پیر شدن مغز چه علائمی دارد؟

در یک مغز طبیعی و سالم، مهم‌ترین چیزی که با افزایش سن ما اتفاق می‌افتد این است که نورون‌ها یا همان سلول‌های عصبی کمی کند می‌شوند، این کند شدن بدین معناست که ممکن است پردازش یا واکنش نسبت به اطلاعات جدید نسبت به زمان جوانی کمی به طول بیانجامد.

به گزارش عرشه آنلاین، وقتی حرف از مغز به میان می‌آید، باید این نکته در نظر گرفته شود که با افزایش سن، این عضو بدن نیز رو به پیری می‌رود و این، فرایندی بسیار طبیعی است. اما گاهی علائمی وجود دارند که نشان‌دهنده بیمار شدن مغز بوده و باید در اسرع وقت به پزشک گزارش داده شوند.

موضوع مهم این است که، تفاوت‌های زیادی بین تغییرات مغزی ناشی از فرایند پیری طبیعی و اختلالات شناختی یا بیماری‌هایی مانند آلزایمر و سایر انواع زوال عقل وجود دارد.

در یک مغز طبیعی و سالم، مهم‌ترین چیزی که با افزایش سن ما اتفاق می‌افتد این است که نورون‌ها یا همان سلول‌های عصبی کمی کند می‌شوند، این کند شدن بدین معناست که ممکن است پردازش یا واکنش نسبت به اطلاعات جدید نسبت به زمان جوانی کمی به طول بیانجامد.

اما در اینجا دو نکته مهم وجود دارد: یکی اینکه این حالت برای هر فردی متفاوت است، برای مثال افراد ۱۰۰ ساله‌ای دیده شده‌اند که مغزشان خیلی خوب و سریع عمل می‌کند. دوم اینکه مشکلات شناختی باعث می‌شوند روزتان را سخت‌تر پشت سر بگذارید و بدن علائم درونی و ظاهری را نشان می‌دهد که عادی نیستند و بخشی از فرایند عادی پیری مغز به حساب نمی‌آیند. این‌ها سیگنال‌هایی مهمی هستند که باید مراقب آن‌ها باشید و هرچه سریع‌تر مسئله را با یک پزشک در میان بگذارید.

در اینجا علائمی را نشان خواهیم داد که می‌توانند سرنخ‌های مهمی از بروز مشکلات مغزی باشند:

از دست دادن حافظه کوتاه مدت

در میان اختلالات مغزی که در پیری به سراغ افراد می‌آید، آلزایمر از همه مهم‌تر است و نشانه‌های هشداردهنده اولیه واضح‌تری دارد. آن بخش از مغز که آلزایمر بیشتر بر روی آن اثر می‌گذارد حافظه کوتاه مدت می‌باشد. بنابراین اصلی‌ترین علامت اولیه این بیماری از دست دادن حافظه کوتاه مدت است، چیزی که همه متوجه آن خواهند شد. این حالت می‌تواند شامل هر چیزی از فراموش کردن اتفاق مهم روز تا ناتوانی در یادآوری دستورالعمل‌ها باشد. تکرار سؤالات و فراموش کردن مکالمات اخیر نیز از شاخصه‌های مهم آلزایمر است. این مشکل می‌تواند ناشی از اختلال در لوب میانی باشد، که به‌کرات در میان علائم اولیه بیماری آلزایمر و همچنین برخی اختلالات دیگر مغزی دیده می‌شود.

از دست دادن حافظه بلندمدت

اگر مشکلات حافظه، به عدم توانایی یادآوری درست وقایع سال‌ها و یا دهه‌های قبل زندگی مربوط باشد، احتمالاً فرد به نوع دیگری از زوال عقلی دچار شده است. در افراد دچار آلزایمر معمولاً حافظه بلندمدت، باقی می‌ماند؛ اما در سایر بیماری‌های مربوط به زوال عقلی مشکلات بیشتر در رابطه با حافظه بلندمدت هستند.

زوال عقل چندگانه عروقی ناشی از سکته مغزی است که باعث قطع جریان خون در بافت آسیب دیده مغز می‌شود. سکته مغزی ممکن است بخشی از مغز، که مسئول حافظه بلندمدت است را دچار آسیب کند.

اشکال در پیدا کردن کلمات

حتی یک فرد سالم ۴۰ ساله نیز ممکن است نتواند نام کسی را به یاد بیاورد؛ اما در مراحل بعدی زندگی، دشوار بودن یادآوری کلمات و اصطلاحاتی که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات شناختی باشد. این می‌تواند به علت بروز اشکال در قسمتی از مغز باشد که مسئول کنترل زبان (واژه‌ها) است، معمولاً در لوب گیجگاهی و یا آهیانه. این حالت همچنین می‌تواند از نشانه‌های اولیه آلزایمر، سایر اختلالات تخریب نورونی، ضایعه مغزی ساختاری یا آسیب‌های ناشی از سکته باشد.

