سپتیک فاضلاب خانگی چیست و چه مزایایی دارد؟

سپتیک فاضلاب خانگی چیست؟

در شهرهای شمال ایران به دلیل فاصله بسیار کم سفره های آب زیرزمینی با سطح زمین ورود فاضلاب به چاه های جذبی منجر به آلوده شدن محیط میشود. در برخی دیگر از نقاط مانند ویلا و باغ هایی که خارج از محدوده شهر قرار گرفته اند، امکان اتصال به شبکه فاضلاب شهری را ندارند. در این شرایط یکی از راهکارهای مناسب برای جلوگیری از ورود آلاینده های موجود در فاضلاب به چاه های جذبی، استفاده از سپتیک فاضلاب خانگی است.

سپتیک فاضلاب خانگی نوعی مخزن است که درون زمین دفن شده و فاضلاب قبل از ورود به چاه جذبی یا شبکه فاضلاب شهری به آن وارد میشود. در این مخزن ها ابتدا ذرات و مواد جامد درون فاضلاب توسط باکتری های هوازی و بی هوازی تجزیه و به مرور در کف مخزن ته نشین میشود. در نهایت فاضلاب بدون ذرات جامد که از نظر شاخص های کیفی و BOD با بهبود مواجه شده است از مخزن تخلیه شده و بعد از طی چند مرحله در نهایت شرایط ایده آل را برای ورود به چاه جذبی پیدا می کند.

ساختار سپتیک فاضلاب خانگی

در طراحی سپتیک تانک، چندین بخش در ساختار آنها در نظر گرفته میشود که عبارتند از:

• مخزن تصفیه اولیه: این بخش تقریبا ۶۰ درصد از حجم سپتیک تانک را به خود اختصاص داده است، برای پیش تصفیه استفاده میشود. ذرات جامد موجود در فاضلاب بعد از ورود به این مخزن توسط باکتری های هوازی و بی هوازی تجزیه و به صورت لجن در کف ته نشین میشوند.
• جداره میانی سپتیک: برای جلوگیری از ورود فاضلاب حاوی ذرات جامد به بخش بعدی مخزن دیواره مقاومی میان آنها در نظر گرفته میشود.
• مخزن ثانویه: فاضلاب بدون ذرات جامد و چربی از بخش اولیه به این مخزن انتقال پیدا نموده و زلال سازی انجام میشود. این مخزن به لوله های تخلیه ارتباط داشته و حجم آن کمتر از بخش ابتدایی است.
• لوله تخلیه بیوگاز: بیوگازهای تولید شده در مخزن تصفیه اولیه از طریق این لوله ها به بیرون انتقال پیدا می کنند.
• لوله تخلیه فاضلاب: فاضلاب تصفیه شده از طریق لوله های متخلخل به میدان تخلیه وارد میشود.
• لوله ورودی: فاضلاب از طریق این لوله ها وارد مخزن اولیه میشود.
• میدان تخلیه: علاوه بر بخش هایی که درون سپتیک تانک تعبیه میشود، در خارج از آن نیز لازم است چندین بخش در نظر گرفته شود. میدان تخلیه یکی از مکان های بسیار مهم در اجرای سپتیک تانک خانگی است که می تواند در فرآیند تصفیه نقش مهمی ایفا کند. میدان تخلیه سطحی کم عمق خاکی است که خاک های غیراشباع شده برای جداسازی آلاینده های موجود در پساب های تصفیه شده کاربرد دارد. فاضلاب تصفیه شده توسط لوله های متخلخل در این میدان تخلیه شده و به درون خاک نفوذ می کنند.

سپتیک تانک خانگی چگونه کار می کند؟

سپتیک تانک های خانگی را می توان یکی از تجهیزات تصفیه فاضلاب در نظر گرفت و با توجه به اجزای تعبیه شده درون آنها به صورت زیر تصفیه را انجام می دهند:

