ریتینر ثابت ارتودنسی چه مزایا و معایبی دارد؟

ریتینر های ثابت یا غیر متحرک (permanent or fixed retainers)، دارای سیم فلزی هستند که به دندان ها می چسبد. این سیم یا صیقلی و صاف است و یا حالت بافته شده دارد. سیم به دندان ها می چسبد و با توجه به بایت شما (bite) تنظیم می شود تا از حرکت و جابه جایی دندان ها جلوگیری کند.

ارتودنتیست ها معمولا پس از اتمام دوره درمانی با بریس (braces)،  ریتینر های ثابت را برای بیمار تجویز می کنند تا از حرکت دندان ها به مکان اولیه شان پیش گیری شود. همچنین، اگر ارتودنتیست احتمال بدهد که بیمار به دستوراتش درباره نحوه استفاده از ریتینر متحرک، به اندازه کافی توجه ندارد، ریتینر غیر متحرک را برای بیمار تجویز می کند. البته، برای استفاده از پلاک نگه دارنده ثابت (ریتینر)، سطح دندان ها باید به اندازه ای باشد که ماده چسبنده بتواند ریتینر را در جای خود نگه دارد.

برای به دست آوردن بهترین نتیجه، دندان پزشک متخصص ترکیبی از ریتینر متحرک و ثابت را برای بیمار به کار می برد. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که محبوبیت پلاک های نگه دارنده ثابت، در سال های اخیر افزایش یافته است. معمولا از ریتینر های متحرک برای دندان های فک بالا و از ریتینر های ثابت، برای دندان های فک پایین استفاده می شود. اما در نهایت به دلیل وجود تفاوت های فردی، دندان پزشک روش منحصر بفردی را برای درمان ارتودنسی هر بیمار بر می گزیند.

در ادامه این مقاله به چگونگی عملکرد ریتینر ثابت، اینکه منظور از فیکس ریتینر چیست؟ نحوه نگه داری از آن و مزایای ریتینر دائم نسبت به انواع دیگر، می پردازیم.

نگهدارنده ثابت ارتودنسی و ویژگی های آن

ریتینر ثابت (bonded retainer) با نام های زیر نیز، شناخته می شود:

سیم لینگوال (lingual wire)

ریتینر فیکس شده و دائمی (fixed retainer)

ریتینر های ثابت، بیشتر برای دندان های فک پایین به کار می روند. به ریتینر دائمی، سیم لینگوال نیز گفته می شود؛ چراکه سیم به سطح پشتی دندان ها می چسبد و در مجاورت زبان است. برای ماندگاری طولانی تر، بهتر است که ماده اتصال دهنده (چسب) روی دندان های نیش پایین قرار بگیرد.

پلاک نگهدارنده ثابت، به طور دائمی روی دندان ها قرار می گیرد تا از حرکت آن ها جلوگیری کند. در مواردی، ممکن است فرد مجبور شود که تا آخر عمر از ریتینر استفاده کند. اگر نگهدارنده دائمی، لثه و دندان ها را تحریک کند و یا باعث تجمع بیش از حد پلاک (plaque) در اطراف دندان ها شود، ارتودنتیست آن را از درون دهان بیمار برمی دارد تا از آسیب بیشتر پیش گیری کند.

در مقابل ریتینر های ثابت،  میتوان از ریتینر هالی نیز نام برد. به این نوع، ریتینر سیمی (wire retainer) نیز گفته می شود. این نگه دارنده، از سیمی نازک، پلاستیک و اکریلیک ساخته شده و شکل سقف دهان و گوشه های داخلی دندان ها را به خود می گیرد. سیم فلزی، برای حفظ هم تراز بودن دندان ها، بر روی آن ها قرار می گیرد.

ریتینر متحرک و ثابت ارتودنسی چه تفاوت هایی باهم دارند؟

محاسن ریتینر ثابت

لازم نیست که آن را در بیاورید و دوباره درون دهان بگذارید. بنابراین، احتمال جابه جایی دندان ها پس از برداشتن بریس، به حداقل می رسد؛ چراکه ریتینر به صورت دائمی در دهان قرار دارد.

از بیرون قابل مشاهده نیست و کسی متوجه وجود آن نمی شود. ریتینر ثابت به پشت دندان ها می چسبد و از رو به رو دیده نمی شود.

تاثیری بر نحوه گفتار ندارد. در نتیجه، باعث کاهش اعتماد به نفس فرد نمی شود.

