شیوع نگران کننده انتقال بیماری‌ جدید حیوانی به انسان در ایران؛ «زئونوز» چیست؟

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با اشاره به شیوع بیماری‌های جدید قابل انتقال از حیوان به انسان در ۳۰ سال اخیر گفت: «برخی از این بیماری‌ها مانند هاری، تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو و طاعون به‌دلیل بروز همه‌گیری و احتمال مرگ‌ومیر در انسان موجب رعب و وحشت می‌شوند.»

پژمان بختیاری‌نیا با اشاره به ۶ جولای روز جهانی بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان یا زئونوز (Zoonosis) اظهار کرد: امسال شعار «سلامت واحد برای کنترل بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان» برای این روز تعیین شده است.

وی با اشاره به بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان افزود: تب مالت، هاری، سیاه زخم، تب خونریزی‌دهنده‌ کریمه کنگو، سارس، طاعون، آنفلوآنزای پرندگان و ... بیماری‌هایی هستند که به طور طبیعی بین حیوانات و انسان منتقل می‌شوند.

معادل ۴۹ درصد عوامل بیماری‌زا عوامل از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت،‌ از میان یک هزار و ۷۰۹ عامل بیماری‌زا، ۸۳۲ عامل معادل ۴۹ درصد عوامل از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند. عوامل ایجادکننده‌ این بیماری‌ها بسیار متنوع و شامل باکتری، ویروس، انگل، قارچ و پریون هستند.

وی افزود: بیماری‌های قابل انتقال میان انسان و حیوان، فصل مشترک وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی و دیگر سازمان‌های درگیر است و از نظر حفظ سلامت و بهداشت جوامع انسانی و دامی دارای اهمیت بسزایی است.

بختیاری‌نیا بیان کرد: نام این دسته از بیماری‌ها، نمایانگر مسئولیت مشترک و خطیری است که به طور مشترک بر عهده ادارات و سازمان‌های مختلف در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان این گونه بیماری‌ها است.

وی افزود: گروهی از این بیماری‌ها مانند سیاه زخم (Anthrax)، تب دره ریفت (Rift Valley fever) و... به ‌دلیل تلفات دام‌ها، موجب ضرر و زیان قابل توجه اقتصادی می‌شوند. برخی از بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان هم به ‌دلیل خطر گسترش آن به سایر کشورها، در تجارت بین‌المللی اثر سوء دارند.

شیوع بیماری‌های جدید «زئونوز» در ۳۰ سال اخیر

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از هر دو جنبه اقتصادی و بهداشت عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در ۳۰ سال اخیر بسیاری از بیماری‌های عفونی جدید شایع شده‌اند که بخش وسیعی از آن‌ها «زئونوز» هستند.

وی افزود: تعدادی از این بیماری‌ها برای اولین بار ظاهر شده‌اند در حالی که بسیاری از آن‌ها هم پس از دوره‌های خاموشی بار دیگر تظاهر یافته‌اند. برخی از این بیماری‌ها مانند هاری، تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو و طاعون به دلیل بروز همه‌گیری و احتمال مرگ و میر در انسان موجب رعب و وحشت می‌شوند.

برای پیشگیری از بیماری‌های مشترک چه باید کرد؟

بختیاری‌نیا گفت: موثرترین اقدام برای پیشگیری از بیماری‌های مشترک، اجرای برنامه‌های مدون توسط ادارات و سازمان‌های درگیر برای مبارزه با این گروه از بیماری‌ها است و لازم است این طرح‌ها و برنامه‌ها بی‌وقفه ادامه یابند.

وی بیان کرد: با این وجود، آگاهی عموم مردم از خطرهای این عفونت‌ها و بیماری‌ها، توجه جدی تولیدکنندگان مواد غذایی به ضوابط و مقررات دامپزشکی برای تولید فرآورده‌های غذایی سالم و بی‌خطر و آگاهی مصرف‌کنندگان و افراد در تماس با دام و محصولات دامی و نحوه تماس با دام هم بسیار ضروری است.