• فاضلاب حاوی ذرات جامد و چربی و روغن از منازل جمع آوری و از طریق لوله های ورودی به مخزن ابتدایی سپتیک انتقال پیدا می کنند.
• ذرات جامد درون فاضلاب توسط باکتری و میکروارگانیسم ها تجزیه میشوند. مواد آلی تجزیه شده به مرور در کف مخزن ته نشین شده و تشکیل لایه های لجنی می دهند. ذرات چربی و روغن نیز روی سطح فاضلاب تجمع پیدا می کنند.
• بعد از گذشت زمان و ته نشین شدن ذرات موجود، فاضلاب تصفیه شده وارد مخزن ثانویه میشود.
• بیوگازها از طریق لوله های مخصوص به بیرون انتقال پیدا می کنند.
• فاضلاب تصفیه شده از مخزن ثانویه به میدان تخلیه هدایت میشوند.
• فاضلاب از طریق لوله های متخلخل در میدان تخلیه وارد میشوند.
• فاضلاب در لایه های خاکی به مرور حرکت پیدا کرده و در این مرحله نیز بسیاری از آلاینده های آن توسط باکتری های خاک تصفیه میشوند.
• بخشی از لجن ته نشین شده در کف مخزن تخلیه میشود. مابقی برای کمک به بهبود روند تجزیه مواد آلی توسط میکروارگانیسم ها درون مخزن قرار میگیرند.

انواع سپتیک فاضلاب خانگی

سپتیک تانک ها از نظر ظرفیت دارای تنوع بسیار بالایی هستند و با توجه به دبی فاضلاب ورودی اندازه مخزن تعیین می گردد. علاوه براین، نوع متریال به کار رفته در این مخازن و تانک ها نیز تنوع زیادی دارد. از رایج ترین انواع سپتیک تانک می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:

سپتیک تانک پلی اتیلنی

این نوع سپتیک فاضلاب خانگی از مواد پلی اتیلنی تولید شده و وزن بسیار سبکی دارند. مواد پلی اتیلنی به دلیل مقاومت در برابر نم و رطوبت، ساییدگی و فشار و تماس با مواد خورنده ماندگاری بسیار بالایی دارند. در نتیجه سپتیک تانک های پلی اتیلنی را می توان برای چندین دهه استفاده کرد.

از مهم ترین مزایای سپتیک فاضلاب خانگی می توان به پیش ساخته بودن و نصب و سریع آنها اشاره کرد. پس از تعیین محل مناسب برای نصب و اجرای سپتیک، این تجهیزات درون زمین قرار گرفته و مسیر حرکت فاضلاب به کمک لوله تعیین می گردد.

سپتیک تانک فایبرگلاس

از دیگر انواع سپتیک فاضلاب خانگی می توان به نوع فایبرگلاس اشاره کرد. مواد فایبرگلاس نیز در برابر نم و رطوبت و مواد شیمیایی و خورنده مقاومت بالایی دارند. اما این مواد به اندازه پلی اتیلن در برابر فشار مقاوم نیستند. به همین دلیل تنها در محیط هایی که دبی فاضلاب کم است می توان از این نوع استفاده کرد.

سپتیک فاضلاب خانگی بتنی

مدل های بتنی سپتیک تانک های خانگی از دیگر انواع این سازه ها بوده که نسبت به پلی اتیلن کاربرد کمتری دارند. در اجرای سپتیک فاضلاب خانگی بتنی می توان از سازه های پیش ساخته استفاده کرد که نصب آنها شبیه به مدل های پلی اتیلنی است. در برخی از مواقع با بتن ریزی درجا در محل مورد نظر می توان این تانک ها را درون زمین اجرا کرد.

مزایای سپتیک فاضلاب خانگی

مهم ترین مزایای سپتیک فاضلاب خانگی عبارتند از:

• تصفیه فاضلاب بدون انتشار بو
• نصب و اجرای سریع به دلیل پیش ساخت بودن مدل های پلی اتیلنی و فایبرگلاس
• جلوگیری از ورود ذرات جامد فاضلاب به چاه های جذبی و فاضلاب شهری
• جلوگیری از ورود آلاینده های فاضلاب به سفره های آب زیرزمینی
• طول عمر و دوام بالا

نتیجه گیری

در محیط هایی که امکان اتصال به فاضلاب شهری را ندارند یا فاصله سفره های آب زیرزمینی از سطح زمین کم است، سپتیک فاضلاب خانگی برای تصفیه فاضلاب کاربرد دارد. این تانک ها دارای دو بخش بوده و ذرات جامد فاضلاب را توسط میکروارگانیسم ها انجام داده و از گرفتگی دهانه چاه و تاسیسات فاضلاب شهری توسط آنها جلوگیری می کند. سپتیک تانک های خانگی در انواع مدل های پلی اتیلنی و بتنی تولید شده و نوع پلی اتیلن به دلیل وزن سبک و طول عمر بالا بیشترین کاربرد را دارد.