چطور بر استرس و اضطراب امتحان غلبه کنیم؟

یک کارشناس روان‌شناسی گفت: ترس از عدم قبولی در آزمون‌های تحصیلی و استخدامی می‌تواند عملکرد فرد را مختل کند.

حسین احمدخانی، کارشناس روان‌شناسی تشریح کرد: دانشجویان و دانش‌آموزان آزمون‌های مختلفی را در دوران تحصیل  و در طول زندگی تجربه می‌کنند که این آزمون‌ها ممکن است کلاسی، میان‌ترم و پایان ترم، نهایی، کنکور و استخدامی و... باشد و ترس از قبولی ضمن مختل کردن عملکرد فرد باعث پریشانی، هراس، تپش قلب، تعریق، سردرد، بی‌قراری و تکرر ادرار و... شود.

وی با بیان اینکه اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات نوروتیک است که همه انسان‌ها در شرایط مختلف آن را تجربه می‌کنند، اضافه کرد: اضطراب امتحان نوعی نگرانی افراطی درباره نحوه عملکرد خود در امتحان است.

این دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران اضافه کرد: اضطراب سازنده نوعی از اضطراب است که شخص را برای فعالیت درسی و برنامه‌ریزی منظم‌تر سوق می‌دهد و معمولاً شخص را فعال و توانمند می‌سازد تا بتواند نتیجه بهتری از مطالعه خویش به دست آورد.

احمدخانی با بیان اینکه وجود اضطراب در حد اعتدال پاسخی سازش یافته تلقی می‌شود و می‌تواند تأثیر مثبتی در فرایند زندگی و رشد و تحول آن داشته باشد، ادامه داد: اضطراب بیمارگون اضطرابی است که نه‌تنها منجر به رشد فردی نمی‌شود؛ بلکه اختلال در عملکرد فردی نیز به وجود می‌آورد.

این کارشناس روان‌شناسی تصریح کرد: فردی که دچار اضطراب امتحان است در توانایی‌های خود برای آزمون دچار تردید می‌شود و افزایش اضطراب می‌تواند منجر به اختلال در تمرکز، کاهش ظرفیت یادگیری و در مجموع منجر به افت عملکرد تحصیلی شود.

وی بیان کرد: ترس از فراموش‌کردن مطالب خوانده شده، سخت‌گیری معلمین یا اساتید در طول سال تحصیلی، انتظار بیش از حد والدین، عدم وجود خودباوری و اعتمادبه‌نفس پایین  در فرد و عدم آمادگی کافی برای امتحان از مهم‌ترین عوامل ایجاد ترس و اضطراب امتحان است.

احمدخانی با بیان اینکه اگر دانشجویان و دانش‌آموزان امتحان را امری عادی تلقی کنند و از قوانین و سؤالات نترسند، کمتر دچار اضطراب می‌شود، افزود:  اهمال‌کاری در طول سال تحصیلی، شب امتحانی خواندن، خواب  و تغذیه نامناسب می‌تواند اضطراب امتحان را افزایش دهد.

این کارشناس روان‌شناسی با بیان اینکه دانشجویان و دانش‌آموزان باید از توجه بیش از حد به اضطراب امتحان خودداری کنند، اظهار کرد: پاسخ‌ها و رفتارهای سازنده از قبیل مطالعه بیشتر، مشورت با دیگران، تنفس عمیق، تمرینات آرام‌بخشی، تمرین سؤالات امتحانی قبلی و شرکت در آزمون‌های آزمایشی می‌تواند در کاهش اضطراب مفید باشد.

به گفته احمدخانی، برای کاهش اضطراب امتحان فرد باید میزان تسلط خود به محتوای آزمون را افزایش دهد و محرک‌های نامطلوبی مانند احساس گناه، ناامنی و ترس از گرفتن نمره پایین و... را کاهش دهد.