گم نمی شود. ریتینر به طور دائمی و با چسب مخصوص، به دندان ها چسبیده است.

به آسانی خراب نمی شود.

دندان ها را در سر جای خود، ثابت نگه می دارد. با انجام این کار، دندان ها مرتب باقی می مانند.

محاسن ریتینر متحرک

هر زمان که خواستید، می توانید آن را از دهان خارج کنید. برای مثال، هنگام غذا خوردن یا تمیز کردن دندان ها می توانید پلاک را از دهان خود در بیاورید.

برای ساختن قالب از روی دهان شما، تنها یک دقیقه و سی ثانیه زمان لازم است. ریتینر از روی قالب گرفته شده، ساخته می شود و تا سال ها برای فرد قابل استفاده است.

ریتینر متحرک به راحتی تمیز می شود. می توان از محلول های تمیز کننده مخصوص استفاده کرد. تمیز کردن پلاک اهمیت زیادی دارد چون باکتری ها سریعا روی آن تجمع پیدا می کنند.

نخ دندان کشیدن آسان تر است. می توانید ریتینر را از دهان خارج کنید و به آسانی از نخ دندان استفاده کنید.

ریتینر های متحرک برای دندان های فک بالا مناسب تر هستند. اگر در فک بالا از پلاک ثابت استفاده شود، ممکن است دندان های فک پایین مدام با سیم ریتینر برخورد کنند و به آن آسیب بزنند.

هر دوع نوع ریتینر، معایب و مزایای خاص خود را دارند. هر فرد باید بسته به شرایط و نیاز های خود، ریتینر مناسب را انتخاب کند. ارتودنتیست، مزایا و معایب هر روش را به طور کامل برای هر بیمار توضیح می دهد. ارتودنسی دندان در اصفهان، تهران  و سایر شهرها در صورتی میتواند موفقیت آمیز باشد که زیر نظر متخصص ارتودنسی با تجربه صورت گیرد.

ایرادات ریتینر ثابت

نگهدارنده ثابت دارای معایب و کاستی هایی هم هست. برخی از معایب آن عبارت است از:

پروسه چسباندن ریتینر ثابت به دندان ها، ممکن است طولانی باشد. در مواردی، حدود یک ساعت طول می کشد تا پلاک کاملا به دندان ها بچسبد و در جای خود فیکس شود. در صورتی که برای ریتینر متحرک، فقط لازم است که از دهان بیمار قالب تهیه شود. با کمک قالب، ریتینر متناسب با دهان فرد ساخته می شود.

هنگامی که ریتینر ثابت در دهان است، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دشوار می شود. به همین دلیل، احتمال پوسیدگی دندان ها و ابتلا به بیماری لثه افزایش پیدا می کند.

پلاک نگه دارنده ثابت، همیشه درون دهان است. ممکن است سیم ریتینر باعث تحریک زبان شود. در صورتی که سیم بشکند و یا از دندان ها جدا شود، لثه ها و زبان تحریک می شود و آسیب می بینند.

خوردن بعضی غذا ها می تواند از تاثیرگذاری ریتینر بر دندان ها بکاهد. گاز زدن غذا های سفت مانند سیب یا استیک، ممکن است باعث خم شدن سیم و به هم خوردن تنظیم آن شود. غذا هایی که شکر های مصنوعی و سایر مواد نگه دارنده در آن ها وجود دارد، به ماده چسبنده پلاک آسیب می رسانند و در نهایت باعث جدا شدن سیم ریتینر از دندان ها می شوند.

سیم ریتینر ممکن است بشکند و یا از دندان ها جدا شود و در این صورت به تعمیر نیاز خواهد داشت. بیمار باید برای تعمیر سیم، هزینه ای را پرداخت کند.

در صورت خم شدن و یا جابه جایی نگهدارنده ارتودنسی، چه باید کرد؟

به ارتودنتیست مراجعه کنید. اگر ریتینر اذیت کننده نیست و آسیبی به دهان شما وارد نکرده است، از کلینیک ارتودنسی نوبت بگیرید و برای تعمیر پلاک به ارتودنتیست خود مراجعه کنید.

بلافاصله با دندان پزشک یا ارتودنتیست خود تماس حاصل فرمایید. اگر ریتینر شکسته است و به دهان شما صدمه رسانده است، سریعا با دندان پزشک خود تماس بگیرید و با او مشورت کنید.