایت بهداشت عمومی انسانی و حیوانی کنترل می شود‌. مهم ترین گام در درمان این بیماری حذف کنه ناقل بیماری از طریق سمپاشی و شستشوی پوست و موی دام‌ ها و سمپاشی و ضدعفونی اماکن دامداری طبق نظر دامپزشکی است. دامداران باید از لمس کنه و لمس پوست حیوانات و موی آنها بدون دستکش خودداری کنند.

همچنین از تماس غشاهای مخاطی بدن (نظیر چشم و دهان) و لمس ترشحات و خون دام آلوده جدا جلوگیری شود. خودداری از کشتار دام در محل‌های عمومی، تهیه گوشت مورد نیاز از محل‌های مطمئن و تمیز، نگهداری گوشت تازه دام به صورت کامل به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۲ تا ۴ درجه سانتیگراد، پوشیدن دستکش، لباس بلند، چکمه و ..‌. هنگام تماس با احشام، اجتناب از خوردن گوشت و جگر خام ونیم پخته و... از جمله مهم ترین راهکارهای جلوگیری از ابتلا به تب کریمه کنگو است.

همچنین باید در نظر داشت که ویروس تب کریمه به حرارت حساس است و ضروری است گوشت مورد مصرف خود را خوب و کامل بپزید و قبل از مصرف مجدد هم خوب داغ کنید تا ویروس های احتمالی موجود در آن کاملا نابود شوند.