حکم شرعی خرید و فروش میلیونی اسکناس نو چیست؟ + تصاویر

با نزدیک شدن به ایام نوروز، خرید و فروش اسکناس‌های نو و تانخورده توسط دلالان در برخی خیابان‌های تهران و حتی خیابان های شهرهای دیگر که محل عمده چنین معاملاتی است خودنمایی می‌کند.

کافی است این روزها گذرتان به نقاطی همانند میدان فردوسی تا چهار راه استانبول تهران افتاده باشد؛ دلالانی را می‌بینید که با فروش این اسکناس‌ها در بسته‌های عمدتا صدتایی و با قیمتی بالاتر از نرخ واقعی به سودهای کلانی دست پیدا می‌کنند و براساس آنچه که از مشاهدات برمی‌آید فروشندگان پول‌های تانخورده، به عنوان مثال یک بسته صدتایی اسکناس ۱۰ هزار تومانی را به قیمت یک میلیون ودویست هزار تومان، یک بسته ۲ هزار تومانی را دویست و بیست هزار تومان و یک بسته صدتاییِ اسکناس هزار تومانی را به قیمت ۱۱۵ هزار تومان به فروش می‌رسانند.

نکته مهمی که در اینجا باید به آن اشاره کرد، وجه شرعی این قضیه است. این معامله که در ایام نزدیک به عید گسترش می‌یابد هرچند در نگاه اول ممکن است برای بسیاری از افراد ربا محسوب شود اما مراجع تقلید درباره حکم شرعی آن دیدگاه دیگری دارند و اشکال شرعی را بر آن مترتب نمی‌دانند.

 از نظر فقهی خرید و فروش پول نو با پول کهنه عیبی ندارد و ربا هم محسوب نمی‌شود. چون پول نو در چنین مواقعی به عنوان یک کالا محسوب می‌شود، به خاطر مزیت نسبی که دارد؛ یعنی ترجیح نو بودنش، اشکالی ندارد اما درباره اینکه چقدر تفاوت قیمت باشد، نباید اجحاف شود و انجام چنین معامله‌ای با یک قیمت توافقی که دو طرف از آن رضایت داشته باشند از لحاظ شرعی اشکالی ندارد.

اجحاف را بازار تعیین می‌کند. اگر نرخ متعارف بازار همین باشد عیبی ندارد و معمولا با کمی تفاوت فروخته می‌شود و اگر بر اساس قیمت بازار باشد عیبی ندارد. البته چون در این موارد اضطراری وجود ندارد شخص می‌تواند این پول‌ها را خریداری نکند.

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای

پرسش: آیا معامله اسکناس نو (خرید اسکناس با قیمتی بالاتر) که در ایام عید مرسوم است منع شرعی ندارد؟

پاسخ: در صورتى که معامله مذکور، به قصد جدى و با غرض عقلایى باشد مثل اینکه اسکناس‌ها از نظر کهنه و نو بودن با یکدیگر فرق داشته و یا داراى علامت‌هاى مخصوص بوده و یا نرخ آنها با یکدیگر، تفاوت داشته باشد، اشکال ندارد ولى اگر معامله، صورى و براى فرار از ربا بوده و در واقع براى دستیابى به سود پول باشد، شرعاً حرام و باطل است.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی، در بیان دیدگاهش درباره خرید و فروش پول می‌نویسد:

گرچه خرید و فروش اسکناس از نظر موازین فقهى مانعى ندارد، فرقى بین کم و زیاد، و وجود و عدم مدت، و کوتاه و دراز بودن مدت نمى‌کند، زیرا که اسکناس از مکیل و موزون نیست و رباى معاوضى، تنها در مکیل و موزون جریان دارد، ولى بهتر آن است که از انجام آن اجتناب شود.

حضرت آیت‌الله وحید خراسانی

سوال 305: آیا خرید و فروش اسکناس جایز است؟

پاسخ: در صورتی‌که اختلاف در جنس داشته باشد مثل دلار و تومان و دینار و غیره جایز است ولی اگر از یک جنس باشند (مثل اینکه اسکناس هزار تومانی را به هزار و صد تومان بفروشیم) خرید و فروش آن به مقدار کمتر یا بیشتر بنابر احتیاط واجب جایز نمی‌باشد.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی

سؤال: از کارمندان بانک هستم. بعضاً مشاهده می‌شود که برخی مشتریان پول نو (اسکناس تازه منتشر شده بانک مرکزی) را از بانک تهیه و به قیمت‌هایی بالاتر از قیمت اسمی منقوش بر روی آنها به فروش می‌رسانند. لطفاً بفرمائید حکم خرید و فروش پول نو (در صورتی‌که هر دو طرف بیع رضایت دارند) چیست؟ در صورت حرمت این مسئله وظیفه شرعی کارمندان بانک در این صورت چیست؟

پاسخ: معامله نقدی اسکناس‌های کوچک و بزرگ یا نو و کهنه با تفاوت مختصر به خاطر استفاده از نو بودن اسکناس یا حجم کم پول بزرگ در مسافرت و مانند آن اشکالی ندارد و همچنین خرید و فروش ارزهای مختلف هم اشکالی ندارد.

منبع:پورتال بانکداری اسلامی