عدم توانایی مدیریت کارها

یکی دیگر از نشانه‌های زودرس آلزایمر، می‌تواند بروز مشکلاتی در عملکرد اجرایی باشد که در ناحیه‌ای از مغز به نام قشر پیشانی دیده می‌شود. عملکرد اجرایی، سطح بالاتر تفکر است. بنابراین اگر کسی در مدیریت کارها و تحلیل تصمیمات دچار اشکال شود باید در نظر داشت که این‌ها مواردی هستند که در مراحل اولیه آلزایمر مشاهده خواهند شد.

مشکلات رانندگی

افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است متوجه نباشند که در پشت فرمان نشسته‌اند، اما خانواده و دوستان می‌توانند مشکلات بالقوه را مشاهده کنند. شاید برخی عوامل فیزیکی به کاهش توانایی رانندگی فرد در پیری منجر شود مانند، سفتی مفاصل و کاهش قدرت بینایی. اما آلزایمر و سایر انواع زوال عقل، همچنین می‌تواند باعث بروز مشکل در حافظه و تصمیم‌گیری شود. اگر یک فرد بزرگسال و مسن نشانه‌هایی از مشکلات رانندگی را نشان می‌دهد، مانند فراموش کردن نحوه پیدا کردن مکان‌های آشنا، اطرافیانش باید با پزشک تماس بگیرند تا تعیین کنند که آیا او دیگر قادر به ادامه رانندگی هست یا خیر.

تغییر حالت و شخصیت

احساس غمگینی یا حتی بی‌تفاوتی نیز ممکن است باعث نگرانی شود. تبدیل شدن به یک فرد افسرده در افراد سالخورده می‌تواند از علائم دیگر اختلالات شناختی باشد. این امر می‌تواند به علت تغییرات در بخش لوب پیشانی، آمیگدال و دیگر ساختارهای مغز به علت بیماری آلزایمر یا سایر مشکلات مغز رخ دهد.

مشکلات تعادل

در مورد انواع دیگر زوال عقل، ممکن است مشکلات فیزیکی نیز جزئی از علائم باشند. برای مثال در زوال عقلی چندگانه عروقی، اختلال در عملکرد ذهنی ممکن است با سرنخ‌های فیزیکی مانند از دست دادن تعادل همراه باشد. زوال عقلی لویی‌بادی، وضعیت پیشرفته‌ایست که در آن پروتئین غیرطبیعی در مغز ته‌نشین می‌شود و اغلب همراه با برخی از ویژگی‌های بیماری‌های شبیه پارکینسون است. بنابراین فرد ممکن است دچار سفتی و لرزش در اندام و یا برخی از توهمات، به ویژه توهمات شنیداری شود.

از دست دادن حس بویایی

کاهش قدرت بویایی از نشانه‌های اولیه اختلال تخریب‌کننده‌ای به نام بیماری پارکینسون است. همچنین ناحیه‌ای از مغز که مسئول بویایی است می‌تواند تحت تأثیر آلزایمر قرار بگیرد. در واقع دو مطالعه در سال ۲۰۱۶ میلادی نشان داد که پزشکان می‌توانند با تست قدرت بویایی افراد با انواع عطرها، قهوه، دود و تمشک افراد را از نظر آلزایمر غربالگری کنند.

اشکال در قدرت شنوایی

درحالی‌که ممکن است دلایل متعددی برای کاهش شنوایی وجود داشته باشد، مانند عفونت یا سوراخ‌ شدن پرده صماخ، آلزایمر نیز می‌تواند از دیگر دلایل بروز این مسئله باشد. پلاک‌هایی در مغز با این شرایط در ارتباط‌اند و می‌توانند در توانایی عملکردی مرکز شنوایی اختلال ایجاد کنند.

چه زمانی وقت آن است که با پزشک تماس بگیریم؟

تغییرات شناختی مانند از دست رفتن حافظه یا سردرگمی که در روال عادی زندگی‌تان اختلال ایجاد می‌کنند نباید به عنوان بخشی از فرآیند مسن‌تر شدن پذیرفته شوند. هیچ‌کس نباید این حس را داشته باشد که پیری طبیعی با از دست دادن عملکردهای مهم مغز همراه است. این فقط یک بی‌اعتنایی مطلق است.

تغییرات شناختی که بر زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد، دلیل محکمی برای تماس با پزشک و در جریان قرار دادن او است. کاهش حافظه و قدرت تفکر که توسط دیگران قابل مشاهده و درک است و تغییرات مهم در عملکرد باید جدی گرفته شود.

منبع: بهداشت نیوز